طنز و خوانندۀ نهفته در مجموعۀ آب‌نبات صدقی
طنز و خوانندۀ نهفته در مجموعۀ آب‌نبات صدقی

زینب شیخ‌حسینی

دوره 10، شماره 2 ، اسفند 1399، ، صفحه 125-146

چکیده
  طنز یکی از ابزارهایی‌است که موجب خنده و آرامش می­شود و به نوجوان کمک­می­کند که با چالش­های دورۀ رشد آشنا شده، با فشار کمتری از آن‌ها عبور­کند. طنز نوجوان باید در فضایی نوجوانانه و از نگاه نوجوان ...  بیشتر
روایت شعر و جایگاه راویان اشعار
روایت شعر و جایگاه راویان اشعار

باقر قربانی زرین

دوره 1، 7و8 ، اسفند 1390، ، صفحه 133-150

چکیده
  یکی از راه‌های حفظ و انتشار اشعار در گذشته روایت راویان بوده است. معنای لغوی روایت در عربی حملِ آب بوده و سپس در مفهومی مجازی به نقل شعر و خبر نیز اطلاق شده است. در زبان فارسی شاعران با آوازی خوش اشعارخود ...  بیشتر
تحلیل گفتمان انتقادی غزلیات واصف باختری بر مبنای رویکرد فرکلاف
تحلیل گفتمان انتقادی غزلیات واصف باختری بر مبنای رویکرد فرکلاف

نعمت الله ایران زاده؛ محمدشاهپور قادری

دوره 13، شماره 1 ، شهریور 1402، ، صفحه 133-153

چکیده
  تحلیل گفتمان انتقادی، در پی کشف حقایق نهان در ژرف‌ساخت آثار ادبی است، که در آن مسائل زبانی و روابط میان گفتمان‌ها، با توجه به ساختارهای اجتماعی و فرهنگی با مناسبات قدرت مطالعه می‌‌گردد. در این مقاله ...  بیشتر
ساختار تشبیه در خسرو و شیرین و ویس و رامین
ساختار تشبیه در خسرو و شیرین و ویس و رامین

روح اله هادی؛ زینب نصیری

دوره 3، شماره 2 ، اسفند 1392، ، صفحه 115-131

چکیده
  تشبیهْ اساسی‌‌ترین رکن دستگاه بلاغی است که تصاویر دیگر مانند استعاره و تشخیص و کنایه از آن ناشی می‌‌شوند. در این تحقیق، انواع تشبیهات ویس و رامین و خسرو و شیرین، از وجوه مختلف ـ نظیر وجه شبه، ادات تشبیه، ...  بیشتر
بررسی نقشِ گونه‌های ایهام در تکثّر معانی واژگان دیوان همام تبریزی
بررسی نقشِ گونه‌های ایهام در تکثّر معانی واژگان دیوان همام تبریزی

فاضل عبّاس‌زاده

دوره 4، شماره 2 ، اسفند 1393، ، صفحه 125-142

چکیده
  ایهام یکی از ترفندهای زیبایی‌شناسی است که موجب گیرایی کلام و غافلگیری و اعجاب خواننده، و نیز لذّت در کشف پس از درنگ‌آفرینی در پذیرش معنا و تکثّر لایه‌های معانی کلام می‌شود. در پژوهش حاضر، شانزده مورد ...  بیشتر
نقش منابع جنبی در تصحیح بستان‌العارفین و تحفةالمریدین
نقش منابع جنبی در تصحیح بستان‌العارفین و تحفةالمریدین

تهمینه عطائی کچوئی؛ سعید بزرگ بیگدلی؛ ناصر نیکوبخت

دوره 3، شماره 1 ، شهریور 1392، ، صفحه 131-147

چکیده
  بنا بر شیوة مرسوم، تصحیح هر متنی باید براساس دست‌نوشته یا دست‌نوشته‌هایی از آن متن انجام گیرد، امّا گاهی به دلایل گوناگون ـ همچون ناآشنایی کاتبان ـ تبدیل و تحریف‌هایی در متون کهن راه می‌یابد که آنها ...  بیشتر
فرایند «باهم‌آیی» در شعر سبک آذربایجانی
فرایند «باهم‌آیی» در شعر سبک آذربایجانی

نرگس اسکویی

دوره 4، شماره 1 ، شهریور 1393، ، صفحه 133-149

چکیده
  «باهم‌آیی» در کلام ادبی، حاصل تداعی ذهنی و ابداع ارتباطات هنری و زبانی میان اجزای کلام در دو محور هم‌نشینی و جانشینی است. در زبان عادی و رسمی، باهم‌آیی، یکی از شروط لازم برای انسجام و معنی‌دار ...  بیشتر
تحلیل اسطورة هبوط در شعر معاصر براساس شعر هفت تن از شاعران این دوره
تحلیل اسطورة هبوط در شعر معاصر براساس شعر هفت تن از شاعران این دوره

ساغر سلمانی نژادمهرآبادی

دوره 6، شماره 1 ، خرداد 1395، ، صفحه 133-152

چکیده
  اسطورة هبوط با تمام پیچیدگی‌های خود در سطحی وسیع ذهن بشر را به خود مشغول داشته است. به زوایای گوناگون این مسئله در کتب دینی مختلف اعم از قرآن، انجیل و تورات هم اشاره شده است. با بررسی شعر معاصر درمی­یابیم ...  بیشتر
خروجگاه و مترادفات آن در متون کهن فارسی
خروجگاه و مترادفات آن در متون کهن فارسی

محمود ندیمی هرندی؛ تهمینه عطائی کچوئی

دوره 6، شماره 2 ، اسفند 1395، ، صفحه 133-142

چکیده
  «خروجگاه» در بعضی از متون کهن فارسی و ازجمله در آثار قرن‌های پنجم و ششم بارها به­کاررفته است. امروزه ابتدایی‌ترین دریافت از آن، «مکان خارج­شدن» و احیاناً «زمان خارج­شدن» است. بعضی ...  بیشتر
بررسی و تحلیل روابط ترامتنی رمان نوشدارو با شاهنامه
بررسی و تحلیل روابط ترامتنی رمان نوشدارو با شاهنامه

علیرضا امامی؛ سید محمد صاحبی؛ فاطمه زمانی

دوره 7، شماره 1 ، شهریور 1396، ، صفحه 133-151

چکیده
  نوشدارو اثر علی مؤذنی یکی از متون ادبیّات داستانی معاصر است که در ابعادی گسترده با داستان­های اسطوره­ای و حماسی شاهنامه ازجمله رستم و سهراب، سیاوش، فریدون و ضحاک پیوند و ارتباط برقرار کرده ­است. ...  بیشتر
نظریّة ادبی سبک هندی؛ با تأکید بر اشعار صائب تبریزی
نظریّة ادبی سبک هندی؛ با تأکید بر اشعار صائب تبریزی

شهربانو بابایی؛ عبداله طلوعی آذر؛ فاطمه مدرسی

دوره 7، شماره 2 ، اسفند 1396، ، صفحه 133-149

چکیده
  دیدگاه‏هایی که شاعران هر دوره دربارة تعریف شعر ارائه می‏کنند، روشنگر ویژگی‏های نوع شعری است که در آن دوره مقبول طبع آنان قرار می‏گرفته است. مجموع این دیدگاه‏ها به‌طورکلّی می‏تواند به لحاظ ...  بیشتر
تمثیل، گونه‌ها و کارکرد آن در پنج اثر منثور تاریخی
تمثیل، گونه‌ها و کارکرد آن در پنج اثر منثور تاریخی

سید مرتضی میرهاشمی؛ حبیب الله عباسی؛ الهام صالحی

دوره 9، شماره 2 ، اسفند 1398، ، صفحه 133-153

چکیده
  رسانگی و انتقال پیام، اصلی­‌ترین کارکرد نثر، به‌ویژه نثر تاریخی است؛ به همین سبب در آن باید از شگردهای بلاغی که دستیابی به این هدف را به تعویق می­‌اندازد، کمتر استفاده شود؛ امّا ازآن‌­رو که در ...  بیشتر
ابن‌حاجب در اشاره‌ای داستانی
ابن‌حاجب در اشاره‌ای داستانی

محمد شادروی منش

دوره 5، شماره 2 ، اسفند 1394، ، صفحه 135-148

چکیده
  در برخی متن‌های ادبی فارسی تعبیری مَثَل‌گونه به کار رفته است که تاکنون در هیچ‌یک از فرهنگ‌های فارسی، ‌از قبیل لغت‌نامه‌ و منابع امثال و حکم مدخل نشده و مغفول مانده است. بر همین اساس، به نظر می‌رسد ...  بیشتر
ذوالنون مصری
ذوالنون مصری

مرضیه گلرنگ

دوره 5، شماره 1 ، خرداد 1394، ، صفحه 141-160

چکیده
  ابوالفیض ثوبان بن ابراهیم معروف به ذوالنّون مصری از شخصیّت‌های ممتاز تاریخ تصوّف به شمار می‌آید. اگر از بزرگان صوفیه ده تن را به مثابة برجسته‌ترین‌ها برگزینند، یقیناً ذوالنّون یکی از آن‌هاست؛ بنابراین، ...  بیشتر
هستی‌شناسی عرفانی در غزلیّات فیض کاشانی
هستی‌شناسی عرفانی در غزلیّات فیض کاشانی

لیلا نوروزپور

دوره 8، شماره 2 ، اسفند 1397، ، صفحه 141-159

چکیده
  فیض­کاشانی، فیلسوف شاعری است که غزلیّات او هرچند از نظر ادبی چندان پرمایه نیست، امّا از منظر جریان­شناسی غزل عرفانی فارسی حائز اهمیّت است. بررسی این غزلیّات نشان می­دهد که فیض از قالب غزل برای بیان ...  بیشتر
خُشنی یا خنثی؟ تصحیح بیت‌هایی از دیوان خاقانی
خُشنی یا خنثی؟ تصحیح بیت‌هایی از دیوان خاقانی

مجید منصوری

دوره 9، شماره 1 ، شهریور 1398، ، صفحه 145-160

چکیده
  بیت‌های زیادی از دیوان خاقانی به­سبب پیچیدگی‌ها و دقایق منحصربه‌فرد و نیز استفاده از واژگان غریب و به­کاربستن کلمات در حوزۀ معنایی متفاوت، دستخوش گشتگی و خوانش‌های اشتباه شده است. درعین­حال، ...  بیشتر
اهمیت دانش معانی در فهم رندی حافظ
اهمیت دانش معانی در فهم رندی حافظ

دکتر تیمور مالمیر

دوره 1، 3-5 ، اردیبهشت 1390، ، صفحه 147-158

چکیده
  بسیاری از ابیات حافظ، بدون آنکه به لحاظ واژگان و ترکیبات دشواریی داشته باشد محل شبهه و نزاع است. این شبهه انگیزی جزء ذات غزلیات حافظ است و مربوط به رندانه سخن گفتن اوست؛ این روش درحقیقت بخشی از رندی حافظ ...  بیشتر
کارکرد عنصر «فضا‌سازی» در خلق محتوای حماسی در «هفت‌خان اسفندیار» از شاهنامة فردوسی
کارکرد عنصر «فضا‌سازی» در خلق محتوای حماسی در «هفت‌خان اسفندیار» از شاهنامة فردوسی

اعظم حسین زاده صلاتی؛ سیّدمهدی نوریان؛ سیّدمرتضی هاشمی باباحیدری

دوره 10، شماره 1 ، شهریور 1399، ، صفحه 147-169

چکیده
  در عرصۀ داستان‌پردازی معاصر، شناخت نوع ادبی یک اثر و ویژگی‌های آن، به بررسی عناصر سازندۀ آن داستان منوط شده است. یکی از مهمّ‌ترین و تأثیرگذارترین این عناصر، عنصر «فضاسازی» است. بهره‌گیریِ مناسب ...  بیشتر
شگردهای اقتباس و اثرپذیری از آیات و احادیث در نفثة‌المصدور
شگردهای اقتباس و اثرپذیری از آیات و احادیث در نفثة‌المصدور

حسین قربان‌پور آرانی؛ حمزه محمدی ده چشمه

دوره 10، شماره 2 ، اسفند 1399، ، صفحه 147-168

چکیده
  ادیبان گاه با بهره­گیری از آیات، تسلّط کامل و هنرمندانۀ خود را در سخن­آرایی جلوه‌گر ساخته و گاه با تصویرسازی­های شاعرانه و قرینه­پردازی­های ماهرانه، با استشهاد به آیات، سخن را با عبارات و الفاظ ...  بیشتر
بررسی چگونگی تأثیر آنیمیسم بر تأویل‌پذیری در اشعار یداللّه رؤیایی بر اساس نظریۀ دریافت
بررسی چگونگی تأثیر آنیمیسم بر تأویل‌پذیری در اشعار یداللّه رؤیایی بر اساس نظریۀ دریافت

فاطمه مدرسی؛ هادی طیطه؛ مهسا ایمانی

دوره 13، شماره 1 ، شهریور 1402، ، صفحه 155-165

چکیده
  یدالله رؤیایی از جمله شاعران و نظریه‌پردازان شعر حجم یا اسپاسمانتالیسم است که طبیعت در شعر او حضوری چشم‌گیر دارد. رؤیایی به طبیعت به مثابه‌ی انسان یا جانداری مستقل نگاه می‌کند که رفتار، حالات، کنش ...  بیشتر
درک مطلبِ کودکان 12-8 سال از متون ادبی کهن
درک مطلبِ کودکان 12-8 سال از متون ادبی کهن

مصطفی موسوی؛ مونا سیفی

دوره 3، شماره 2 ، اسفند 1392، ، صفحه 133-152

چکیده
  مهارتِ خواندن به‌‌ویژه در مورد متون ادبی، معضلی است که تا سطح دانشگاه نیز گریبان‌‌گیر دانش‌‌آموزان و دانشجویان است. برای رفع این مشکل باید مهارت خواندن طوری آموزش داده شود که فرد فعّالانه با متن برخورد ...  بیشتر
معرفت‌شناسی هزل تعلیمی در آثار سنایی غزنوی
معرفت‌شناسی هزل تعلیمی در آثار سنایی غزنوی

نرگس اسکویی

دوره 6، شماره 2 ، اسفند 1395، ، صفحه 143-160

چکیده
  هزل تعلیمی را می‌توان یکی از مهم‌ترین ارکان ادب تعلیمی فارسی (به­ویژه بعد از سنایی) به­شمارآورد. این طنز؛ اغلب روایی، ریشخندزن، تلخ، گاهی خارج از دایرۀ اخلاق، هنجارشکن، تأثیرگذار و در نهایت هدفمند ...  بیشتر
ویژگی‌های زبانی شعر سهراب سپهری
ویژگی‌های زبانی شعر سهراب سپهری

جواد صمدی پور

دوره 4، شماره 2 ، اسفند 1393، ، صفحه 145-161

چکیده
  در این پژوهش، به شیوۀ توصیفی ـ تحلیلی، جنبه‌های خاصّ واژگان و توسّعاً زبان سهراب سپهری کاویده شده است؛ از جمله بررسی واژگان از دیدگاه نوع و ساختمان با تأکید بر نوآوری و ابداع، انحراف صفت مانند سکوت سبز ...  بیشتر
تحلیل عناصر ناتورالیستی در داستان‌های محمود دولت‌آبادی
تحلیل عناصر ناتورالیستی در داستان‌های محمود دولت‌آبادی

مهدی شریفیان؛ فرامرز رحمانی

دوره 3، شماره 1 ، شهریور 1392، ، صفحه 149-168

چکیده
  داستان‌های محمود دولت‌آبادی به مثابۀ منشوری است که از زوایای مختلف قابل بحث و بررسی است. در آثار او رگه‌هایی از اندیشه‌های رئالیستی‏‏‏، ناتورالیستی، و گاه سورئالیستی دیده می‌شود. به علّت گسترۀ ...  بیشتر
روش‌شناسی هجویری در تعریف و نقد اصطلاحات تصوف
روش‌شناسی هجویری در تعریف و نقد اصطلاحات تصوف

علیرضا محمدی کله سر

دوره 5، شماره 2 ، اسفند 1394، ، صفحه 149-168

چکیده
  هجویری در تعاریف خود از مبانی و اصطلاحات تصوف، ضمن پایبندی به سنت­های پیشین از روشی خاص نیز بهره گرفته است که می­تواند تفاوت­های نگاه وی به این مقولات را توجیه کند. هدف این مقاله بررسی اصول روش­شناختی ...  بیشتر