نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسنده

• احسان رئیسی

استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه اصفهان

چکیده

حکیم ناصرخسرو قبادیانی مروزی از شاعران و نویسندگان بزرگ فارسی در سدۀ چهارم و پنجم هجری است. از ناصرخسرو آثار نثر و نظمی برجای­مانده که همۀ آنها را برای ترویج و نشر تعالیم و عقاید اسماعیلیّه نگاشته است. به دلیل اینکه در گذر زمان آثار بسیاری به اشتباه به ناصرخسرو انتساب یافته، در صحّت انتساب بعضی از آثار مسلّم او نیز در سدۀ اخیر تردیدهایی راه یافته است. یکی از این آثار، خوان‌الاخوان است که در آن در صد بخش (صف) دیدگاه­های متنوّع و متعدّدی از اسماعیلیّه بیان شده است. این پژوهش با استفاده از دو روش: الف. تبیین شیوۀ علمی ناصرخسرو در تدوین آثار و ب. مقایسۀ خوان‌الاخوان با دیگر آثار منثور ناصرخسرو با تکنیک­های 1. مشابه­یابی از طریق متن‌کاوی با استفاده از تکنیک Bag of Word و معیار Cosine؛ 2. بررسی ویژگی­های سبکی و زبانی خوان‌الاخوان و3. بررسی ساختار خوان‌الاخوان ثابت کرده است که گرچه بخش مهمی از خوان‌الاخوان (سی و هشت صف از صد صف) ترجمۀ ینابیع ابویعقوب سجستانی است و در واقع محتوا و مطالب این بخش­ها از ابویعقوب سجستانی است، ولی باتوجّه­به نشانه‌های زبانی و سبکی خوان­الاخوان این اثر از قلم ناصرخسرو تراویده است.

کلیدواژه‌ها

• انتساب اثر
• سبک شناسی
• متن‌کاوی
• ناصرخسرو
• خوان‌الاخوان

عنوان مقاله [English]

How Accurate is the Ascription of Khan al-Ekhwan to Naser Khosrow Qubadiani?

نویسنده [English]

• EHsan reisi

Assistant Professor of Language and Literature, University of Isfahan

چکیده [English]

Naser Khosrow is one of the famous Iranian poets and writers who lived in 11^th century. There are some works by Naser Khosrow in prose or verse, all of which have been written to promote Ismailia teachings and beliefs. Due to the fact that many works have been mistakenly ascribed to Naser Khosrow over the years, there are doubts about the accurateness of the attribution of some of his major works in the last 100 years. One of the mentioned works is Khan al-Ekhwan, containing one-hundred sections (queues) various viewpoints about Ismailia. Through two methods of: a) Explaining Naser Khosrow's scientific method in creating his works; and, b) comparing Khan al-Ekhwan with his other prose works, and utilizing three techniques of: 1. Text mining to overview the text similarity metrics through bag-of-words and cosine models; 2. Reviewing the stylistic and lingual features of Khan al-Ekhwan; and 3. Studying Khan al-Ekhwan's structure, it has been proven, in present study, that although a significant part of Khan al-Ekhwan (thirty-eight queues of one hundred) is the translation of Yenābi' by Abu Yaqub al-Sijistani, and in fact the contents of these sections belong to Abu
Yaqub al-Sijistani, but it can be claimed that these writings are from Naser Khosrow's pen, considering the stylistic and lingual signs of  the work.

کلیدواژه‌ها [English]

• Work Ascription
• Stylistics
• Text mining
• Naser Khosrow
• Khan al-Ekhwan