نوع مقاله : علمی- پژوهشی
نویسندگان
1 مربی گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه شیراز
2 استاد گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه شیراز
چکیده
طریقت صوفیانة «نقشبندیه» به بنیادگذاری بهاءالدّین نقشبند که از دل جریان تصوّف خواجگان در ماوراءالنّهر سربرآورد، در سیر تحوّل و تطوّر خود با عبور از مرزهای جغرافیاییِ مولد و منشأ خود و با ایجاد رابطه با نهاد قدرت و ورود در عرصة سیاست، توانست به یکی از ماناترین و مؤثرترین سلاسل صوفیّه و جریانهای دینی آسیای مرکزی بدل شود؛ اگرچه تصوّف نقشبندیه، طریقتی ایرانی محسوب میشود، پژوهش‌های علمی ناچیزی در ایران دربارة آن انجام یافته است؛ بنابراین، ضرورت و اهمیّت توجّه به پیشینة فرهنگی حوزة ماوراءالنّهر به‌عنوان بخشی از ایران کهن، ریشهشناسی سیر عرفان و تصوّف در منطقه و بررسی سیر ظهور و تطوّر نقشبندیه موجب شده است تا در این مقاله با استفاده از منابع اسنادی و با شیوة تاریخ‌نگارانه و موردپژوهانه و با بهرهگیری ازیگانه نسخة خطی تحفةالرّسول و فرید المکتوبات، نوشتة میراحمد کشّی، از صوفیان تصوّف نقشبندی ماوراءالنّهر، به بازجست شاخهای کوچک و گمشده از تصوّف نقشبندی در دیار فرارودان پرداخته شود. فرضیة این پژوهش بر آن است که با شناسایی برخی از شخصیّتها و آثار و رسالهای کمتر شناخته‌شده از طریقت نقشبندی، به ترسیم شاخهای فرعی از شجرهنامة سلسلة پرگروندة نقشبندیه دست یابد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Inquiry of the Lost Branch of Naqshbandi Sufism in Transoxiana in 12th and 13th Hijri Centuries
نویسندگان [English]
- yalda azarmi 1
- Najaf Jokar 2
1 Instructor in persian language and literature, Shiraz University
2 professor in persian language and literature, shiraz university
چکیده [English]
Founded by Shaykh Bahā’uddīn Naqshband, the "Naqshbandī" Sufi doctrine, came on the scene through the trend of the Sufism of Khājagān in the Transoxiana, became one of the most sustainable and influential Sufi doctrines in Central Asia throughout its course of evolution that transcended the geographic boundaries from which it came about. Although it is regarded as a Persian Sufi doctrine, few academic studies have been conducted on Naqshbandiyya in Iran, so the necessity and importance of paying attention to the cultural background of Transoxiana, as a part of ancient Iran, and the rooting of the course of mysticism and Sufism in the region, and the study of the evolution and development of the Naqshbandiyya have led to inquiring the small and missing branches of Sufism in Transoxiana through using documentary sources in a historiographical and investigative manner and utilizing the unique manuscript of Tuhfa al-Rasūl and Farīd al-Maktūbāt, written by Mir Ahmad Kashi, one of the Sufis of Naqshbandi in Transoxiana. Based on the main hypothesis of the paper, it is possible to draw a sub-branch of the genealogy of the highly popular Naqshbandī doctrine through recognition of some key figures, works, and less known treatise of the doctrine.
کلیدواژه‌ها [English]
- Sufism
- Naqshbandiyya
- Transoxiana
- Mir Ahmad Kashi
- Tuhfa al-Rasūl
- Farīd al-Maktūbāt
)