نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) قزوین

چکیده

از زندگی ابوالمعالی نصراالله منشی و آثارش اطّلاع زیادی به دست ما نرسیده و یگانه اثر شناخته‌شده‌اش ترجمۀ کلیله و دمنه است. امّا وی علاوه بر این کتاب، شعر نیز می‌سروده و در لباب‌الالباب سه رباعی از او آمده است. همچنین در ترجمۀ کلیله و دمنه، دو بیت از قصیدۀ عربیِ وی که در مدح بهرامشاه بوده، دیده می‌شود که مدرک دیگری بر سعی او در شاعری است؛ ولی در منابع دیگر، تا کنون شعری از نصراالله منشی گزارش نشده است. در مقالۀ حاضر، بر اساس مدرکی تازه، قصیده‌ای از وی معرّفی می‌شود که پیش از این به غلط به چهار نفر دیگر نسبت داده شده است.
 
واژه‌های کلیدی: نصراالله منشی، منوچهری دامغانی، برهانی سمرقندی، امیر معزّی، حسن متکلّم، سفینۀ ترمذ.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Ballad by Abū al-Ma‘ālī Nasrollāh Munshī

نویسنده [English]

  • omid sorory

چکیده [English]

There is not much information about the life and the works of Abū al-Ma‘ālī Nasrollāh Munshī, and his only known work is a translation of Kalila and Dimna.  But he had composed poems too. There are three of his quatrains in Lobab al-Albab. There are also two lines of his Arabic verses in his translation of Kalila and Dimna which had composed in praise of King Bahram. It can be taken as another proof in account that shows his interest in poetry; however any other similar example has yet reported in other sources. Based on a new evidence, a ballad will be introduced in present study which wrongly attributed to four other persons.  
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nasrollāh Munshī¸ Manouchehri Damghani¸ Borhani Samarghandi¸ Amir Moezi¸ Hasan Motekallem¸ Safineh- ye- Tarmaz
ابوالمعالی نصراالله منشی (1385)، ترجمۀ کلیله و دمنه، به تصحیح مجتبی مینوی، تهران، دانشگاه تهران.
اقبال آشتیانى، عباس (1338)، وزارت در عهد سلاطین بزرگ سلجوقى، تهران، دانشگاه تهران.
امیر معزّی (1389)، دیوان امیر معزّی، به تصحیح عبّاس اقبال آشتیانی، تهران، اساطیر.
امین احمد رازی (1378)، هفت اقلیم، به تصحیح سیّد محمّدرضا طاهر «حسرت»، تهران، سروش.
تقی‌الدّین کاشی، خلاصةالاشعار و زبدةالافکار، نسخۀ خطّی کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران به شمارۀ 104ب.
جاجرمی، محمّد بن بدر (1350)، مونس‌الاحرار فی دقایق‌الاشعار، به تصحیح میرصالح طبیبی، تهران، انجمن آثار ملّی.
جنگ اسکندرمیرزا، نسخۀ خطّی کتابخانۀ موزۀ بریتانیا به شمارۀ 27261ADD .
سنایی، ابوالمجد مجدود بن آدم (1362) دیوان سنایی، به تصحیح محمّدتقی مدرّس رضوی، تهران، اساطیر.
ـــــ (1383)، حدیقةالحقیقه، به تصحیح محمّدتقی مدرّس رضوی، تهران، دانشگاه تهران.
سیّد حسن غزنوی(1362)، دیوان سیّد حسن غزنوی، به تصحیح محمّدتقی مدرّس رضوی، تهران،  اساطیر.
صفا، ذبیح‌االله (1363)، تاریخ ادبیّات در ایران، تهران، فردوس.
عوفی، محمّد (1361)، لباب‌الالباب، به تحقیق سعید نفیسی، تهران، کتابخانۀ فخر رازی.
غیاث‌الدّین بن خواندمیر (2535)، دستورالوزرا، به تصحیح سعید نفیسی، تهران، اقبال.
فسایی، میرزا حسن حسینی (1382)، فارسنامۀ ناصری، به تصحیح منصور رستگار فسایی، تهران، امیرکبیر.
کافی ظفر همدانی (1392)، اشعار بازیافتۀ کافی ظفر همدانی، پژوهش و ویراست بهروز ایمانی، تهران،  کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، و سفیر اردهال.
مجد همگر شیرازی (1375)، دیوان مجد همگر، به کوشش احمد کرمی، تهران، ما.
محمّد بن یغمور، سفینۀ ترمذ، نسخۀ خطّی کتابخانۀ مدراس به شمارۀ 183.
معین، محمّد (1322)، «بحث دربارۀ یک قصیده و گویندۀ آن»، مجلۀ مهر، سال هفتم، شمارۀ 7-8، 390-402.
ــــ (1327)، «برهانی و قصیدۀ او»، مجلّۀ دانشکدۀ ادبیّات و علوم انسانی تبریز، شمارۀ 1، فروردین، 7-18.
منوچهری دامغانی، احمد(1387)، دیوان منوچهری، به تصحیح برات زنجانی، تهران، دانشگاه تهران.
ــــــــــــــــ (1384)، دیوان منوچهری، به تصحیح محمّد دبیرسیاقی، تهران، زوّار.
هدایت، رضاقلی‌خان (1382)، مجمعالفصحا، به تصحیح مظاهر مصفّا، تهران، امیرکبیر.
یزدی، احمد‌ بن حسین کاتب (1386)، تاریخ جدید یزد، به کوشش ایرج افشار، تهران، امیرکبیر.