نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فرهنگیان. تهران. ایران

2 استادیار گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فرهنگیان. تهران. ایران.

10.22059/jpl.2024.364321.2197

چکیده

عنصر گفت‌و‌گو به عنوان یک اهرم در تبیین پیرنگ و درون‌مایۀ کلام مؤثّر است و بستری برای خلق واقعیّت‌ها و برجسته‌سازی شخصیت‌های اثر می‌باشد. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و استشهادی به بررسی این مؤلّفه در سوگ‌سرودۀ عاشورایی(مناظره دو حرم مقدّس مکه و کربلا) غلامرضا سازگار می‌پردازد. واژه‌ها، ترکیبات و لحن ادای کلمات در خلال سخنان دو حرم، حوادث و رویدادهای دو سرزمین را در محور افقی کلام ترسیم می‌کنند اما گفته‌های حرم کربلا با معرفی شخصیّت‌ها به ماهیّت و دورنمای درون‌مایۀ حادثۀ عاشورا تأکید دارد. سرشت معنایی مضمون و محتوای شعر با کمک مناظره یا گفت‌و‌گوی دوسویه به عنوان عنصر اساسی و یاریگری صنایع بدیعی، چهارچوب نظام‌مند کلام را در محور عمودی، به سوی هدفی معیّن(شناحت فلسفۀ عاشورا) به پیش می‌برد و سه عامل اصلی گفت‌و‌گو، (متکلّم، مخاطب و پیام)، در شعاعی دایره‌وار به سمت افق فلسفۀ عاشورا هدایت می‌شوند. شاعر با به کارگیری صحیح این عنصر، بار ساخت و پرداخت درون‌مایۀ رویدادها را بر دوش این ابزار می‌اندازد تا بدین‌وسیله از متن خارج شود و آن را در اختیار خواننده قرار دهد. در نهایت، بلاغت گفت‌و‌گوی دو حرم با ارتقاء ضلع زبانی و ساختاری شعر به اقتضای بافت حاکم، در جهت تبلور لایه‌های پنهانی حادثۀ کربلا گام برمی‌دارند

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Manifestation Element of Dialogue in the Beautification of the Ashurai Mourning Song (Battle of the Kaaba and Karbala) by Gholamreza Sazegar

نویسندگان [English]

  • mahdi sadeghi 1
  • fazlollah rezaei ardani 2

1 Assistant Professor of Persian Language and Literature Department, Farhangian University. Tehran. Iran

2 Assistant Professor of Persian Language and Literature Department, Farhangian University. Tehran. Iran.

چکیده [English]

The dialogue element is effective as a lever in explaining the content and content of the speech and is a platform for creating realities and highlighting the characters of the work. This research examines this element in the Ashurai dirge (controversy between the two holy shrines of Makkah and Karbala) by Gholamreza Moghar with a descriptive-analytical and testimonial method. The words, combinations and tone of the words during the speeches of the two shrines depict the incidents and events of the two lands in the horizontal axis of the word, but the words of the shrine of Karbala emphasize the nature and perspective of the Ashura incident by introducing the characters. The semantic nature of the theme and the content of the poem with the help of debate or two-way dialogue as the basic element and help of innovative crafts, moves the systematic framework of speech in the vertical axis towards a specific goal (Knowledge of the philosophy of Ashura) and the three main agents of the dialogue (the speaker, audience and message), are directed in a circular radius towards the horizon of Ashura philosophy. By using this element correctly, the poet puts the burden of creating and paying attention to the content of the events on the shoulders of this tool so that it can be removed from the text and made available to the reader. Finally, the rhetoric of the dialogue between the two shrines, by enhancing the linguistic and structural side of the poem as required by the prevailing context, takes a step towards crystallizing the hidden layers of the Karbala incident

کلیدواژه‌ها [English]

  • dialogue
  • Ashurai poetry
  • Mecca and Karbala debate
  • Gholamreza sazegar
قرآن کریم 
ابراهیمی، ابراهیم (1384)، آیین عزاداری، تهران، نمایندگی ولی‌فقیه.
 احمد، منیرالدین (1384)، نهاد آموزش اسلامی، تهران: نگاه معاصر.   
پورنامداریان، تقی (1387) «بلاغت مخاطب و گفت‌و‌گوی با متن»، نقد ادبی، سال1، ش 1، صص 37-1.
 ــــــــــــــ (1385). «منطق گفت‌و‌گو و غزل عرفانی»، مطالعات عرفانی، ش 3، صص 30-15. خدادادی، فضل‌الله (1401) «ترسیم نظام گفتمان تعلیمی در چند متن‌روایی منظوم»، ادب فارسی دانشگاه تهران، دورۀ12، ش2، پیاپی(30)، صص 119-103.
 خمینی، روح‌الله (1368) صحیفۀ نور، تهران، تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی(قدس‌سره).
داد، سیما (1378) فرهنگ اصطلاحات ادبی، تهران، مروارید.
دهخدا، علی‌اکبر (1377)  لغت­نامۀ دهخدا، چاپ دوم، تهران: مؤسسۀ انتشارات دانشگاه تهران.         
رابرت‌لارنس، ترسک (1380) مقدمات زبان‌شناسی، ترجمۀ فریار اخلاقی، تهران، نشر نی.
روزبه، محمدرضا و قدرت الله ضرونی (1392)، «نوآوری­های شفیعی کدکنی در عرصۀ مناظره­­سرایی»، جستارهای ادبی، شمارۀ 183، زمستان، صص 134-111.
 زرین‌کوب، عبدالحسین (1347) شعر بی‌دروغ شعر بی‌نقاب، تهران، جاویدان.
سازگار، غلامرضا (1388) نخل میثم، ج4، قم، حق‌بین.     
شفیعی‌کدکنی، محمدرضا (1372) صور خیال در شعر فارسی، تهران، آگاه.
 شمیسا، سیروس (1387) انواع ادبی، تهران، میترا.
 صحرایی، قاسم و علی حیدری و مریم میرزایی‌مقدم (1391) «عنصر گفت‌و‌گو در تاریخ بیهقی»، زبان و ادب فارسی دانشگاه تبریز، ش 226.
صفا، ذبیح‌الله (1371) تاریخ ادبیات ایران، تهران: فردوس.
 کافی، غلامرضا (1386) شرح منظومۀ ظهر، تهران، مجتمع فرهنگی عاشورا.
کرمی، احمد (1379) گفت‌و‌گو در شعر فارسی، تهران، نشر ما.
 کروچه، بندتو (1381) کلیات زیبایی‌شناسی، ترجمۀ فؤاد روحانی، تهران، علمی و فرهنگی.
 محدثی، جواد (1378) پیام‌های عاشورا، قم، زمزم هدایت.
 محمدزاده، مرضیه (1389) عاشورا در شعر معاصر و فرهنگ عامه، تهران، فرهنگ عاشورا.
 میرصادقی، جمال و میمنت میرصادقی (1377) واژه‌نامه هنر داستان‌نویسی، تهران، کتاب مهناز.           
میرصادقی، جمال (1394) عناصر داستان، تهران، سخن.
 واعظی‌کاشفی، حسین (1369) بدایع‌افکار و صنایع‌الاشعار، ویرایش میرجلال‌الدین کزازی، تهران: مرکز.    
وحیدیان‌کامیار، تقی (1379) نوای گفتار در فارسی. مشهد، دانشگاه فردوسی.       
وستلند، پیتر (1371) شیوه‌های داستان‌سرایی، ترجمۀ محمدحسین عباس‌پور، تهران، مینا.
References
Guy, cook; (1994). Discourse and Literature. Oxford University Press.
Lukens, Rebeca; (1999). A Critical Handbook of Children’s Literature; New York: Longman.
Quran Karim [in Persian].
Ebrahimi, E. (2005). Mourning Ritual, Tehran: Wali Faqih Agency. [in Persian].
Ahmad, Muniruddin (2004), Islamic Education Institute, Tehran: Contemporary View. [in Persian].
Poornamdariyan, T. (2008). "The audience's rhetoric and dialogue with the text, literary criticism magazine", year 1, number 1, pp. 11-37. (in Persian
––––––––––––. (2006). "Dialogue logic and mystic poetry", Mystic Studies Magazine, No. 3, pp. 15-30. [in Persian].      
Khodadadi, F. (2022). "Delineation of didactic discourse system in multi-narrative poems", Persian literature, Volume 12, Vol. 2, Papi (30), pp. 103-119. [in Persian].
Khomeini, R. (1989). Safihe Noor, Tehran: editing and publishing the works of Imam Khomeini (Qudssera). [in Persian].
Dad, S. (2008). Dictionary of Literary Terms, Tehran: Morvarid. [in Persian].
Dehkhoda, Ali Akbar (1998) Dehkhoda dictionary, second edition, Tehran: University of Tehran Publications. [in Persian].
Robert Lawrence, T. (2001). Introduction to Linguistics, translated by Faryar Akhlik, Tehran: Ney. [in Persian].
Rouzbeh, M & Q. Zarooni (2012), "Shafii Kodkani's innovations in the debate arena", Literary Essays, No. 183, Winter, pp. 111-134. [in Persian].
Zarinkoub, A. (1968). Unrepentant poetry, unmasked poetry, Tehran: Javidan. [in Persian].
Sazegar, Gh. (2009). Nakhel Maysam, vol. 4, Qom: Haghbin. [in Persian].
Shafiekadkani M. (1993). Imaginary images in Persian poetry, Tehran: Agah. [in Persian].
Shamisa, C. (2008). Literary types, Tehran: Mitra. [in Persian].
Sahrai, Q. & Ali Heydari, & Maryam Mirzaei Moghadam. (2011). "Element of conversation in Beyhaqi history", Journal of Persian Language and Literature of Tabriz University, No. 226. [in Persian].
Safa, Z. (1992) History of Iranian Literature, Tehran: Ferdous. [in Persian].
Kafi, Gh. (2007). Description of Zohar system, Tehran: Ashura cultural complex. [in Persian].
Karami, A. (2000). Dialogue in Persian Poetry, Tehran: Ma Publishing. [in Persian].
Crochah, B. (2002). General aesthetics, translated by Fouad Rouhani, Tehran: Scientific and Cultural. [in Persian].
Mojahedi, M. (2000). The glory of Ashura poetry in Persian language, Qom: Sepah Research Center. [in Persian].
Muhaddesi, J. (1999). Ashura messages, Qom: Zamzam Hedayat. [in Persian].
Mohammadzadeh, M. (2010). Ashura in contemporary poetry and popular culture, Tehran: Farhang Ashura. [in Persian].
Mirsadeghi, J, & Maimant Mirsadeghi. (1998). Dictionary of the art of story writing, Tehran: Mahnaz book. [in Persian].
Mirsadeghi, J. (2014). Elements of the story, Tehran: Sokhan. [in Persian].
Vaezikashfi, H. (1990) Innovations and Poems, Edited by Mirjalaluddin Kezazi, Tehran: Center. [in Persian].
Vahidian-Kamiar T. (2000). Voice of speech in Farsi. Mashhad: Ferdowsi University. [in Persian].
Westland, P. (1992). Storytelling methods, translated by Mohammad Hossein Abbaspour, Tehran: Mina.[in Persian].