نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه حضرت نرجس(س) رفسنجان

چکیده

طنز یکی از ابزارهایی‌است که موجب خنده و آرامش می­شود و به نوجوان کمک­می­کند که با چالش­های دورۀ رشد آشنا شده، با فشار کمتری از آن‌ها عبور­کند. طنز نوجوان باید در فضایی نوجوانانه و از نگاه نوجوان بیان­شود تا مخاطب با آن ارتباط برقرار­کند. با توجّه به­اینکه در ادبیّات کودک و نوجوان، نویسنده و منتقد، بزرگ­سال هستند، به رویکردی مخصوص برای تحلیل متون کودک و نوجوان نیازمندیم. در این زمینه، چمبرز دیدگاه خوانندۀ نهفته را مطرح­کرده ­است؛ به اعتقاد او نویسنده با استفاده از چهار شیوۀ سبک، زاویۀ دید، طرفداری و شکاف­های گویا، می­تواند با مخاطب خود ارتباط برقرار­کند. صدقی یکی از نویسندگانی‌است که آثار طنزآمیزی برای نوجوانان به نگارش در آورده است. پژوهش حاضر باهدف بررسی خوانندۀ نهفته در مجموعۀ طنز­آمیز آب­نبات صدقی و با استفاده از شیوۀ تحلیل محتوای کیفی صورت­گرفته­است تا ضمن تبیین ویژگی­های طنز در آثار نوجوان، خوانندۀ نهفته را در این آثار طنز­آمیز تحلیل­کند و میزان موفّقیّت نویسنده را در آفرینش خوانندۀ نهفته بسنجد. براساس نتایج پژوهش، سبک، برجسته­ترین عنصری‌است که در آفرینش خوانندۀ نهفته نقش ­داشته­ است. می­توان­گفت صدقی توانسته است مخاطب را به درون متن دعوت­کند و او را همراه با شخصیّت­های داستان بخنداند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Humor and Implied Reader in Sedghi’s Abnabat

نویسنده [English]

  • Zeynab Sheykhhoseini

Assistant Professor in Persian Language and Literature, Hazrat Narjes University, Rafsanjan

چکیده [English]

Humor causes laughter and comfort and helps adolescents overcome the challenges of coming of age with less pressure. Adolescent humor should be expressed in an adolescent atmosphere and perspective so that the audience relate to it. In adolescent literature, writers and critics are adults so we need a special approach for analysis of children and adolescents' texts. Chambers presents the implied reader approach. According to him, through style, point of view, siding and gaps, the author can communicate with the reader. Sedghi is one of the writers who has written satirical works for teenagers. The aim of this study is to investigate the implied reader in Sedghi’s satirical collection Abnabat, and, using qualitative content analysis, in addition to explaining the characteristics of humor in adolescent works, to evaluate the success of the author in creating the implied reader. According to the results of the study, style is the most prominent element in the creation of the implied reader. Generally, it can be said that Sedghi has been able to invite the reader into the text so that he/she laughs with the characters in the story.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Adolescent humor
  • Abnabat series
  • Sedghi
  • Chambers
  • Implied Reader
ابراهیمی، نادر (1368)، مقدّمه­ای بر آرایش و پیرایش کتاب­های کودکان، تهران، آگاه.
بسمل، محبوبه ( 1398)، «بررسی مؤلّفه­ها و الگوهای طنز در آثار داوود امیریان، زیبایی­شناسی ادبی»،  ش39، ص 76-100.
بنی­اشراف، راضیّه‌السّادات (1393)، «یابش خوانندۀ نهفته در متن پنج رمان برگزیدۀ نوجوان دهۀ اخیر»، پایان­نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور یزد.
پورخالقی چترودی، مهدخت و همکاران (1398) «تحلیل مبانی طنزپردازی در داستان­های شهرام شفیعی و سعید هاشمی بر مبنای نظریّۀ ایوان فوناژی»، مطالعات ادبیّات تطبیقی، ش50، ص213-227.
حسام­پور، سعید، زهرا پیرصوفی املشی و سمانه اسدی (1392)، «خوانندۀ نهفته در دو داستان کودک از احمد­رضا احمدی»، نقد ادبی، ش 21، ص111-135.
خدابین، مریم، زهره میرحسینی و زهرا اباذری (1395) «طنز و شیوه‌­های طنزپردازی در داستان­های کودک و نوجوان فرهاد حسن زاده»، مطالعات ادبیّات کودک، ش2، پیاپی 14، ص53-73.
صدقی، مهرداد (1392)، آب نبات هل­دار، تهران، سورۀ مهر.
ـــــــــــــــــــ (1394)، آب نبات پسته­ای، تهران، چرخ و فلک.
ـــــــــــــــــــ (1398) آب­نبات دارچینی، تهران، سورۀ مهر.
صفایی، علی و حسین ادهمی (1394)، «نگاه به مؤلّفه­ها و الگوهای طنز در آثار هوشنگ مرادی کرمانی»، پژوهشنامۀ ادب غنایی، ش24، 211- 232.
فتوحی، محمود (1390) سبک­شناسی نظریّه­ها، رویکردها و روش­ها، تهران، سخن.
مارتین، راد (1397)، مقدّمه­ای بر طنز و روان­شناسی آن؛ در­آمدی برطنز­پژوهی،ترجمۀ باهار مؤمنی، تهران، تیسا.
مجابی، جواد (1383)، نیشخند ایرانی، تهران، روزنه.
معینی، فرزانه و سعید حسام­پور (1398)، «خوانندۀ نهفته؛ معیاری برای انتخاب متن در بازنویسی (بررسی خوانندۀ نهفته در کلیله ‌و دمنه براساس نظریۀ ایدن چمبرز)»، متن­شناسی ادب فارسی، ش4، پیاپی 44، ص1-16.
 Alter, M.A) 2019(, “Linguistic Gymnastics: Humor and Wordplay in Children’s and Adolescent Literature”, Research on Young Children’s Humor Theoretical and Practical Implications for Early Childhood Education, 169-183.
Attardo, S. & Raskin, V. (1991), “Script theory revis(it)ed: joke similarity and joke representation model”, Humor, 4 (3-4), 293-348
Bergen, D.) 2009(, “Gifted children’s humor preferences, sense of humor, and comprehension of riddles”, Humor, 22(4) ,, 419-436.
Bergen, D.) 2019), “Young Children’s Play and Humor Development: A Close Theoretical Partnership”, Research on Young Children’s Humor Theoretical and Practical Implications for Early Childhood Education, 11-28.
Chambers, A. (1978), “The Reader in the book: Note from work in progress”, Children’s Litrature Association Quarterly: 1-19.
Hugan, Walter ( 2005), Humor in youngadult literature A time to life, THE SCARECROW PRESS, Lanham, Maryland.
Loizou, E., & Kyriakou, M. (2016), “Young children’s appreciation and production of verbal andvisual humor”. Humor, 29(1), 99–124. McGhee, P. E. (1971),Cognitive Development and Children's Comprehension of Humor”, Child Devlopement, No 42 ( 1(, p.p 123-138.
Nilsen Alleen & Nilsen, Don L. F (2008), “Literature and humor”, Humor research, 243-280.
Nilsen, Alleen Pace & Nilsen, Don L. F. (2007), Names and Naming Young Adult Literature, The Scarecrow Press, Lanham, Maryland.
Van Coillie, J. (2001) Leesbeesten en boekenfeesten, Hoe werken (met). Nedrlandse, NBD/ Biblion.