بینش نقش اندیش روزبهان در تفسیر 
عرایس البیان فی حقایق القرآن
بینش نقش اندیش روزبهان در تفسیر عرایس البیان فی حقایق القرآن

علی شیخ الاسلامی؛ محمد رضایی

دوره 1، شماره 6 ، مرداد 1390، ، صفحه 39-56

چکیده
  «عرایس البیان فی حقایق القرآن» از مهمترین مصنّفات روزبهان بقلی از عارفان پر آوازة قرن ششم است که علی رغم جایگاه حائز اهمیّتی که در تاریخ تفاسیر عرفانی و شناخت عرفان عاشقانه دارد در پردة گمنامی مانده ...  بیشتر
گرز گاوسر فریدون و منشأ آن
گرز گاوسر فریدون و منشأ آن

محمود جعفری دهقی؛ مجید پوراحمد

دوره 3، شماره 2 ، اسفند 1392، ، صفحه 39-57

چکیده
  موضوع مقالة حاضر، بررسیچرایی گاوسر بودن گرز فریدون است. ازآنجاکه این سلاح در روایات حماسی ما نقش پررنگیدارد و پس از فریدون در دست بیشتر پهلوانان دیده می‌‌شود، پاسخ برای یافتن منشأ اینسلاح گاوسار مهمّ ...  بیشتر
ابیاتی نویافته از لامعی گرگانی
ابیاتی نویافته از لامعی گرگانی

محمد منصور؛ اسماعیل شموشکی

دوره 5، شماره 2 ، اسفند 1394، ، صفحه 39-56

چکیده
  لامعی گرگانی شاعر مطرح قرن پنجم هجری در دورۀ حکمرانی سلجوقیان بزرگ است. از آنجا که لامعی به دوره‌ای تعلق دارد که می‌توان آن را دورۀ انتقال فرهنگی از عصر غزنوی به عصر سلجوقی دانست، شاعر قابل اعتنایی است، ...  بیشتر
عتّابی، عتابی و معانی آن در عربی و فارسی
عتّابی، عتابی و معانی آن در عربی و فارسی

محمود عابدی؛ شهره معرفت

دوره 7، شماره 1 ، شهریور 1396، ، صفحه 39-52

چکیده
  «عتّابی» و «عتابی» در شعر گروهی از شاعران گذشته و از جمله در بیتی از سعدی آمده است. مؤلّفان فرهنگ‌های فارسی، عموماً، عتّابی را پارچه‌ای دانسته‌اند که شخصی به نام عتّاب پدید آورده یا آنکه ...  بیشتر
گونه‌شناسی نمایش‌نامه‌های چهار صندوق و در حضور باد براساس نظریّۀ میتوس فرای
گونه‌شناسی نمایش‌نامه‌های چهار صندوق و در حضور باد براساس نظریّۀ میتوس فرای

شیرزاد طایفی؛ کورش سلمان نصر

دوره 8، شماره 2 ، اسفند 1397، ، صفحه 39-58

چکیده
  بهرام بیضایی از نویسندگان، پژوهشگران و هنرمندان شاخص ایران است که در عرصۀ نمایش، آثار ارزشمند و ماندگاری خلق کرده است. گونه­­شناسی آثار نمایشی او اگرچه به­صورت پراکنده و در لابه­لای نوشته­هایی ...  بیشتر
تحلیل و نقد ویژگی‌های پسامدرنی رمان هیس
تحلیل و نقد ویژگی‌های پسامدرنی رمان هیس

تیمور مالمیر؛ نجم الدین رستم یونس

دوره 10، شماره 2 ، اسفند 1399، ، صفحه 39-57

چکیده
  محمّدرضا کاتب در نوشتن، سبکی متفاوت با دیگر رمان‌نویسان ایران دارد، نوشته‌های او در فضایی مبهم و پیچیده قرار گرفته است. به ‌نظر می‌رسد این مسئله در رمان هیس مشهودتر از دیگر آثار او باشد. این خصوصیّت ...  بیشتر
ابیات شاهنامۀ فردوسی در تاج‌المآثر نظامی
ابیات شاهنامۀ فردوسی در تاج‌المآثر نظامی

عبدالرّضا سیف؛ علی غلامی

دوره 3، شماره 1 ، شهریور 1392، ، صفحه 41-58

چکیده
  یکی از کارهای لازم و ضروری که در زمینۀ شاهنامهپژوهی باید انجام گیرد، گردآوری و بررسی ابیات پراکندۀ شاهنامه در متون کهن فارسی است. هدف چنین پژوهشی در وهلۀ نخست، یاری در تصحیح متن شاهنامه است. ازآنجاکه ...  بیشتر
یک ممدوح ناشناختۀ خاقانی و نکته‌ای مهمّ دربارۀ نسخۀ لندن
یک ممدوح ناشناختۀ خاقانی و نکته‌ای مهمّ دربارۀ نسخۀ لندن

محمد رضا ترکی

دوره 4، شماره 2 ، اسفند 1393، ، صفحه 41-60

چکیده
  دربارۀ جزئیّات سوانح عمر خاقانی و روابط او با دربارها و حاکمان روزگارش، تحقیقات کاملی صورت نگرفته و سیمای برخی از ممدوحان او در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. بی‌شکّ بدون شناخت بایستۀ موقعیّت زمانی و اشارات ...  بیشتر
بررسی ظرفیت‌های نمایشی حکایت «زن پارسا»ی الهی‌نامه عطار برای اقتباس نمایشنامه
بررسی ظرفیت‌های نمایشی حکایت «زن پارسا»ی الهی‌نامه عطار برای اقتباس نمایشنامه

حسین آقاحسینی؛ سید مرتضی هاشمی؛ طیبه پرتوی‌راد

دوره 5، شماره 1 ، خرداد 1394، ، صفحه 41-59

چکیده
  نگاهی به سابقة اقتباس از متون ادبی در هنرهای نمایشی­ ازجمله سینما، تلویزیون و تئاتر در جهان نشان می­دهد که اقتباس می­تواند خلأهای متنی موجود در بخش تئاتر و سایر انواع نمایش را به بهترین وجه پر کند. ...  بیشتر
گویندگان ناشناس در نوبت ثالثه کشف الاسرار
گویندگان ناشناس در نوبت ثالثه کشف الاسرار

مریم مشرف؛ بهدخت نژادحقیقی

دوره 6، شماره 2 ، اسفند 1395، ، صفحه 41-56

چکیده
  نوبت ثالثة تفسیر کشف­الاسرار مجموعه­ای از اقوال صوفیّه در تفسیر قرآن است. بسیاری از این سخنان به «پیر طریقت» یا عناوین کلی و نامشخص دیگر نسبت داده شده­اند. پیش از این تصور می­شد که پیر طریقت، ...  بیشتر
بررسی تصحیح عبهرالعاشقین (کربن- معین) از نگاه بایسته‌های تصحیح
بررسی تصحیح عبهرالعاشقین (کربن- معین) از نگاه بایسته‌های تصحیح

سید محمد راستگوفر؛ تقی پورنامداریان؛ سید محمدفرید راستگوفر

دوره 7، شماره 2 ، اسفند 1396، ، صفحه 41-60

چکیده
  عبهرالعاشقین نوشتة روزبهان بقلی، عارف بزرگ سدۀ ششم، یکی از مهم‌ترین آثار عرفانی فارسی است که از نگاه آموزه‌های عرفانی و نثر فارسی جایگاه شایانی دارد. این کتاب در سال 1337 به همّت هانری کربن و محمّد معین، ...  بیشتر
تبیینی ساخت‌گرا از تباین نیروانا و فنا
تبیینی ساخت‌گرا از تباین نیروانا و فنا

بهزاد برهان؛ علیرضا حاجیان نژاد

دوره 9، شماره 1 ، شهریور 1398، ، صفحه 41-61

چکیده
  غایت و مقصد سلوک در عرفان اسلامی، فنا و در عرفان بودایی، نیرواناست. رسیدن به هر دو مقصد، از راه زدودن صفات و خواهش‌های نفسانی است. شباهت‌های فنا و نیروانا آن‌قدر هست که گاه مفهومی مشترک قلمداد می‌شوند. ...  بیشتر
شرح و تحلیل ابیاتی از حدیقة‌الحقیقه سنایی
شرح و تحلیل ابیاتی از حدیقة‌الحقیقه سنایی

سیدمهدی طباطبایی

دوره 9، شماره 2 ، اسفند 1398، ، صفحه 41-58

چکیده
  حدیقة‌الحقیقه نخستین منظومۀ عرفانی زبان فارسی‌ است که راه را برای سروده‌شدن منظومه‌هایی مانند تحفة‌العراقین، مخزن‌الأسرار و مثنوی معنوی هموارتر کرد. اهمیّت این منظومه در ادب فارسی موجب آن شد که ...  بیشتر
«کردوانی»، یکی از کلمات نادر در شعر قطران
«کردوانی»، یکی از کلمات نادر در شعر قطران

شهره معرفت

دوره 10، شماره 1 ، شهریور 1399، ، صفحه 43-55

چکیده
  شعر فارسی در قرون چهارم و پنجم هجری در قیاس با شعر ادوار دیگر، آینۀ طبیعت است. شاعر این دوره بیشتر از عناصری سخن می‎گوید که مخاطب او، شاه و درباریان، آن‌ها را می‌بینند و می‌شناسند؛ از جملۀ این عناصر، ...  بیشتر
نقش دارالسّلطنه تبریز در ایجاد و گسترش رویکرد وقوعی به شعر
نقش دارالسّلطنه تبریز در ایجاد و گسترش رویکرد وقوعی به شعر

علیرضا حاجیان‌نژاد؛ رقیه بایرام‌حقیقی

دوره 2، شماره 2 ، اسفند 1391، ، صفحه 45-66

چکیده
  مکتب وقوع به لحاظ تحولات سیاسی ـ اجتماعی در پیوند با دو دورة تیموری ـ به‌خصوص در نیمة دوم قرن نهم ـ و دورة صفوی است. این سبک از اوایل قرن دهم آغاز شد و در اواسط همان قرن رشد کرد و تا ربع اوّل قرن یازدهم ...  بیشتر
اطلاعاتی درباره قطب الدین محمدبن احمد جام ژنده پیل همراه با نقد بخشی از مقدمه مصحح چاپ جدید حدیقه الحقیقه
اطلاعاتی درباره قطب الدین محمدبن احمد جام ژنده پیل همراه با نقد بخشی از مقدمه مصحح چاپ جدید حدیقه الحقیقه

علی محمد موذنی؛ محمود ندیمی هرندی

دوره 1، 7و8 ، اسفند 1390، ، صفحه 45-66

چکیده
  قطب­الدّین محمّد بن مطهر بن احمد جام (ژنده­پیل) از صوفیان و نویسندگان توانای ایران است که از 577 تا 667 هجری زندگی کرده است. حدیقةالحقیقة یکی از آثار اوست. در این مقاله ابتدا به اطّلاعاتی دربارة قطب‌الدّین، ...  بیشتر
رد پای عقاب
رد پای عقاب

دکتر روح الله هادی

دوره 1، 3-5 ، اردیبهشت 1390، ، صفحه 49-78

چکیده
  شعر فارسی در سالهای آغازین قرن چهاردهم شمسی شاهد دگرگونی ها، نوآوری ها، دغدغه ها، گفتگوها و اختلاف نظرهای بسیار است. در همین روزگار است که پرویز ناتل خانلری شعر عقاب را می‌سراید. مثنوی که از ماندگارترین ...  بیشتر
نقد و بررسی سیر بحث «اقتضای حال»
نقد و بررسی سیر بحث «اقتضای حال»

محبوبه همّتیان؛ حسین آقا حسینی

دوره 4، شماره 1 ، شهریور 1393، ، صفحه 53-72

چکیده
  مطالعه در سیر مباحث بلاغت نشان می‌‌دهد که توجّه به موضوع «اقتضای حال» در نخستین تعاریف نقل‌شده برای بلاغت، از اساسی‌‌ترین معیارهای بلاغت کلام و متکلّم به شمار رفته است. با آنکه این موضوع و اهمّیّت ...  بیشتر
تحلیل نعت حضرت مصطفی(ص) در قصاید خاقانی
تحلیل نعت حضرت مصطفی(ص) در قصاید خاقانی

عباس ماهیار؛ لیلا کرمی

دوره 7، شماره 1 ، شهریور 1396، ، صفحه 53-72

چکیده
  نعت حضرت رسول اکرم(ص) از زمان ظهور اسلام، هم فصل مشترک مذهبی– ادبی فرقه‌های مختلف دین اسلام است و هم فتح‌الباب دیوان‌های اغلب شاعران عربی و فارسی است. در بلاغت فارسی و عربی، نعت، زیرگونة مدح معرفی ...  بیشتر
بررسى و تحلیل جایگاه سفر آفاقى در متون عرفانى
بررسى و تحلیل جایگاه سفر آفاقى در متون عرفانى

سیّد على اصغر میرباقرى فرد؛ فاطمه طاهرى

دوره 1، شماره 6 ، مرداد 1390، ، صفحه 57-72

چکیده
  این مقاله یکى از مباحث مهم در سیر و سلوک، یعنى سفر آفاقى را در متون عرفانى تا قرن هفتم هجرى بررسى و تحلیل میکند. نگارنده پس از ذکر مقدّمه‌اى دربارة سیروسفر به تعریف سفرو سیروسلوک پرداخته و پیشینة سفر در ...  بیشتر
سنت اخذ و اقتباس در متون و نمود آن در شمایل الاتقیای 
 رکن الدین دبیر کاشانی
سنت اخذ و اقتباس در متون و نمود آن در شمایل الاتقیای رکن الدین دبیر کاشانی

مصطفی موسوی

دوره 2، شماره 1 ، شهریور 1391، ، صفحه 57-76

چکیده
  اخذ و اقتباس در فرهنگ اسلامی سابقه‌ای دیرینه دارد. کتابت قرآن و حدیث از ابتدا تابع قواعد خاص و سخت‌گیرانه‌ای بوده، ولی این رعایت امانت در نقل آثار دیگر چندان مورد اعتنا نبوده ‌است. این عدم رعایت ...  بیشتر
کاربرد ضرب‌المثل‌های فارسی در غزلیات بیدل
کاربرد ضرب‌المثل‌های فارسی در غزلیات بیدل

حسن ذوالفقاری؛ سید مهدی طباطبایی

دوره 5، شماره 2 ، اسفند 1394، ، صفحه 57-76

چکیده
  مَثَل به ­عنوان «ستون فرهنگ مردم» و یکی از اقسام ادبی، همواره محل توجه شاعران بوده است تا جایی که کاربرد آن به همراه تمثیل و استشهاد، یکی از ویژگی­‌های سبکی در تاریخ ادب فارسی به‌شمار می­آمده ...  بیشتر
بررسی تشبیهات حوزه‌ای عشق در عبهرالعاشقین روزبهان بقلی
بررسی تشبیهات حوزه‌ای عشق در عبهرالعاشقین روزبهان بقلی

حسین آقاحسینی؛ سیدعلی اصغر میرباقری فرد؛ مریم نافلی

دوره 6، شماره 1 ، خرداد 1395، ، صفحه 57-76

چکیده
  عبهرالعاشقین سرشار از صور­­خیال است. ذهن پویای روزبهان موجب شده است گاه سلسله­ای از تشبیهات به­هم­پیوسته در این اثر مشاهده شود که در این مقاله با الهام از نظریة «استعارة مفهومی» در قالب ...  بیشتر
تعامل مولوی با مخاطب در فیه‌ما‌فیه و مکتوبات
تعامل مولوی با مخاطب در فیه‌ما‌فیه و مکتوبات

مصطفی موسوی؛ سیاوش گودرزی

دوره 6، شماره 2 ، اسفند 1395، ، صفحه 57-74

چکیده
  هر سخن در بافتی برون‌متنی پدیدار می‌شود که زبان‌شناسان نقش‌گرا به آن «بافت موقعیّت» می‌گویند و در بلاغت اسلامی آن را «اقتضای حال» نامیده‌اند. در نگاه نقش‌گرایان، کسانی که در کنش دوسویۀ ...  بیشتر
تحلیل رمان سالمرگی براساس نظریة نشانه شناسی بینامتنی مایکل ریفاتر
تحلیل رمان سالمرگی براساس نظریة نشانه شناسی بینامتنی مایکل ریفاتر

عبدالله حسن زاده میرعلی؛ فاطمه زمانی

دوره 8، شماره 1 ، شهریور 1397، ، صفحه 57-76

چکیده
  یکی از دستاوردهای مایکل ریفاتر در زمینة نقد بینامتنی، نشانه­شناسی بینامتنی است. وی با طرح مباحثی چون غیردستورزبانی، تفسیرگر، هیپوگرام و ماتریس، گامی مؤثّر در کاربردی­کردن نظریة بینامتنیّت در متن ...  بیشتر