نویسندگان

• محمود جعفری دهقی ¹
• مجید پوراحمد ²

¹ دانشیار فرهنگ و زبان‌های باستانی دانشگاه تهران

² دانش‌‌آموختة کارشناسی ارشد فرهنگ و زبان‌های باستانی ایران دانشگاه تهران

چکیده

موضوع مقالة حاضر، بررسی
چرایی گاوسر بودن گرز فریدون است. ازآنجاکه این سلاح در روایات حماسی ما نقش پررنگی
دارد و پس از فریدون در دست بیشتر پهلوانان دیده می‌‌شود، پاسخ برای یافتن منشأ این
سلاح گاوسار مهمّ می‌نماید. برای رسیدن به این هدف، ابتدا توضیح مختصری دربارة گرز
و انواع آن به‌‌عنوان ابزاری جنگی در متون دوره‌‌های مختلف فرهنگ ایرانی و نیز
نمونه‌‌هایی از دیگر فرهنگ‌‌های هندواروپایی داده شده است. سپس شواهد اسطوره‌‌ای
دربارة نقش این سلاح در داستان فریدون در اساطیر ایرانی، از اوستا گرفته تا
متون دورة اسلامی آمده است. در ادامه، شواهدی از اساطیر هندی، به‌ویژه اساطیر دورة
ودایی که به روشن‌‌تر شدن بحث پیش رو یاری می‌‌رسانند، آورده شده و بنا بر اشتراکاتی
که در این دو فرهنگ وجود دارد، سعی شده پاسخی به این پرسش داده شود که چرا گرز فریدون
گاوپیکر یا گاوسر بوده است. پس از بررسی و مقایسة شواهد گوناگون، این نتیجه به دست
آمد که احتمالاً پیشینة فریدون ایرانی و تریتة هندی، خدای طوفانی است که گاوزاد و
خود گاو نر است و یا به آن تشبیه می‌‌شود؛ در نتیجه شاید بتوان گفت گرز گاوسر فریدون
یادگاری است از ارتباط او با گاو نر.

کلیدواژه‌ها

• اساطیر
• فریدون
• گرز گاوسر
• خدای طوفان
• تریته
• گاو نر و گاو ماده

عنوان مقاله [English]

Fereydūn’s Bull-Headed Mace and its Origin

نویسندگان [English]

• Mahmud Jaa’fari Dehaqi ¹
• Majid Pourahmad ²

¹

²

چکیده [English]

This paper wants to investigate why Fereydūn’s mace was bull-headed. Since such weapon has a prominent role in our epics and it has been used by most of our heroes, it seems important to find its origin out.  To achieve this goal, there is a brief explanation about mace and all kinds of it in the texts of different periods in Iranian and some other Indo-European cultures. Then some mythological samples about the role of this weapon in Fereydūn’s stories will be offered to survey its role through Iranian mythologies from Avestan texts to the texts of the Islamic period. In order to clarify the discussion, further evidences from Indian mythologies, especially the Vedic ones, has been provided. Then, on the basis of similarities between the two cultures, there will be a suggestion to know why Fereydūn’s mace was bull-headed. It has been resulted, by analysis and comparison of existing evidences, that the background of Iranian Fereydūn and Indian Trita is probably the god of thunder who was born as a bull (or an ox) or it is somehow a metaphor of it. So, it can be said that Fereydūn’s bull-head mace is an indication of his relationship with the bull.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Mythologies
• Fereydūn
• bull-headed mace
• the god of thunder
• Trita
• Bull
• Cow