نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

• احمد خاتمی ¹
• الهام باقری ²

¹ دانشگاه شهید بهشتی

² دانشگاه آزاد اسلامی

چکیده

سنایی غزنوی، اغلب با ویژگی «شاعر مبتکر» شناخته می‌شود. یکی از ابتکارات وی، یافتن گوهر طنز ادبی‌‌ است در نوشتار با کارکردهای عرفانی؛ آنچه پیش از او فقط در حوزة اجتماعی ـ انتقادی وارد شده بود. عارفانِ از سنایی به بعد، از آن برای آموزش نکته‌های عرفانی، بهره‌ها برده‌اند. در این مقاله بر آنیم تا برای یافتن شگردهای طنزنویسی سنایی غزنوی (545 یا 529- 467 ق) با هدف بیان و آموزش نکته‌های عرفانی و اخلاقی و حکمی در مثنوی حدیقة‌الحقیقه، نخستْ به تعریف جامعی از طنز و معرّفی شگردهای معمول آن پرداخته شود و سپس ویژگی‌های زبان صوفیان بررسی و طبقه‌بندی شود؛ آن‌گاه در حکایت‌های حدیقه، شگردهای طنز و پیام‌های عرفانی، اخلاقی و فلسفی آنها تحلیل و بررسی شود. نتیجه‌های به‌دست‌آمده از این پژوهش، یافتن و جمع‌بندی پیام‌های عرفانی و حکیمانه و اخلاقیِ طنزآمیزِ حدیقه و زبان ویژة سنایی برای رسیدن به این کارکرد است.
 

کلیدواژه‌ها

• سنایی
• حدیقه
• زبان صوفیان
• طنز صوفیانه
• پیام‌های عرفانی

عنوان مقاله [English]

Narrative Satire and its Mystical use in Hadiqa

نویسندگان [English]

• Ahmad Khatami ¹
• Elham i Bagher ²

چکیده [English]

Hakim Abul-Majd Majdūd ibn Ādam Sanā'ī Ghaznavi, is often characterized as the "ingenious poet". Using satire in mystical texts is the technique can be considered as one of his inventions, what had already been used in socio-critical texts. Theosophists, after Sanā'ī Ghaznavi, have frequently utilized this approach to teach moral aspects. To find satirical techniques applied by Sanā'ī Ghaznavi (467-529 or 545A.H.), in this paper, as well as expressing his purpose to teach ethical, moral and spiritual lessons in his masnavi, "Hadiqat Al-Haqiqa"; we initially introduce a general definition of irony and satire and their conventional techniques, and then, we will review and classify the  features of Sufi language. At the end, the Hadiqa stories, their humors, messages of mystical techniques, and their moral and philosophical analyses will be expressed, if available.
Summarizing and understanding the mystical, wise, moral and satirical messages of Hadiqa as well as the special language for which Sanā'ī Ghaznavi attempted to reach are all the results would be obtained out of present study.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Sanā'ī Ghaznavi
• Hadiqa
• Sufi language
• Sufi humor
• satirical techniques