نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه کاشان

2 استاد گروه زبان و ادبیّات فارسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

3 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کاشان

چکیده

عبهرالعاشقین نوشتة روزبهان بقلی، عارف بزرگ سدۀ ششم، یکی از مهم‌ترین آثار عرفانی فارسی است که از نگاه آموزه‌های عرفانی و نثر فارسی جایگاه شایانی دارد. این کتاب در سال 1337 به همّت هانری کربن و محمّد معین، بر پایۀ دو نسخۀ ناقص و پرغلط تصحیح و منتشر شد و با وجود تصحیح دیگری به کوشش جواد نوربخش، تا امروز همین تصحیح موردتوجّه پژوهشگران بوده و بیشتر کارهایی که بر بنیاد این کتاب انجام گرفته، بر پایۀ همین تصحیح بوده است. پژوهش حاضر نشان می‌دهد که این تصحیح در چه پایه و مایه‌ای است و صحّت و اعتبار آن چه اندازه است؟ بدین­منظور، به شیوۀ تحلیلی و توصیفی و بر بنیاد بایستگی‌های تصحیح خوب، این تصحیح را بررسیده‌ و با مقایسۀ آن با نسخ تازه‌ای‌ که در دسترس مصحّحان نبوده است، به این نتیجه رسیده‌ایم که این تصحیح با همة کوشش‌های مصحّحان، به دلیل نبود نسخه‌های صحیح و بدخوانی‌های فراوان، دستخوش افتادگی‌های بسیار، افزودگی‌های نابه‌جا، کژخوانی‌های فراوان و ... است و نیز فقدان تعلیقات و توضیحاتی برای حل دشواری‌ها، ذکرنکردن منابع اقوال و اشعار منقول در متن و نداشتن فهرست‌های کارگشا، ازجمله ایرادها و کمبودهای دیگری است که تصحیح علمی تازه‌ای از این متن مهم را ضروری می‌سازد.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

بررسی عبهرالعاشقین تصحیح کربن- معین از نگاه بایسته‌های تصحیح

نویسندگان [English]

  • Sayyed Mohammad Rastgoofar 1
  • Taqi Pournamdariyan 2
  • Sayyed Mohammad Farid Rastgoofar 3

1 Associate Professor in Persian Language and Literature, University of Kashan

2 Professor in Persian Language and Literature, Institute of Humanities and Cultural

3 Ph.D. Candidate in Persian Language and Literature, University of Kashan

چکیده [English]

ʿAbhar al-ʿĀšeqīn by Rūzbehān Baqlī Šīrāzī, the great mystic of the 12th century, is one of the most important Persian mystical works which has a special place in terms of mystical teachings and Persian prose. This book was corrected and published by Henry Corbin and Mohammad Moein in 1958, based on two incomplete and full of mistakes versions. Due to the high position it has gained and despite another correction which has been accomplished by Javad Nourbakhsh, this correction is of interest to researchers until today and most of the works in this field have been conducted on the basis of this correction. The present research is to modify the real position and validity of this correction. So, it has been carefully examined in comparison with some new versions, not available to correctors, through a descriptive-analytic method, considering the requirements of a good correction. The results show that due to the lack of correct copies and misreading, many improper omissions and add-ons etc. happened in spite of all the efforts of the correctors. Lack of extensions and explanations to solve difficulties, not mentioning the sources of words and the lyrics in the text and lack of problem-solving lists are among disadvantages and deficits make a new scientific correction of this important text necessary.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Correction
  • Manuscript
  • Rūzbehān Baqlī
  • Henry Corbin
  • Mohammad Moein
  • ʿAbhar al-ʿĀšeqīn
ارنست، کارل (۱۳۷۷)، روزبهان بقلی، ترجمة مجدالدین کیوانی، تهران، مرکز.
بقلی شیرازی، روزبهان (۱۳۶6)، عبهرالعاشقین، تصحیح هانری کربن و محمّد معین، چاپ سوم، تهران، منوچهری.
                                  (۱۳۸۰)، عبهرالعاشقین، تصحیح جواد نوربخش، تهران، یلدا قلم.
                                  ، عبهرالعاشقین، نسخۀ خطّی، دانشگاه تهران ، ش 374ف.
                                  ، عبهرالعاشقین، نسخۀ خطّی، دانشگاه تهران، ش 4097.
                                    ، عبهرالعاشقین، نسخۀ خطّی، کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، ش 2871/3.
                                  ، عبهرالعاشقین، نسخۀ خطّی، کتابخانه و موزة ملی ملک، ش 3971/4.
                                  ، عبهرالعاشقین، نسخۀ خطّی، موزۀ عزت کیونغلوی قونیه به شمارۀ ۱۳۳۵.
                                      ، عبهرالعاشقین، رسائل فلسفی ابن سینا، نسخۀ خطّی، کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، ش 14280، به شمارة بایگانی 89496.
بیات، محمّد حسین (۱۳۷۸)، «نگاهی به چهار رساله از روزبهان» کتاب ماه دین، مرداد و شهریور 1378 ش ۲۲-۲۳،‌  ۳۹-۴۱.
جهانبخش، جویا (۱۳۷۸)، راهنمای تصحیح متون، تهران، میراث مکتوب.
حسینی،‌ سیده­ مریم (۱۳۸۳)، «از غزنه تا شیراز»، علوم انسانی، سال سیزدهم و چهاردهم، ش ۴۸ و ۴۹، زمستان 1382و بهار 1383، دانشگاه الزهرا،41 -60.
درایتی، مصطفی (۱۳۸۹)، فهرستوارةدست‌نوشت‌هایایران (دنا)، تهران، کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس.
کربن، هانری (۱۳۸۶)، نرگس عاشقان، ترجمة محمّدعلی اخوان، تهران، اخوان خراسانی.
مایل هروی،‌ نجیب (۱۳۷۹)، تاریخ نسخه‌پردازی و تصحیح انتقادی نسخه‌های خطی، تهران، کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.