نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

• تیمور مالمیر ¹
• نجم الدین رستم یونس ²

¹ استاد گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه کردستان

² دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه کردستان

چکیده

محمّدرضا کاتب در نوشتن، سبکی متفاوت با دیگر رمان‌نویسان ایران دارد، نوشته‌های او در فضایی مبهم و پیچیده قرار گرفته است. به ‌نظر می‌رسد این مسئله در رمان هیس مشهودتر از دیگر آثار او باشد. این خصوصیّت یکی از ویژگی‌های بارز مکتب پسامدرنیسم است. در این مقاله، برای نقد و تحلیل شگردها و جنبه‌های تازۀ نویسندگی محمّدرضا کاتب، براساس نظریّۀ پسامدرن‌ها به بیان شگردها و ویژگی‌هایی ‌پرداخته‌ایم که موجب برجسته‌شدنِ محتوای وجودشناسانه و شگردهای فراداستانی در رمان هیس شده است. استفادۀ نویسنده از امکانات پسامدرنی داستان، مبتنی بر سهیم‌ساختن خواننده در فهم و برساختن داستان، بازنگری در استنباط‌ها و قضاوت‌های پلیس دربارۀ جرم‌ها، نقض روایت‌های پذیرفته‌شده به منظور تأمّل خواننده و بی‌اعتبارساختن راوی، و مرگ نویسنده است؛ یعنی نویسنده اهمّیّتی ندارد، بلکه به جای آن، خواننده مهم است که متن را با خوانش خود تفسیر و تحلیل می‌کند و در این داستان، این اهمّیّت خواننده، مقدّم بر اهمّیّت «متن» است. رمان هیس مبتنی بر گفت‌وگوست؛ یا به‌صورت بیان کنش‌ها یا جابه‌جایی‌های کنش‌ها که به‌صورت مرگ یکی و روایت دیگری بیان می‌شود، یا اینکه به‌صورت کدگذاری کنش‌ها، اندیشه‌ها و نقل‌قول‌های نقیض شکل می‌گیرد. تأکید راوی بر نقض روایت و راوی، برای آن است که بگوید سخن اصلی چیست؛ امّا این سخن اصلی نیز دائم نقض می‌شود. اگر راوی را چندگانه می‌نماید و بی‌اعتمادی به روایت را پیش می‌آورد یا از شیوۀ روایت داستان‌های درونه‌ای کهن استفاده می‌کند، برای آن است که بتواند شیوۀ روایت و برهم‌کنش سطوح مختلف روایی را ترسیم کند.

کلیدواژه‌ها

• هیس
• محمّدرضا کاتب
• پسامدرن
• وجودشناسانه
• شگردهای فراداستانی

عنوان مقاله [English]

An Analysis and Critique of Postmodern Characteristics in the Novel Hiss

نویسندگان [English]

• Teymoor Malmir ¹
• Najmoddin Rostam Younes ²

¹ Professor in Persian language and literature. University of Kurdistan

² PhD student in Persian language and literature,, University of Kurdistan

چکیده [English]

Mohammad Reza Kateb’s writing style is different from other contemporary Iranian novelists. He writes in an ambiguous and complex atmosphere. This seems to be more evident in the novel Hiss than in any of his other works. This characteristic is one of the prominent features of postmodernism. In this article, based on postmodern theories, we critique and analyze the aspects of Kateb’s writing which highlight the ontological content and the metanarrative technique in that novel. The author’s use of postmodern storytelling possibilities is based on the reader’s contribution to the comprehension and rebuilding of the story, revising the police’s inferences and judgments of crimes, violating accepted narratives for reader contemplation, discrediting the narrator, and the author’s death. Instead, the reader is important; that is, the reader interprets and analyzes the text through his or her reading; the importance of the reader precedes the importance of the text. The novel Hiss is based on dialogue, either in the form of expressions of actions or displacements of actions expressed as the death of one and the narration of another, or in the form of coding contradictory actions, thoughts, and quotations. The narrator’s emphasis on the violation of the narrative and the narrator is to say what the original is; but this is also a permanent violation. If he multiplies the narrator and promotes distrust of the narrative or uses the method of narrating ancient inner stories, it is in order to be able to draw the narrative method and the interaction of different levels of narration.

کلیدواژه‌ها [English]

• Hiss
• Mohammad Reza Kateb
• Postmodernism
• Ontological Content
• Metanarrative Technique