دوره 13 (1402)
دوره 12 (1401)
دوره 11 (1400)
دوره 10 (1399)
دوره 9 (1398)
دوره 8 (1397)
دوره 7 (1396)
دوره 6 (1395)
دوره 5 (1394)
دوره 4 (1393)
دوره 3 (1392)
دوره 2 (1391)
دوره 1 (1390)
تحلیل اصطلاح برات در متون دانش استیفا
چکیده
واژۀ «برات» در اصل برگرفته از «براءت» عربی است و بهعنوان اصطلاحی دیوانی در متون فارسی به دو معنی بهکاررفته است: یکی، سند دریافت و رسیدی که خزانهدار در برابر اجناسی که تحویل میگرفت، ... بیشترهزار نکته باریکتر ز مو ... چند ایهام و اشارة نویافته در شعر خواجة شیراز
چکیده
تاکنون کتابها و مقالات متعدّدی دربارة تشریح زیباییهای شعر حافظ نوشته شده است. در این مقاله ضمن اشاره به چند ایهام و اشارة نویافته در شعر خواجة شیراز، سابقة کاربرد برخی از ایهامها در شعر بدر چاچی، شاعر ... بیشتربررسی جامعهشناسانۀ کاربرد نظام اعتقادی در ادبیّات داستانی کودک و نوجوان (براساس مطالعة موردی آثار هوشنگ مرادیکرمانی)
چکیده
از گستردهترین بخشهای ادبیّات هر ملتی، ادبیّات مربوط به کودکان و نوجوانان است که نقش مهمی در آمادهسازی آنان برای ورود به عرصههای اجتماعی ایفا میکند. در این بین نهادهای دینی- فرهنگی ازجمله نهادهای ... بیشترنقد و تحلیل پیوند شگرد و درونمایه در مجموعهداستانِ تمام زمستان مرا گرم کن
چکیده
نویسندگان برای بیان و انتقال دغدغهها و اندیشههای خود، علاوه بر انتخاب موضوع منطبق با درونمایه، شگردهای متفاوتی مبتنی بر سبک و سلیقۀ خاصّ خود برمیگزینند. در این مقاله، به تبیین میزان و چگونگی پیوند ... بیشتردوگانهانگاری از نظر دکارت و مولوی
چکیده
این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی دوگانهانگاری (دوآلیست) را از دیدگاه دکارت و مولوی با تمرکز بردوگانۀ نفس و بدن، از منظر هستیشناسی و معرفتشناسی و تعامل آن دو بررسی و مقایسه میکند. دکارت در هستی به ... بیشترضرورت توجّه به صبغة روایی در تصحیح و فهم اشعار خاقانی
چکیده
اشعار خاقانی مشحون از نکاتی است که به انواع علوم زمانة او اشاره دارند و وی آنها را در تاروپود شعر خود تنیده است. همین اصل باعث شده است تا دریافت شعر او بدون درک دقایقی که از انواع علوم (طب، نجوم، ... بیشترسرناد در ادبیّات فارسی
چکیده
بالاتر نشستن معشوق نسبت به عاشق، موضوعی است که دائماً در ادبیّات عاشقانه تکرار میشود (= بنمایۀ ادبی). به این حالت در ادبیّات اروپائی سِرِناد میگویند. عاشق در آستانۀ منزل معشوق برای او ترانه میخواند ... بیشترمتنشناسی روایت ناشناختۀ ماهمنیر و خوبچهره
چکیده
اقلیم شبهقارّه از رهرو پیوندها و تعاملات تاریخی کهن و متمادی با ایران، توانسته است میراث ادبی درخشان و برجستهای از خود به یادگار بگذارد. یکی از انواع ادبیای که در اثر جریان ترجمه، تألیف یا تصنیف ... بیشتربررسی تأویل اقوال مشایخ در کشف المحجوب هجویری
چکیده
کشف المحجوب ابوالحسن علی بن عثمان جلّابی هجویری غزنوی، نخستین متن مستقلّ صوفیانه به زبان فارسی، حاوی اطّلاعات ارزشمندی در مسائل مختلف تصوّف است. ازآنجاکه یکی از محوریترین مسائل مطرح در پیبردن به ... بیشتربررسی دیدگاههای عرفانی رشیدالدّین میبدی در آیات مربوط به «زن» در کشفالاسرار
چکیده
بخش زیادی از آیات قرآن کریم به ذکر مسائل زنان ـ از جمله حقوق و وظایف و احکام شرعی و فقهی آنان ـ اختصاص دارد. علاوه بر آن، در برخی سورهها از زنانی نام برده یا به زنانی اشاره شده است که در ماجراهای تاریخی ... بیشترپرواز یا پروار؟ تأملی در بیتهایی از خاقانی
چکیده
هرچند تا با اکنون چند تصحیح از دیوان خاقانی شروانی به فرجام رسیده و تحقیقات و مقالات بسیاری در باب شناخت این شاعر دیرآشنا و تصحیح و شرح آثار وی نوشته شده است، هنوز هم بیتهای بسیاری در دیوان خاقانی میتوان ... بیشتراهمیت راحة الصّدور در تصحیح شاهنامه
چکیده
راحة الصّدور یکی از آثار برجستة تاریخی - ادبی زبان فارسی است که از شاهنامه بسیار اقتباس کرده است. نقل پانصد و نود و چهار بیت از شاهنامه در موضوعات حکمی و اخلاقی در این کتاب، از یک طرف نشان دهندة عظمت شاهکار ... بیشترتوضیح عبارتی از اسرارالتوحید و نگاهی به مسئلۀ ارتزاق صوفیان
چکیده
در یکی از حکایات اسرارالتوحید، جملهای از زبان قصابی خطاب به ابوسعید دیده میشود که متضمن ترکیب «افسوسخواره» است. شفیعیکدکنی در تعلیقات کتاب مذکور، این ترکیب را از «افسوس» بهمعنای ... بیشترنقد و تحلیل محتوایی مقالات مجلة ادب فارسی دانشگاه تهران از منظر علمسنجی
چکیده
امروزه واژۀ تولید علم در ادبیّات کشور ما جایگاه خاصّی پیدا کرده و ذهن مسئولان و برنامهریزان امور علمی و پژوهشی را به خود معطوف داشته است. یکی از این بخشها که شایسته است موردبررسی موشکافانه قرارگیرد، ... بیشترکهنالگوی فردیّت در رمان چهلسالگی با رویکرد کهنالگویی- اسطورهای
چکیده
کارل گوستاو یونگ، روانشناس سوئیسی، بنیانگذار «روانشناسی تحلیلی» است. او برخلاف فروید، رشد شخصیّت را به کودکی محدود نمیداند، بلکه معتقد است این تعالی در سراسر عمر انسان ممکن است نمود یابد؛ ... بیشتردیالکتیک شعر قدسی و شهود معنا در اندیشة بیدل دهلوی
چکیده
سامانة معرفتی و هویّت هنری بیدل در دو سطح تجربة شهودی و متن قدسی، قابل واکاوی است که پیوندی وثیق، ازحیث هستیشناسی و معرفتشناسی، این دو لایة معرفتی- هنری را با هم متّحد میسازد؛ نخست، تجربة شهودی که ... بیشترتغییر الگو در شعر و نقّاشی عصر صفوی با تکیه بر اشعار اهلی شیرازی و نگارههای رضا عبّاسی
چکیده
صور خیال در شعر و نگارگری ایرانی، از حیث آفرینش هنری و زیباییشناسی و نیز از حیث بینشی، با یکدیگر پیوندی تنگاتنگ دارند و این پیوند وثیق، به سبب تأثیرپذیری نگارگری از مضمونهای گوناگون شعر و ادب پارسی ... بیشترویژگیهای شکلی (فرمی) شعر رضا براهنی در مجموعۀ خطاب به پروانهها
چکیده
فرم شعر فارسی طیّ تاریخ، پیوسته دستخوش دگرگونیهای بسیار شده است؛ بهویژه در قرن حاضر و پس از مطرحشدن شعر نو، این تحوّلات، چشمگیرتر و بحثانگیزتر شده است. یکی از واپسین نظریّهها در زمینۀ ... بیشتربررسی تطبیقی روایت در بوف کور هدایت و پیکر فرهاد معروفی
چکیده
روایت به اَشکال مختلف و بیشمار در همة اعصار و مکانها و جوامع حضور دارد. روایت با تاریخ بشر آغاز میشود و در هیچ کجا ملّت بیروایتی وجود نداشته است. روایت درست مانند زندگی است؛ چرا که انسان تحت تأثیر ... بیشتربررسی واژههای ترکی در دیوان حافظ
چکیده
وجود واژه های ترکی در متون زبان و ادب فارسی نشانگر پیوند دیرینة این دو زبان با یکدیگرست و از آنجا که دیوان حافظ نیز – که غزل فارسی در آن به اوج شکوفایی و کمال خود رسیده از این تأثیرپذیری بر کنار نبوده است، ... بیشترمقایسة ساختاری معارفالعوارف، اثر عبدالرّحمنِ بُزغُش شیرازی با ترجمۀ عوارفالمعارف، اثر ابومنصورِ عبدالمؤمن اصفهانی
چکیده
نگاه اهل تحقیق و عارفان و سالکان طریقت به آثار عرفانی، اغلب بر متونی متمرکز بوده است که علاوه بر طرح مبانی نظری، برنامهها و راهکارهایی تربیتی ارائه دهند. عوارفالمعارف در ابتدای سدة هفتم، مجموعه معارف ... بیشترلوازم پنجگانه سلوک در آینه آیات و روایات و ادبیات عرفانی
چکیده
از ویژگیهای مهم انسانهای رشد یافته و طالبان کمال و وصال، سلوک الی الله است و این جز با علم به لوازم سلوک و عمل به آن تحقق نیابد. با جستجو در آیات و روایات و آنچه دانایان و راهیان این راه درباره آداب و لوازم ... بیشترنگاهی تازه به تشبیه تفضیل
چکیده
علیرغم گذشت بیش از نه سده از یادکرد تشبیه تفضیل در بلاغت فارسی، همچنان همان سخن قدما تکرار گشته و حداکثر نوگوئیهای معاصران این بوده که این تشبیه یکی از ابزار نوسازی تشبیه است. این مقاله با نگاهی تازه ... بیشترتاملی در تناسب موسیقی و مضمون در شعر معاصر
چکیده
در این مقاله به بررسی هماهنگی موسیقی و محتوا در شعر شاعران معاصر خواهیم پرداخت و شعر آنان را از این دیدگاه، مورد بررسی قرار خواهیم داد. در آغاز درباره اهمیت، هماهنگی و تناسب اجزای شعر و زیبایی که از این ... بیشترجایگاه پارادوکس و حسآمیزی و انواع آنها در مثنوی مولانا