نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسنده

استادیار زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه پیام نور

چکیده

کشف المحجوب ابوالحسن علی بن عثمان جلّابی هجویری غزنوی، نخستین متن مستقلّ صوفیانه به زبان فارسی، حاوی اطّلاعات ارزشمندی در مسائل مختلف تصوّف است. ازآنجاکه یکی از محوری‌ترین مسائل مطرح در پی‌بردن به نظرگاه‌ها و ترسیم جهان‌نگری و حتّی روان‌شناسی روحی و عرفانی صوفیان، بررسی تأویلات و تفسیرات ایشان از آیات و احادیث و اقوال مشایخ و نیز نحوة تفسیر هستی و پدیده‌های طبیعی است، در این مقاله تلاش شده تا سازکارها و چهارچوب‌های تأویلی اِعمال‌شده در اقوال مشایخ ـ از جمله صبغه‌های استدلالی یا ذوقی و خیالی در تفاسیر، میزان پایبندی مؤلّف کتاب به ظاهر متن، نحوة توجّهاتش به اجزای جملات و ارتباطات نحوی مؤثّر و تعیین‌کننده در برداشت‌های او از آنها ـ بررسی شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Esoteric Interpretation of Sheikhs’ Words in Hojwiri’s Kashf al-Mahjoub

نویسنده [English]

  • Roghayeh Bayram Haghighi

Assistant Professor at Payam-e Noor University Share Rey Headquarter

چکیده [English]

Kashf al-Mahjoub is the first Persian independent mystical text, written by Abu al-Hasan Ali bin Osman Al-Jolabi Al-Hojwiri Al-Qaznavi which contains valuable information about different subjects of Sufism. Since one of the effective methods on which one can understand a Sufi’s viewpoints and can figure out his ideology and even his anagogic and mystical Psychology is to analyze his esoteric interpretation on Quranic verses, hadiths and other sheikhs’ words and the interpretation of Existence and natural phenomenon, I’ve [1]tried, in this essay, to study Hojwiri’s mechanism to interpret the sheikh’s words, such as discursive and chimerical instances, the rate of the author’s commitment to the appearance of the text, and the style he attend the components of the sentences and the syntax relations on his perception.



 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Kashf al-Mahjoub
  • Hojwiri
  • esoteric interpretation
  • Explanation
  • Sheikhs’ words
منابع
قرآن کریم.
ابوزید، نصر حامد (1382)، معنای متن، ترجمة مرتضی کریمی‌نیا، چاپ سوم، تهران، طرح نو.
احمدی، بابک (1371)، کتاب تارکوفسکی، تهران، بشارت.
ـــــــ (1376)، چهار گزارش از تذکرة‌الأولیاء، تهران، مرکز.
افلاطون (1356)، دورة آثار، ترجمة محمّدحسن لطفی، تهران، خوارزمی.
ذهبی، محمّدحسین (1396 ق)، التفسیر و المفسّرون، بیروت، دار احیاء التّراث العربی.
شفیعی کدکنی، محمّدرضا (1378)، زبور پارسی، چاپ اوّل، تهران، آگاه.
ــــــــــــــ (1392)، زبان شعر در نثر صوفیّه، تهران، سخن.
صاحب‌زمانی، ناصرالدّین (1351)، خطّ سوم، دربارة شخصیّت، سخنان و اندیشة شمس تبریزی، تهران، عطایی.
صدری‌نیا، باقر (1380)، فرهنگ مأثورات متون عرفانی، چاپ اوّل، تهران، سروش.
عراقی، شیخ فریدالدّین ابراهیم (1338)، کلّیّات عراقی، به کوشش سعید نفیسی، تهران، سنایی.
عطّار نیشابوری، فریدالدّین (1346)، تذکرةالأولیاء، تصحیح محمّد استعلامی، تهران، زوّار.
عفیفی، ابوالعلا (1365)، مقدّمة «فصوص الحکم»، بیروت، دار الاحیاء الکتب العربیّه.
غزّالی، محمّد (1378)، کیمیای سعادت، به کوشش حسین خدیو جم، چاپ هشتم، تهران، علمی و فرهنگی.
قشیری، ابوالقاسم (1381)، رسالة قشیریّه، ترجمة ابوعلی حسن بن احمد عثمانی، تصحیح بدیع‌الزّمان فروزانفر، چاپ هفتم، تهران، علمی و فرهنگی.
کاکایی، قاسم (1379)، «وحدت وجود یا وحدت شهود از دیدگاه ابن عربی و اکهارت»، پژوهش‌های فلسفی ـ کلامی، شمارة پنجم و ششم.
گلدزیهر، ایگناس (1383)، گرایش‌های تفسیری در میان مسلمانان، ترجمة سیّد ناصر طباطبایی، تهران، ققنوس.
لوری، پی‌یر (1383)، تأویلات القرآن از دیدگاه عبدالرّزاق کاشانی، ترجمة زینب پودینه آقایی، چاپ اوّل، تهران، حکمت.
مکارم شیرازی، ناصر و جمعی از نویسندگان (1394 ق)، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیّه.
نجم‌الّدین رازی، عبدالله بن محمّد،1387، مرصاد العباد من مبدا الی المعاد، به اهتمام محمّدامین ریاحی، تهران، انتشارات علمی­فرهنگی.
نژادحقیقی، بهدخت (1388)، تفاوت ترجمه‌های قرآن از منظر ایدئولوژیک، تهران، سخن.
نصری، عبدالله (1382)، راز متن، چاپ اوّل، تهران، آفتاب توسعه.
هجویری، ابوالحسن (1380)، کشف المحجوب، تصحیح ژوکوفسکی، چاپ هفتم، تهران، طهوری.
 
Chittick, William.C (1989), The Sufi Path of Knowledge, New York state, University of New York Press.