نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

• فروغ فرجام ¹
• سید علی اصغر میرباقری فرد ²
• سیده مریم روضاتیان ³

¹ دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه اصفهان

² استاد گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه اصفهان

³ دانشیار گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه اصفهان

چکیده

نگاه اهل تحقیق و عارفان و سالکان طریقت به آثار عرفانی، اغلب بر متونی متمرکز بوده است که علاوه بر طرح مبانی نظری، برنامه‌ها و راهکارهایی تربیتی ارائه دهند. عوارف‌المعارف در ابتدای سدة هفتم، مجموعه معارف زاهدانه‌ای را عرضه کرد که موجب شد تا قرن‌ها تدریس آن، پیش‌شرط تأسیس بعضی خانقاه‌ها باشد. عوارف‌المعـارف ابوحفص شهاب‌الدّین عمر سهروردی علاوه بر طرح مبانی سلوک عرفانی، به بیان حدّ و مرز و جوانب مثبت و منفیِ هر دستور صوفیانه می‌پردازد و ازاین‌روی به­لحاظ نقد   دیدگاه­های مخالفان تصوّف، معرّفی متشبّهان و چگونگی رفع شبهات، شاخص است. ضرورت ترجمة این اثر و اهتمام بدان موجب شد هریک از مترجمان به تناسب، بهره‌ای به مخاطبان برسانند. از میان ترجمه‌ها، به بررسی تطبیقی دو اثر پرداخته‌ایم که هر دو در انتهای قرن هفت و ابتدای قرن هشت پدید آمده است؛ ترجمة ابومنصور اصفهانی و ترجمة عبدالرّحمن شیرازی. نوع پردازش ساختاری متن، سبک زبانی و بیانی مترجمان، برتری‌ها و نقاط ضعف هریک، ازجمله نکاتی است که در این مقاله بررسی شده‌اند. مهم‌ترین یافتة این پژوهش آن است که ترجمة عوارف‌المعارف صرفاً اقتباسی از عوارف‌المعارف محسوب می‌شود و معارف‌العوارف ترجمه‌ای دقیق، جامع و متعهّد به پیام سهروردی است؛ هرچند که نثر ابومنصور اصفهانی خیال‌انگیزتر (دارای صورخیال بیشتر) است و فضای شاعرانه‌تری دارد.

کلیدواژه‌ها

• ساختار
• معارف‌العوارف
• ترجمة عوارف‌المعارف
• عبدالرّحمنِ بُزغش شیرازی
• ابومنصورِ عبدالمؤمن اصفهانی

عنوان مقاله [English]

A Structural Comparison of Abdurrahman Shirazi’s Maarif ul-Awarif and Abu Mansur Isfahani’s Awarif ul-Maarif

نویسندگان [English]

• Forough Farjam ¹
• Sayyed Ali Asghar Mirbagherifard ²
• Sayyede Maryam Rozatian ³

¹ Ph.D. Candidate in Persian Language and Literature, University of Isfahan

² Professor in Persian Language and Literature, University of Isfahan

³ Associate Professor in Persian Language and Literature, University of Isfahan

چکیده [English]

Mystics and truth-seekers, in their readings of mystical texts, have predominantly focused on texts which, in addition to giving an account of theoretical principles, provide didactic programs and strategies. Awarif ul-Maarif laid out a comprehensive source of mystical knowledge before the reader of the early seventh century. Its inclusion in the syllabus became, for centuries to come, a prerequisite for the foundation of new Khanqahs. In addition to providing an account of the principles of spiritual practice, Awarif ul-Maarif defined the limits of and identified positive and negative aspects of Sufi precepts. In doing so, it distinguished itself by criticizing the theories of opposers of Sufism, discussing skeptics’ ideas and pointing out how skepticism could be overcome. The need for a translation of this work and the efforts undertaken in this respect led to renderings by various translators each benefitting the reader in its own way. This article compares two of these translations, i.e. Abu Mansur Isfahani and Abdurrahman Shirazi’s translations which date back to the late seventh and early eighth century respectively. The article deals with the texts’ structural approaches, the translators’ style and mode of expression, and the strengths and weaknesses of their translations. The most important finding is that Isfahani’s version is merely an adaptation of the original Awarif—albeit it is written in a more poetic style and engaging the reader’s imagination to a greater extent—whereas Shirazi’s Maarif ul-Awarif is an accurate and comprehensive translation which remains faithful to Suhrawardi’s message.

کلیدواژه‌ها [English]

• Structure
• Awarif ul-Maarif
• Maarif ul-Awarif
• Translation
• Abdurrahman Shirazi
• Abu Mansur Isfahani