علمی- پژوهشی
بررسی و مقایسۀ حکایات مشترک اسرارنامه و تذکرةالاولیای عطّار
بررسی و مقایسۀ حکایات مشترک اسرارنامه و تذکرةالاولیای عطّار

عبدالرضا سیف؛ حمیدرضا فهندژسعدی

دوره 12، شماره 2 ، اسفند 1401، صفحه 1-20

چکیده
  یکی از شگردهای پُربسامد در آثار شاعران زبان فارسی، به نظم کشیدن حکایات منثور، به خصوص داستان‌ها و اقوال حکیمانه و صوفیانه است. در این امر، عطار نیشابوری جایگاه برجسته‌ای میان شعرای فارسی دارد. عطار ...  بیشتر
علمی- پژوهشی
«نام‌دهی و طبقه‌بندی» در اشعار سیاسی- اجتماعی فرخی یزدی براساس الگوی کارگزاران اجتماعی ون‌لیوون
«نام‌دهی و طبقه‌بندی» در اشعار سیاسی- اجتماعی فرخی یزدی براساس الگوی کارگزاران اجتماعی ون‌لیوون

محمد کیشانی فراهانی؛ منوچهر اکبری

دوره 12، شماره 2 ، اسفند 1401، صفحه 21-44

چکیده
  ادبیات عصر مشروطه با مسائل سیاسی و اجتماعی حاکم بر فضای جامعه آمیختگی شدیدی دارد. شاعران و نویسندگان بر مبنای رویدادهای روز در مقام  منتقد، طرفدار یا مخالف وقایع، اشعار و نوشته‌هایشان را به مخاطبان ...  بیشتر
علمی- پژوهشی
تطور و تحول فرزندنامه‌ در ادوار ادب فارسی (قرن چهارم تا دوران معاصر)
تطور و تحول فرزندنامه‌ در ادوار ادب فارسی (قرن چهارم تا دوران معاصر)

آسیه ذبیح نیا عمران

دوره 12، شماره 2 ، اسفند 1401، صفحه 45-61

چکیده
  در ادوار نظم و نثر فارسی، شاعران و نویسندگان، بخشی از کلام خود را به اندرز به فرزند اختصاص می­دادند که این امر دال بر اهمیت و توجه به تعلیمِ فرزند متون ادبی است. فرزندنامه­ها، نامه­های خصوصی در بطن ...  بیشتر
علمی- پژوهشی
بررسی تشابهات و مشترکات ساختاری بوف‌ کور با دانشجوی پراگ
بررسی تشابهات و مشترکات ساختاری بوف‌ کور با دانشجوی پراگ

ابراهیم رنجبر

دوره 12، شماره 2 ، اسفند 1401، صفحه 63-80

چکیده
  بوف‌ کور یک متن هنری با موضوع روان‌شناختی است‌. جهان‌بینی رمانتیک و شور عاطفی فضای دنیای شخصیت‌های این رمان را پر کرده‌ است. بدون تردید، هدایت در نوشتن آن از آثار ادبی و هنری و نظریات روان‌کاوانۀ غربی ...  بیشتر
علمی- پژوهشی
تیغِ تهمورث
تیغِ تهمورث

بهزاد اتونی

دوره 12، شماره 2 ، اسفند 1401، صفحه 81-102

چکیده
  یکی از موضوعات رایج در اساطیر و حماسه‌های جهان، اختصاص رزم‌افزارهایی شگفت برای پهلوانان است، که وجهِ مشترک همگیِ آن‌ها، تفاوت و تمایزی است که با رزم‌افزارهای معمولی دارند. گرچه در منظومه‌های پهلوانیِ ...  بیشتر
علمی- پژوهشی
ترسیم نظام گفتمان تعلیمی در چند متن روایی منظوم
ترسیم نظام گفتمان تعلیمی در چند متن روایی منظوم

فضل الله خدادادی

دوره 12، شماره 2 ، اسفند 1401، صفحه 103-119

چکیده
  شاید در ظاهر چنین به نظر برسد که در روساخت روایی متن­های روایی منظوم فارسی که انگیزه­ای تعلیمی دارند تفاوتی دیده نمی­شود و هدف خالقان این آثار ایجاد متنی روایی به‌ قصد انتقال پیامی اخلاقی به مخاطب ...  بیشتر
علمی- پژوهشی
سیالیت بن‌مایه‌ها در شعر صائب تبریزی و سبک هندی (بررسی موردی بن‌مایۀ سرو و قمری)
سیالیت بن‌مایه‌ها در شعر صائب تبریزی و سبک هندی (بررسی موردی بن‌مایۀ سرو و قمری)

سعید رحیمی؛ علیرضا امامی

دوره 12، شماره 2 ، اسفند 1401، صفحه 121-139

چکیده
  بن‌مایه‌ها یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های ساختاری و وحدت‌بخش آثار هنری هستند. در حوزۀ ادبیات نیز، بن‌مایه‌ها به‌عنوان عناصر تکرارشوندۀ سبک‌ساز، ازجملۀ عناصر مهم بسیاری از متون، اعم از شعر و داستان، ...  بیشتر
علمی- پژوهشی
گزارش یک ربایش (حلّ رسالة‌القدس و غلطات‌السّالکین روزبهان به‌وسیلۀ قطب‌الدّین‌محمّد جامی در حدیقة‌الحقیقه)
گزارش یک ربایش (حلّ رسالة‌القدس و غلطات‌السّالکین روزبهان به‌وسیلۀ قطب‌الدّین‌محمّد جامی در حدیقة‌الحقیقه)

همایون شکری

دوره 12، شماره 2 ، اسفند 1401، صفحه 141-162

چکیده
  در پژوهش حاضر به‌روش تحلیلی‌-‌توصیفی، برای نخستین بار، مهمّ‌ترین جنبه‌های یک ربایش ادبی بررسی شده است؛ با این توضیح که قطب‌الدّین محمّد جامی، نوه و جانشین شیخ احمد جام، دو رسالۀ روزبهان (رسالةالقدس ...  بیشتر
علمی- پژوهشی
از اسطورۀ فرّ تا انرژی کیهانی در شاهنامۀ فردوسی
از اسطورۀ فرّ تا انرژی کیهانی در شاهنامۀ فردوسی

زهرا جلیلی؛ عبدالله واثق عباسی؛ محمدامیر مشهدی

دوره 12، شماره 2 ، اسفند 1401، صفحه 163-185

چکیده
  سرتاسر شاهنامه جدال تجسم حماسی اهورامزدا و اهریمن یا خیر و شر و نبرد روشنایی و تاریکی است. شالودۀ اصلی شاهنامه را فرّ و مبارزات فرهمندان با اهریمنان تشکیل می‌دهد. فرّ از نمادهای پرکاربرد و کلیدی در اساطیر ...  بیشتر
علمی- پژوهشی
بررسی و تحلیل کارکرد رنگ در شعر پایداری افغانستان براساس نظریۀ ماکس لوشر؛ مطالعۀ موردی اشعار خلیل‌الله خلیلی
بررسی و تحلیل کارکرد رنگ در شعر پایداری افغانستان براساس نظریۀ ماکس لوشر؛ مطالعۀ موردی اشعار خلیل‌الله خلیلی

شفیع الله سالک؛ مهسا رون؛ سید علی قاسم زاده

دوره 12، شماره 2 ، اسفند 1401، صفحه 187-210

چکیده
  ادبیات فارسی معاصر افغانستان، متأثّر از عوامل اجتماعی و فرهنگی انقلاب مشروطه و سپس کودتای هفتم ثور (7اردیبهشت)، متحوّل و زمینه­ساز شکل‌گیری جریان‌های متفاوت شعری شد که هریک شعر را برمبنای اندیشه­های ...  بیشتر
علمی- پژوهشی
واکاوی مقولۀ مکان در سه داستان شاهنامه بنا بر نظریۀ ذهنیت اسطوره‌ایِ لوی-برول
واکاوی مقولۀ مکان در سه داستان شاهنامه بنا بر نظریۀ ذهنیت اسطوره‌ایِ لوی-برول

آرمان فاتح دولت‌آبادی؛ حبیب اله عباسی؛ عفت نقابی

دوره 12، شماره 2 ، اسفند 1401، صفحه 211-230

چکیده
  ابهام مکان در شاهنامه موضوعی است که در بخش‌های اساطیری  و پهلوانی به چشم می‌آید. ایران از مکان‌هایی است که دارای ابهام است. در سه داستان تاج‌گذاری ایرج، دربندشدنِ کیکاوس در هاماوران و جنگ بزرگ کیخسرو ...  بیشتر
علمی- پژوهشی
بررسی اندیشه‌های ایرانشهری به عنوان مؤلّفۀ سبک فکری در گرشاسپ‌نامه
بررسی اندیشه‌های ایرانشهری به عنوان مؤلّفۀ سبک فکری در گرشاسپ‌نامه

سید محمد فتح اله زاده؛ میرجلیل اکرمی

دوره 12، شماره 2 ، اسفند 1401، صفحه 231-254

چکیده
  گرشاسپ‌نامۀ اسدی طوسی مهم­ترین متون پهلوانی و حماسی پس از شاهنامه است. اگرچه موضوع آن جنگ­ها و هنرنمایی­های پهلوانی است، ولی عناصر مهم و اثرگذار در فرآیند شکل گیری اندیشه­های ایرانشهری درآن نهفته ...  بیشتر