علمی- پژوهشی
«تصدیر» و نقد آرای بدیعیان دربارۀ آن
«تصدیر» و نقد آرای بدیعیان دربارۀ آن

تقی پورنامداریان؛ روح الله هادی؛ زیبا اشراقی

دوره 9، شماره 2 ، اسفند 1398، صفحه 1-20

چکیده
  تصدیر یکی از آرایه­‌های بدیعی و تمهیدات هنری است و کاربرد آن در متون ادبی سابقه‌ای کهن و طولانی دارد. تکرار الفاظ در شعر، صورت‌های مختلفی دارد و طیّ تاریخ، تعبیرها و تعریف‌های مختلفی از آن ارائه شده ...  بیشتر
علمی- پژوهشی
مستزادهای نیما و آزمایش حذف قافیه
مستزادهای نیما و آزمایش حذف قافیه

مهدی علیائی مقدم

دوره 9، شماره 2 ، اسفند 1398، صفحه 21-39

چکیده
  قالب مستزاد در شعر کهن فارسی مهمّ‌­ترین پیشینه برای شعر نیمایی قلمداد شده ­است. با انتشار شعرهای منتشرنشدۀ نیما یوشیج در سال­‌های اخیر، بخش مهمّی از آزمایش­‌های او در این قالب آشکار گشته ­است. ...  بیشتر
علمی- پژوهشی
شرح و تحلیل ابیاتی از حدیقة‌الحقیقه سنایی
شرح و تحلیل ابیاتی از حدیقة‌الحقیقه سنایی

سیدمهدی طباطبایی

دوره 9، شماره 2 ، اسفند 1398، صفحه 41-58

چکیده
  حدیقة‌الحقیقه نخستین منظومۀ عرفانی زبان فارسی‌ است که راه را برای سروده‌شدن منظومه‌هایی مانند تحفة‌العراقین، مخزن‌الأسرار و مثنوی معنوی هموارتر کرد. اهمیّت این منظومه در ادب فارسی موجب آن شد که ...  بیشتر
علمی- پژوهشی
موادّ تصویر و دو کاربرد آن: لحن و وجوه‌کنایی
موادّ تصویر و دو کاربرد آن: لحن و وجوه‌کنایی

زهیر نادعلی زاده؛ ناصر رحیمی

دوره 9، شماره 2 ، اسفند 1398، صفحه 59-75

چکیده
  تشبیه و در شکل عامّ‌تر آن تصویر، از منظرهای گوناگون قابل تحلیل است؛ یکی از این منظرها مسئلۀ عناصر و مصالحی است که در ساخت تصویر به‌کارمی‌روند و تأثیر و نقشی که این عناصر در بلاغت شعر و معناهای ضمنی و ...  بیشتر
علمی- پژوهشی
اشعار دخیل در دیوان رشیدالدّین وطواط در چاپ مصحَّح نفیسی
اشعار دخیل در دیوان رشیدالدّین وطواط در چاپ مصحَّح نفیسی

محمد احمدی؛ سارا سعیدی

دوره 9، شماره 2 ، اسفند 1398، صفحه 77-96

چکیده
  رشیدالدّین وطواط، شاعر سخن‌دان و صاحب تألیف دربار اتسز خوارزم‌شاه، از مشهورترین رجال ادبی قرن ششم هجری به‌شمارمی‌آید. آوازۀ وطواط حتّی در زمان حیات وی آفاق را فراگرفته و اغلب شاعران هم‌عصر او مانند ...  بیشتر
علمی- پژوهشی
چند نکته در شرح احوال سوزنی سمرقندی
چند نکته در شرح احوال سوزنی سمرقندی

سیاوش گودرزی

دوره 9، شماره 2 ، اسفند 1398، صفحه 97-116

چکیده
  از روزگاران کهن کتاب‌هایی دربارۀ شاعران فارسی‌زبان نوشته شده که هریک مقداری اطّلاعات زندگی‌نامه‌ای و گاهی نیز چند شعر از هر شاعر به‌دست‌داده‌اند. در نگاه نخست، اغلب مطالب این کتاب‌ها کاملاً معتبر ...  بیشتر
علمی- پژوهشی
تحلیل عملکرد شگردهای ادبی در داستان کوتاه «گرگ» اثر هوشنگ گلشیری
تحلیل عملکرد شگردهای ادبی در داستان کوتاه «گرگ» اثر هوشنگ گلشیری

سیروس امیری؛ بهمن فلاح

دوره 9، شماره 2 ، اسفند 1398، صفحه 117-132

چکیده
  این مقاله خوانشی صورت‌گرایانه از داستان کوتاه «گرگ» از مجموعۀ نمازخانۀ کوچک من، اثر هوشنگ گلشیری ارائه می­‌دهد. بخش­‌های آغازین مقاله به ‌مرورِ برخی از اصول مبنایی مکتب فرمالیسم روسی می­‌پردازد. ...  بیشتر
علمی- پژوهشی
تمثیل، گونه‌ها و کارکرد آن در پنج اثر منثور تاریخی
تمثیل، گونه‌ها و کارکرد آن در پنج اثر منثور تاریخی

سید مرتضی میرهاشمی؛ حبیب الله عباسی؛ الهام صالحی

دوره 9، شماره 2 ، اسفند 1398، صفحه 133-153

چکیده
  رسانگی و انتقال پیام، اصلی­‌ترین کارکرد نثر، به‌ویژه نثر تاریخی است؛ به همین سبب در آن باید از شگردهای بلاغی که دستیابی به این هدف را به تعویق می­‌اندازد، کمتر استفاده شود؛ امّا ازآن‌­رو که در ...  بیشتر
علمی- پژوهشی
شیوۀ تشبیه‌سازی سعدی
شیوۀ تشبیه‌سازی سعدی

محمدحسن حسن زاده نیری؛ علی اصغر حمیدفر

دوره 9، شماره 2 ، اسفند 1398، صفحه 155-176

چکیده
  سخن سعدی از هر منظر که نگریسته شود، تازگی دارد؛ امّا نکتۀ متناقض‌نمایی که دیده می‌شود، آن است که مهمّ‌ترین عاملِ سبک‌ساز که به‌درستی، تحوّلات سبکی را به تحوّلات آن وابسته دانسته و آن را نمودِ جهان‌بینیِ ...  بیشتر
علمی- پژوهشی
ساختارهای نحوی شعر نادر نادرپور با تکیه بر نظریّة نظم جرجانی
ساختارهای نحوی شعر نادر نادرپور با تکیه بر نظریّة نظم جرجانی

مرتضی انصار؛ علی اکبر باقری خلیلی

دوره 9، شماره 2 ، اسفند 1398، صفحه 177-197

چکیده
  نقش‌­ها و وظایف دستوری عناصر کلام، ساخت‌­های نحوی زبان را تشکیل می­‌دهند. زبان فارسی ازحیث ساخت نحوی، ازجمله زبان‌­های آزاد است. شکل‌­گیری نحو این زبان­‌ها، معلول عوامل ذهنی، اندیشگانی ...  بیشتر
علمی- پژوهشی
دوگانه‌انگاری از نظر دکارت و مولوی
دوگانه‌انگاری از نظر دکارت و مولوی

علی مرتضی زندی؛ ابراهیم رحیمی زنگنه؛ خلیل بیگ‌زاده

دوره 9، شماره 2 ، اسفند 1398، صفحه 199-218

چکیده
  این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی دوگانه‌انگاری (دوآلیست) را از دیدگاه دکارت و مولوی با تمرکز بردوگانۀ نفس و بدن، از منظر هستی‌شناسی و معرفت‌شناسی و تعامل آن دو بررسی و مقایسه می‌کند. دکارت در هستی به ...  بیشتر
علمی- پژوهشی
کهن‌الگوی فردیّت در رمان چهل‌سالگی با رویکرد کهن‌الگویی- اسطوره‌ای
کهن‌الگوی فردیّت در رمان چهل‌سالگی با رویکرد کهن‌الگویی- اسطوره‌ای

شیرین میرشاه ولد؛ غلامعلی فلاح

دوره 9، شماره 2 ، اسفند 1398، صفحه 219-236

چکیده
  کارل گوستاو یونگ، روان‌شناس سوئیسی، بنیان‌گذار «روان‌شناسی تحلیلی» است. او برخلاف فروید، رشد شخصیّت را به کودکی محدود نمی‌داند، بلکه معتقد است این تعالی در سراسر عمر انسان ممکن است نمود یابد؛ ...  بیشتر