نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه گلستان

چکیده

آثار هنریِ نوشتنی یا «متن»­ها به تعبیر رولان بارت، نمادین­اند و درک لایه‌­های پنهان آن‌ها با گذر از دلالت اوّلیّه و سطح نخست ممکن می­‌شود. شعر «صدای دیدار»، شرح تجربۀ شهودی راوی و در شمارِ چنین آثاری است. راوی در این شعر، نخست با زبان و تعابیری مبهم تجربۀ شهودی خود را گزارش می‌­کند و از مواجهه با میوه‌­های آوازخوان و احوال و کنش­‌های آنان می­‌گوید. با پایان‌یافتن تجربه به‌صورت غیر مستقیم و نیز در ضمن گفت‌وگو، به مسائلی می‌­پردازد که آن‌ها را مانع شهود به شمار می­‌آورد. پرسش اصلی مقاله این است که معنای غیر مذکور یا پنهان شعر صدای دیدار چیست؟ و از طریق آثار هم­‌افق با این متن چه مفاهیمی روشن یا خلق می‌­شود؟ در این مقاله با روش هرمنوتیک و تحلیل بینامتنی و با بهره‌گیری از دیگر آثار سپهری، قرآن و اندیشه‌­های عرفانی، به‌مثابۀ پیش­‌متن به تأویل این شعر پرداخته می­‌شود. از طریق این آثار معنای رمزهای شعر و تجربه‌­های راوی روشن­‌تر می­‌شود. نتایج نشان می­‌دهد در شهود راوی میوه­‌های چیده‌شده با سطح پنهان هستی یا «عالم منبسط» و متعلّقات آن مواجه شده و شادمان‌اند. نگرش به سطح و فایده‌­طلبی، مانع شهود و مواجهه با این سطح هستی است. این شعر و دیگر اشعار سپهری نشان می‌­دهد مکاشفه موقوف به زمان و مکان خاصّی نیست. شواهد برون‌­متنی از تجربۀ زیستۀ سپهری نیز مؤیّد این مدّعاست.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Hermeneutic Analysis of Sohrab Sepehri's Poem "The Voice of Meeting"

نویسنده [English]

  • Homayun Jamshidian

Assistant Professor of Persian language and literature, Golestan University

چکیده [English]

According Roland Barthes, “Writerly Text” are symbolic and it is not possible to understand hidden layers except by passing through the formal and superficial level. One of Sohrab Sepehri's poems "The Voice of Meeting" is such kind of text that narrates the intuitive experience of poet. In this poem, first the narrator reports his intuitive experience, encountering with the singer fruits and their circumstances and actions with ambiguity. At the end of intuition, the narrator indirectly, as well as during the conversation, deals with issues that obstacle intuitive reports. The main question of the article is what this poem has the unmentioned or hidden meaning and what concepts are clarified or created through the works that has the same horizon. In this article, this poem is interpreted with the method of hermeneutics and intertextual analysis and using other works of Sepehri, the Qur'an, and mystical concepts as a pre-texts. Through these works, the meaning of the codes in the experiences of the narrator become clearer. The results show that in the narrator's intuition, the happiness of fruits is on account of confronted with the hidden surface of the universe or the "expanded world". Attitudes toward the surface and utilitarianism prevent confrontation with the upper level of universe. Sepehri's poems as a whole and this poem show that revelation does not stop at a specific time or specific place. Evidences from Sepehri's biography also confirm this

کلیدواژه‌ها [English]

  • Intuition
  • Hermeneutics
  • Writerly Text
  • Code
  • Sohrab Sepehri. Voice of Meeting
قرآن کریم.
آشوری، داریوش، «سهراب سپهری صیّاد لحظه­ها»، معرّفی و شناخت سپهری، قطره، تهران، ص 130-139،1380.
ابوت، اچ. پورتر، سواد روایت، ترجمۀ رویا پورآذر و نیما م.اشرفی، اطراف، تهران 1397.
احمدی، بابک، آفرینش و آزادی، نشر مرکز، چاپ دوم، تهران 1397.
اشمیت، لارنس­کی، درآمدی بر فهم هرمنوتیک، ترجمۀ بهنام خداپناه، ققنوس، تهران 1395.
بارت ، رولان(1)، «از اثر تا متن»، ترجمۀ مراد فرهادپور، ارغنون، ، سال اول، ش 4، ص 57-66، 1373،.
ــــــــــــــــ (2)، اس / زد، ترجمۀ سپیده شکری­پوری، افراز، تهران، 1394.
پالمر،ا.ریچارد، علم هرمنوتیک، ترجمۀ محمّدسعید حنایی­کاشانی، هرمس، تهران 1377.
جعفری، سیاوش، شعر نو در ترازوی تأویل، نیلوفر، تهران 1394.
حسینی، صالح، نیلوفر خاموش، نیلوفر، چاپ دوم، تهران 1371.
رابرتسون، رابین، یونگ­شناسی کاربردی، ترجمۀ ساره سرگلزایی، بنیاد فرهنگ زندگی، چاپ هفتم، تهران 1398.
زهره­وند، سعید و مرضیه مسعودی، «شهود زیباشناسانه و زیبایی­شناسی شهودی در شعر و نقّاشی سهراب سپهری»، ادبیّات پارسی معاصر، سال چهارم، ش 3، ص 63- 96، 1393.
سپهری، سهراب (1)، اتاق آبی، سروش، چاپ سوم، تهران 1376.
ــــــــــــــــ (2)، هشت کتاب، طهوری، چاپ بیست­وچهارم، تهران 1379.
سپهری، پریدخت، سهراب مرغ مهاجر، طهوری، چاپ سوم، تهران 1376.
شایگان، داریوش، هانری کربن، ترجمه باقر پرهام، فرزان روز، چاپ دوم، تهران 1373.
شفیعی­ کدکنی، محمّدرضا، با چراغ و آینه، سخن، تهران 1390.
شمس­تبریزی، مقالات شمس­تبریزی، چاپ محمّدعلی موحّد، خوارزمی، تهران 1369.
شوالیه، ژان و آلن گربران، فرهنگ نمادها، ج 1، ترجمۀ سودابه فضایلی، جیحون، تهران 1378.
ضرّابیها، محمّدابراهیم، نگاه ناب، ج2، بینادل، چاپ دوم، تهران 1385.
علی­زاده، ناصر و عباس باقی­نژاد، «شهود، نماد و شعر سهراب سپهری»، بوستان ادب، دورۀ دوم، ش 3، ص 201-221، 1389.
غیاثی، محمّدتقی، معراج شقایق، مروارید، تهران 1387.  
کربن، هانری، ارض ملکوت، ترجمۀ ضیاءالدّین دهشیری، طهوری، چاپ دوم، تهران 1374.
کریشنامورتی، گفتگو با دانشجویان امریکای لاتین، ترجمۀ پیمان آزاد، هیرمند، تهران 1374.
کمپبل، جوزف، قهرمان هزار چهره، ترجمۀ شادی خسروپناه، گل آفتاب، مشهد 1385.
لاهیجی، شمس­الدّین­محمّد، مفاتیح­الاعجاز فی شرح گلشن­راز، چاپ محمّدرضا برزگر خالقی و عفت کرباسی، زوّار، تهران 1395.
مقدادی، بهرام، «سپهری و کافکا»، باغ تنهایی، سهیل، چاپ پنجم، ص 153-157، 1375.
مولوی (1)، کلیّات شمس، هرمس، تهران 1386.
ــــــ (2)، مثنوی­معنوی، چاپ محمّدعلی موحّد، هرمس، چاپ دوم، تهران 1396.
نوروزپور، لیلا و همایون جمشیدیان، «تحلیل داستان دقوقی از مثنوی»، کاوش­نامه، سال دهم، ش 17، ص 9-28، 1387.
نوری­علاء، اسماعیل، صور و اسباب در شعر امروز ایران، بامداد، تهران 1348.
Vial, Theodore, Schleiermacher, Bloonsbyry, London 2013.