شاید در ظاهر چنین به نظر برسد که در روساخت روایی متنهای روایی منظوم فارسی که انگیزهای تعلیمی دارند تفاوتی دیده نمیشود و هدف خالقان این آثار ایجاد متنی روایی به قصد انتقال پیامی اخلاقی به مخاطب ...
بیشتر
شاید در ظاهر چنین به نظر برسد که در روساخت روایی متنهای روایی منظوم فارسی که انگیزهای تعلیمی دارند تفاوتی دیده نمیشود و هدف خالقان این آثار ایجاد متنی روایی به قصد انتقال پیامی اخلاقی به مخاطب بوده است، اما تعمق در ژرف ساخت گفتمان در این آثار نشان میدهد که فرآیند تولید معنا در هریک از این آثار مبتنی بر الگوهای گفتمانی و نظامهای ساختاری منحصربهفرد است؛ به طوری که هر متن دارای یک نظام گفتمانی متمایز است. همچنین کارکرد قصه بهعنوان ظرف در این آثار وجوه متعددی دارد که تنها بامطالعۀ ژرفساخت گفتمان میتوان به این تمایزها دست یافت. بر همین اساس در پژوهش حاضر برآنیم تا با عبور از روساخت روایتهای منظوم به تبیین نظام ساختاری چندی از این آثار بپردازیم به طوری که انتهای پژوهش شاهد ترسیم نظام گفتمانی در هریک از این آثار باشیم. نتایج پژوهش حاضر که به شیوۀ توصیفی- تحلیلی فراهم آمده است نشان میدهد که چهار گونه نظام گفتمانی: «نظام رشد پلکانی پیام با تأکید پربسامد یک بنمایه»، «مقدمهچینی روایی و بیان توزیعی پیام»، «توسعۀ پیام با لحنی خطابی به انگیزه اقناع مخاطب» و« نظام گفتمان اخلاقی دَوَرانی - مناسبتی» در متون منظوم تعلیمی فارسی وجود دارد.
