نوع مقاله : علمی-ترویجی

نویسنده

• آسیه ذبیح نیا عمران

دانشیار گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه پیام نور

چکیده

تذکرۀ کلام‌الملوک، اثری عرفانی به زبان فارسی است که کمال‌الدّین حاجی‌بابا بن میرزاجان قزوینی، یکی از برجسته­ترین شاگردان شیخ‌بهایی، آن را در 1403ق تألیف کرده است. یگانه‌نسخۀ خطّی این کتاب  به شمارۀ ۱۰۲۹۴ در کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی نگهداری می­شود. موضوع کلام‌الملوک باباجان قزوینی، در احوالات و سخنان عرفا و اولیاست؛ بنابراین، علاوه بر اینکه این اثر، نشانۀ اندیشه­های عرفانی مؤلّف است و مانند اغلب متون عرفانی، دارای نثری ساده و به‌دور از پیچیدگی است و از جملات ساده و کوتاه بهره می­گیرد، محتوای آن، نموداری از فرهنگ پرمایۀ عرفان ایران اسلامی و کارنامۀ عرفای فارسی‌زبان و نیز نمایانگر جلوه‌ای از هویّت و فرهنگ ما ایرانیان است. مقالۀ حاضر می­کوشد تا با روش توصیفی- تحلیلی به این پرسش اصلی پاسخ دهد که چرا بیش از نوددرصد متن عرفانی کلام‌الملوک باباجان، از حیث شکل و محتوا، همانند کتاب عرفانی تذکرة‌الأولیای عطّار نیشابوری است؟ دستاورد تحقیق نشان می­دهد که نمی­توان تذکرۀ عرفانی کلام‌الملوک را کتابی مستقل به شمار آورد؛ زیرا اثر مذکور تحریر و تهذیبی  از تذکرة‌الأولیای عطّار است. از آنجا که باباجان، کاتب بوده و آثار عرفا را استنساخ می‌کرده است، به نظر می­رسد وی خواسته است از این طریق، جُنگی از زندگی عرفا را فراهم آورد.

کلیدواژه‌ها

• تحریر و تهذیب
• باباجان قزوینی
• تذکرة‌الأولیای عطّار
• استنساخ
• تذکرۀ کلام‌الملوک

عنوان مقاله [English]

Manuscript of Babajan Qazvini's Tazkereh Kalam al-Muluk: Adaptation or Transcription from Attar Neyshabouri Tazkereh al-Awliya

نویسنده [English]

• Asieh Zabihnia Emran

Associate Professor in Persian Language and Literature, Payame Noor University

چکیده [English]

The manuscript of Kalam al-Muluk (1403 AH) is a Persian mysticism work in Persian written by Kamaluddin Haji Baba bin Mirza Jan Qazvini, one of the most prominent students of Sheikh Baha'i. The only version of this manuscript is kept in the library of the Majlis in 10294 entry. Kalam al-Muluk of Baba Jan Qazvini is about the circumstances and words of mystics and saints. Therefore, considering that it shows the author's mystical thoughts and ideas, and like most mystical texts, its prose is simple and far from ambiguity and complexity using simple and short sentences, its content is also a symbol of the rich mystical culture of Islamic Iran and the record of Persian-speaking mystics reflecting a manifestation of our Iranian identity and culture.The present article tries to answer the main question that why more than ninety percent of the mystical text of Babajan's theology is similar to Attar in terms of form and content via a descriptive-analytical method. The results of the research show that the mystical memoir of Kalam al-Muluk cannot be considered as an independent book, because the work is a writing and refinement of the memoirs of Attar. Since Babajan was a scriber and transcribed the works of mystics, it seems that he wanted to create an anthology of mystics’ lives.

کلیدواژه‌ها [English]

• Writing & Refinement
• Babajan Qazvini
• Attar Tazkereh Al-Awliya
• Transcription
• Kalam al-Muluk