نوع مقاله : علمی- پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه تهران
2 دانش‌آموختة کارشناسی ارشد زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه تهران
چکیده
شاعران پارسی با هر گرایش مذهبی و کلامی، تأثیر فراوانی از آیات قرآن کریم پذیرفته و این تأثیرپذیری به صورت‌های گوناگون (تلمیح، تضمین، اشاره، اقتباس ...) در شعر آنها مشهود است تاجاییکه شعرِ کمتر شاعری را می‌توان یافت که از این مضامین خالی باشد. باتوجّه‌به اینکه فرقه‌های مختلف اسلامی، تفسیر و تأویل خاصی از آیات و اشارات قرآنی دارند و هرکدام در سایۀ تعاریف و تعالیم فرقه‌هایشان و همچنین به دلیل شرایط مختلف اجتماعی- سیاسی زمان خود، آیات قرآن را تفسیر و تأویل کردهاند، شاعران پارسیگو نیز باتوجّه‌به گرایش مذهبی/کلامی خود و با رنگ و بوی شاعرانه و تصویرسازیهای ادبی، این مضامین را در آثارشان بهکارمیبرند. در این پژوهش، کاربرد واژة قرآنی «قلم» در اشعار شاعران جریانساز پارسیگو با گرایش مذهبی/کلامی بررسی میشود. پس از تحلیل و دستهبندی تلقّی مفسّران و متکلّمان از واژۀ قلم، استخراج و دستهبندی تلقّی شاعران انتخابی این پژوهش، از مفهوم واژة قلم صورت میپذیرد. شایان ذکر است از این رهگذر، درک صحیحتر ابیاتی که حاوی واژة قلم هستند نیز محقق میشود. شاعران منتخب در این پژوهش که علاوه بر جایگاهشان در تاریخ ادب پارسی براساس توجّه خاصی که به مباحث کلامی دارند، انتخاب شدهاند، عبارتاند از: فردوسی، ناصرخسرو، خیّام، سنایی، خاقانی، نظامی، عطّار، سعدی، مولوی، حافظ و جامی.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Theological Perception of the Koranic Word “Pen” by Persian-Speaking Poets
نویسندگان [English]
- Sayyed Mostafa Moosavi 1
- Vahid Nomani 2
1 Associate Professor in Persian Language and literature, University of Tehran
2 MA. Graduate in Persian Language and literature, University of Tehran
چکیده [English]
Persian poets of all religious and theological tendencies have been under the influence of the verses of the Koran. This influence is expressed in various forms (allusion, quotation, reference, adaptation etc.) in their poems to the extent that few poems can be found which are void of such contents. As different Islamic sects have different interpretations of Koranic verses and references, each interprets verses of the Koran according to their own definitions and teachings and also with regard to the socio-political conditions of their time. In this research, the use of the term “pen” in the poems of prominent Persian-speaking poets of religious-theological tendency is investigated. Considering that no specific research has been done in this field, the analysis and classification of poetry’s perceptions of one of the themes of the Koran is worthwhile. After analyzing and categorizing exegetes and theologians’ interpretations of the word “pen,” a selected group of poets’ perceptions of the word is studied. It is worth noting that in doing so a more correct understanding of verses mentioning the word “pen” is accomplished. The selected poets of this research are Ferdowsi, Naser Khosrow, Khayyam, Sana’i, Khaqani, Nizami, Attar, Saadi, Rumi, Hafez, and Jami.
کلیدواژه‌ها [English]
- Religious Orientation
- Theological Orientation
- Exegetes
- Theologians
- Persian Poets
- Koranic Word
- Pen
)