نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه اصفهان

2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه اصفهان

چکیده

گزینش واژگان و چگونگی قرارگرفتن آنها در جمله و چینش آن براساس شرایط نحوی یا گریز از این شرایط و صور خیال را می­توان از مهم­ترین ویژگی­های هر زبان دانست. تحلیل زبان هر اثر باتوجّه­به ویژگی­های ذاتی آن و بررسی هنجارگریزی­های صورت­گرفته در گسترة متن، می­تواند بازگوکنندة نوع آن قلمداد شود. انواع تشبیه به­عنوان یکی از ارکان علم بیان در پدیدآمدن هویّت زبان متناسب با محتوای غنایی، تأثیرگذار است و در خدمت رویکرد عاطفی، ادبی و القایی این زبان قرار دارد. همچنین واژگان استفاده­شده در قالب مشبّه و مشبّه­به و نیز نوع وجه‌شبه، درجهت تبیین زبان این آثار عمل می‌کند. از سوی دیگر، اغراض تشبیه و نقشی که در انتقال محتوا برعهده­ دارد، با نوع مضامین غنایی متناسب است و در کنار مختصات دیگر زبان غنایی، از عوامل تأثیرگذاری بر مخاطب به­شمارمی رود. در این پژوهش کوشش شده است تا نقش این رکن علم بیان در پنج منظومة عاشقانه، با موضوع واحد بررسی شود و براساس مشترکات به­دست­آمده، یکی از شاخصه­های زبان غنایی تبیین شود.  

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Explaining Metaphor in the Status of Lyric Poems; Based on Five Romantic Poems

نویسندگان [English]

  • hossain aghahosaini 1
  • Assieh Mohammad Ebrahimi 2

1 Professor in Persian Language and Literature, University of Isfahan

2 Ph.D. Candidate in Persian Language and Literature, University of Isfahan

چکیده [English]

The vocabulary selection and how to arrange them in the sentence based on syntactic conditions, or escaping from these conditions and forms of imagination can be considered as the most important features of any language. Analyzing the language of each work according to its intrinsic features and reviewing the deviations occur in the range of text can indicate its type. Different types of simile, as one of the most important foundations of eloquence, are effective in the rise of language identity in accordance with its lyrical contents and serves the emotional, literary, and inductive approaches of the language. Also, the vocabulary used in form of tenor, vehicle and simile attribute helps the language of these works being explained. On the other hand, the simile intents and the roles they play to transfer the content are proportional to the type of lyrical themes and are among the factors influence the audience alongside the other coordinates of lyrical language. It has been tried in this study to explain the role of this element of eloquence in five lyric poems with the same subject and to describe one of the characteristics of lyrical language based on achieved common aspects.                                                              

کلیدواژه‌ها [English]

  • Eloquence
  • Simile
  • Lyrical Literature
  • Language
  • Tenor
  • Vehicle
  • attribute
بووی، اندرو (1385)، زیباشناسی و ذهنیّت از کانت تا نیچه، ترجمة فریبرز مجیدی، تهران، فرهنگستان هنر.
پارساپور، زهرا (1383)، مقایسة زبان حماسی و غنایی، تهران، دانشگاه تهران.
پورنامداریان، تقی (1375)، رمز و داستان­های رمزی در ادب فارسی، چاپ چهارم، تهران، علمی و فرهنگی.
دهلوی، امیرخسرو، (1362)، دیوان، تصحیح امیر احمد اشرافی، تهران، شقایق.
رضایی جمکرانی، احمد (1396)، تشبیه ( تطوّر، تحلیل و نقد)، تهران، مروارید.
زرّین­کوب، عبدالحسین (1388)، شعر بی دروغ شعر بی نقاب، تهران، علمی.
شبلی نعمانی، محمد (1336)، شعر العجم، ترجمة محمّدتقی فخر داعی گیلانی، تهران، ابن سینا.
شمس قیس رازی، شمس­الدّین محمّد (1373)، المعجم فی معاییر اشعار العجم، به کوشش سیروس شمیسا، تهران، فردوس.
 شمیسا، سیروس (1373)، بیان، تهران، فردوس.
                                  (1382)، سبک شناسی شعر، چاپ نهم، تهران، فردوس.
 شفیعی­کدکنی، محمّدرضا (1390)، موسیقی شعر، تهران، آگه.
 شهاب ترشیزی، میرزاعبدالله (1389)، «خسرو وشیرین»، تصحیح فرحناز اسفندیاری، پایان­نامة کارشناسی ارشد، به راهنمایی حسین آقاحسینی، اصفهان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان.
صفوی، کوروش (1373)، از زبان­شناسی به ادبیّات، تهران، چشمه.
                                 (1380)، گفتارهایی در زبان شناسی، تهران، هرمس.
طوسی، خواجه نصیرالدّین (1369)، معیار الاشعار، تصحیح جلیل تجلیل، تهران، جامی و ناهید.
 فالر، راجر و دیگران (1369)، زبان شناسی و نقد ادبی، ترجمة مریم خوزان و حسین پاینده، تهران، نی.
 فتوحی، محمود (1385)، بلاغت تصویر، تهران، سخن.
فردوسی، ابوالقاسم (1384)، شاهنامه، به کوشش سعید حمیدیان، ج 8، تهران، قطره.
فورست، لیلیان (1375)، رمانتیسم، ترجمة مسعود جعفری، تهران، مرکز.
نظامی، الیاس بن یوسف (1386)، خسرووشیرین، تصحیح سعید حمیدیان، چاپ هشتم، تهران، قطره.
نظری، نجمه و معصومه مظفری (1389)، «مقایسة تصاویر طلوع و غروب در شاهنامه با خسرو و شیرین»، مطالعات زبان بلاغی، ش 2، 129-146.
وحشی بافقی، کمال­الدین (1342)، دیوان، با مقدّمة سعید نفیسی، تهران، جاویدان.
 هاتفی، عبدالله (1977)، شیرین و خسرو، به اهتمام سعدالله اسدالله­یف، مسکو، دانش.