نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

• منظر سلطانی ¹
• محمد ویسی ²

¹ دانشیار گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه خوارزمی

² دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه خوارزمی

چکیده

سنایی غزنوی مبتکر سبک نمادگرا در ادبیّات عرفانی فارسی است. خلاقیّت او در نمادپردازی، به‌ویژه در حوزۀ نمادهای قلندری و اسطوره‌ای و تلفیق عناصر ژانرهای مختلف، پس از او موردپسند و مقبولیّت فراوان شاعران قرار می‌گیرد. نماد، افزون بر گسترش ظرفیّت زبان و ممکن­ساختن بیان معانی عمیق عرفانی، در زیبایی‌آفرینی متون ادبی نیز تأثیری فراوان دارد. این جستار تلاش می‌کند با تحلیل سبک نمادگرای سنایی در دیوان او، نقش نماد را در آفرینش زیبایی و جایگاه آن را در تعالی ادبیّت اشعار او روشن سازد و به این پرسش پاسخ دهد که نماد چگونه و با چه روش‌هایی وجه زیبایی‌شناختی شعر سنایی را تقویت کرده است؟ نتایج این تحلیل بیانگر آن است که زیبایی‌آفرینی نماد در دیوان سنایی حاصل عواملی چون خلاقیّت و خیال‌انگیزی، ابهام و چندمعنایی، اتّحاد تجربه و تصویر، انتقال صادقانۀ عواطف و انسجام و پیوستگی میان بخش‌های مختلف عالم و به­تبع آن متن ادبی است.

کلیدواژه‌ها

• زیبایی‌شناسی
• عاطفۀ زیبایی‌شناسی
• خلاقیّت
• ابهام
• نماد
• سنایی

عنوان مقاله [English]

The Aesthetic Function of Symbol in the Sanā'ī’s Divan

نویسندگان [English]

• Manzar Soltani ¹
• Mohammad Veysi ²

¹ Associate Professor in Persian Language and Literature, Kharazmi University

² Ph.D. Candidate in Persian Language and Literature, Kharazmi University

چکیده [English]

Abstract
Sanā'ī Ghaznavi is considered as the initiator of symbolic style in Persian mystical literature.  His creativity in symbolism, especially in the domain of Qalandariyya and mystical symbols, and combination of elements of different genres was very welcomed by the poets after him. In addition to extending the capacity of language and providing profound mystical concepts being expressed, symbol has an outstanding role in aesthetics of literary texts. Analyzing the symbolic style in Sanā'ī's divan, it has been tried in present paper to clarify the role of symbol in beauty creation and its place in the excellence of his poems, and to make it clear how and in what ways the aesthetic aspects have strengthened his poetry? The results indicate that symbols broaden beauty in Sanā'ī's divan when some factors such as creativity and fantasy, ambiguity and multisensory, the unity of experience and image, and the honesty transfer of affections are utilized, and the cohesion between various parts of the universe, and consequently, in literary text happens. 
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Aesthetics
• Aesthetic Emotion
• Creativity
• Ambiguity
• symbol
• Sanā'ī Ghaznavi