نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

• سیده مریم روضاتیان ¹
• فاطمه السادات مدنی ²

¹ دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان

² دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان

چکیده

عطار نیشابوری، شاعر و مؤلفی است که با قرارگرفتن در دوره­ای بین عصر سنایی و روزگار مولوی، حلقۀ اتصال آغاز و اوج مسیر عارفانۀ شعر فارسی شده است. در آثار عطار باتوجه­به آشنایی او به داستان­پردازی و استفاده از حکایات گوناگون، مشابهت­های مضمونی با یکدیگر دیده می­شود. در این پژوهش حکایات مشترک تذکرة‌الاولیا و مثنوی منطق­الطیر بررسی و برای دریافت نحوۀ ارتباط و مناسبات آنها با یکدیگر، از مباحث بینامتنی و به­ویژه نظریۀ ژرار ژنت استفاده می شود. در این نظریّه روابط بین متون بررسی شده است؛ چنان­که براساس دسته­بندی­های ارائه­شده در آن، می­توان روابط میان­بین را بررسی و تحلیل کرد. نکتۀ مهم آن است که باتوجه‌به ویژگی­های منحصربه­فرد متون ادبی زبان فارسی، می­توان از دسته‌بندی‌های پیشین فراتر رفت و برای گسترش آنها اقدام کرد. این­گونه بررسی­ها ارتباط بین آثار عطار و روش او را در نحوۀ به­کارگیری حکایات در دو کتاب مذکور روشن می­کند. همچنین آثار عطار با قرارگرفتن در جایگاه نمونه­های ادبی سبب ایجاد دسته­بندی­های تازه در حوزۀ بینامتنیت می­شوند.                                                 

کلیدواژه‌ها

• بررسی بینامتنی
• ژرار ژنت
• عطار
• تذکرة‌الاولیا
• منطق‌الطیر

عنوان مقاله [English]

A Study on Intertextuality of Common Anecdotes in Attar's Tazkerat al-Awlia and Mantiq al-Tayr

نویسندگان [English]

• Sayyedeh Maryam Rozatiyan ¹
• Fateme Sadat Madani ²

¹ Associate Professor in Persian Language and Literature, university of Isfahan

² Ph.D. Student in Persian Language and Literature, university of Isfahan

چکیده [English]

Living in a period between Sanāie and Mowlavi, Attar of Nishapur is a poet and writer who becomes the connection loop of the beginning and the peak of mystical path of Persian poetry. With regard to his acquaintance with storytelling and the use of various narratives, there are thematic similarities in his works. The intertextuality discussions, especially what has been posed in the theory of Gérard Genette, have been used in present research to analyze the common narrations of Tazkirat al-awlia and Mantiq al-Tayr and o find their relations in a way that their relation can be analyzed according to the categories of this theory. The important point is that, due to the unique features of Persian literary texts, it is possible to go beyond the classifications and to expand them. Such studies make the relationship between the works of Attar and the method he uses to narrate in these two books clear.

کلیدواژه‌ها [English]

• Intertextual Study
• Attar
• Tazkirat al-Awlia
• Mantiq al-Tayr
• Gérard Genette