نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسنده

• معصومه امیرخانلو

دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران

چکیده

در دستور نقش­گرا، زبان دارای نقش و کارکردهای مختلف در جامعه و پدیده­های اجتماعی است؛ از این­رو، می­توان با این رویکرد پدیده­های زبانی را بررسی کرد. مطابق با نظریۀ نقش­گرا الگــوهای تجربه در قالب فرآیندها و از طریق فرانقش اندیشگانی تجلّی می­یابند. بر این اساس، می­توان با بررسی انواع فرآیندهای موجود در افعال و تعیین میزان فراوانی آن، از نوع رفتار زبانی شاعر یا نویسنده در بازنمایی جهان واقع آگاه شد؛ برای مثال، حافظ در غزل­های عاشقانه و قلندرانة خویش، از فرآیندهای مادی که بر بیان دنیای بیرون دلالت دارد، بیشتر از سایر فرآیندها بهره برده است و یا فرآیندهای کلامی در غزل­هایی با فضای مناظره­گونه و روایی، در کنار سایر عناصر روایت به­ کار رفته­اند.در این مقاله افعال صد غزل حافظ در چارچوب دستور نقش­گرای هلیدی بررسی شده است. آگاهی از بسامد انواع فرآیندهای فعلی و چگونگی کاربرد آن در غزل­ها به عنوان شاخص سبکی لحاظ شده است.

کلیدواژه‌ها

• دستور نقش‌گرا
• هلیدی
• فرآیندهای فعلی
• غزلیّات حافظ

عنوان مقاله [English]

The Stylistics Study of Verbs in Hafiz's Sonnets, A Functional Approach

نویسنده [English]

• Masoumeh Amirkhanlou

چکیده [English]

Language has different functions and uses in society and social phenomena in functionalist grammar. So, linguistic phenomena can be studied through this approach. On the basis of functional theory, patterns of experience manifest in form of processes through idealistic meta-functions. Accordingly, we can realize the linguisticbehavior of the poet or the writer in world representation studying different types of existing processes in verbs and determining their frequencies. For example, Hafiz, in his romantic and Qalandar lyrics, uses material processes which imply expression of the outside world more than the other processes, or verbal processes are used besides other elements of narration in some sonnets with debate and narrative space. In this article, the verbs of 100 of Hafiz's sonnets are studied in the framework of Halliday's systemic functional grammar (SFG). Knowing the frequency of several types of verbal processes and how to apply them in sonnets has been considered as a stylistic criterion.

کلیدواژه‌ها [English]

• Functional Grammar
• Halliday
• Verbal Processes
• Hafiz's Sonnets