نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

• ناصر علیزاده ¹
• بهرام افضلی ²

¹ استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

² دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

چکیده

در تاریخ روشنفکری جهان، نوعی گفتمان ستیزه‌جویانه در بین روشنفکران شکل‌گرفته است. در ایران نیز در دورۀ پهلوی اول در میان روشنفکران، انگلیس‌ستیزی و بعد از شهریور بیست، آمریکاستیزی مشهود است. غرب‌ستیزی روشنفکران غرب، به مفهوم افشای رفتار ناعادلانة غربی برای غیر غربی‌هاست و چامسکی آن را از مؤلفه‌های روشنفکری می‌داند. غرب‌ستیزی به‌عنوان مؤلفه‌ای از گفتمان روشنفکری، در برخی از آثار داستانی بعضی از نویسندگان نمود یافته است. در این نوشتار براساس روش توصیفی- تحلیلی مبتنی بر مطالعات اسنادی و کتابخانه‌ای، مؤلفۀ غرب‌ستیزی در مفهوم هرگونه بیگانه‌ستیزی و سلطه‌ستیزی، در آثار داستانی هدایت، آل‌احمد و ساعدی بازتاب داده‌ شده است. از دلایل وجود گفتمان غرب‌ستیزی در ایران، می‌توان به احساس حقارت ایرانی در مقابل عظمت تاریخ و تمدن و هویت و فرهنگ اصیل گذشتۀ خود، انتقاد و نگرش بدبینانه به غرب به دلیل سوابق ننگین استعمار و یأس حاکم بر روشنفکران بعد از کودتای 28 مرداد اشاره کرد. هدایت در بعضی از نوشته‌هایش از تبلیغات آمریکایی انتقاد و رفتار غیرانسانی آن را افشا می­کند. غرب‌ستیزی آل‌احمد در نگرش انتقادی او از استثمار کشورش به دست بیگانگان و انتقاد او از مظاهر تمدن غرب و آمریکاستیزی نمود می‌یابد. غرب‌ستیزی ساعدی به شکل استعمارستیزی، آمریکاستیزی و روسیه‌ستیزی نمود یافته است.

کلیدواژه‌ها

• غرب‎ستیزی
• آثار داستانی
• صادق هدایت
• جلال آل‌احمد
• غلامحسین ساعدی

عنوان مقاله [English]

Anti- West Beliefs in Works of Hedayat, Al-e-Ahmad and Sāedi

نویسندگان [English]

• nasser alizadeh ¹
• bahram afzali ²

¹ Professor in Azarbaijan Shahid Madani University

² Ph.D. Student of Persian language and literature Azarbaijan Shahid Madani University

چکیده [English]

A new antagonistic discourse has been formed among intellectuals, in the intellectual history of the world.  Some anti-British, and after September 1941 anti-American activities are evident among Iranian intellectuals under the rule of Pahlavi I. The westerns' anti-west beliefs disclose the unjust behavior of west in contrast to non-westerns, what Chamskey introduces as one of intellectualism components. As a component of intellectual discourses, anti-west activities appear in fiction works of some authors. Based on a documentary and library analytic- descriptive method, the concept of anti-west component has been reflexed in fiction works of Hedayat, Al-e-Ahmad and Sāedi in form of any xenophobia and anti- hegemonic concepts through the present paper. The humiliation feelings of Iranians against the greatness of their past history, civilization and their original culture, and their criticism and pessimistic attitude toward the West because of the disgraceful history of colonialism and despair of their intellectuals after the coup of August 1941 are the reasons can be considered for anti-west discourses in Iran. Hedayat has criticized, in some of his works, the American-propaganda and has revealed the Americans' inhumane treatments. Al-e-Ahmad's anti-west attitudes appear in his criticism to the exploitation of his country by foreigners and to the manifestation of western civilization and anti-Americanism. Sāedi's anti-west beliefs appear in form of anti-colonialism, anti-Americanism and anti-Russian attitudes.      

کلیدواژه‌ها [English]

• Anti-west activities
• Fiction works
• Sādeq Hedāyat
• Jalāl Al-e-Ahmad
• Gholamhossein Sāedi