خسرو فرشیدورد و ادبیات پایداری معاصر

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران

چکیده

ادبیات پایداری از یک منظر، نامی است که عمر زیادی از پیدایش آن نمی­گذرد و به شعرهایی اطلاق می­شود که دربارة انقلاب اسلامی و دفاع مقدس سروده شده‌اند. شعرای زیادی در زمرة شاعران این نوع شعر قرار دارند که در کتاب‌ها و دائرةالمعارف­های متناسب، نامشان ذکر شده است. این مقاله در صدد اثبات این نکته است که خسرو فرشیدورد، یکی از پیشاهنگان مبارزه با رژیم دژخیم ستم­شاهی بوده است؛ کسی که خود در زندان مخوف آن نظام در دهة چهل به حبسیه­سرایی پرداخته و یکی از شیواترین حبسیه­های معاصر را به گنجینه­های ادب پارسی افزوده است (غزلی با مطلع ستم کشیده زندان شاهم ای یاران/ وطن­پرستی و تقوا گناهم ای یاران)، کسی که سابقة شعرسرایی او در مبارزه با نظام طاغوت به سال 1340 بازمی‌گردد و در مهر 1357 آن­ها را به چاپ زیرزمینی و در 1358 به چاپ آشکار رسانده است. همچنین کتاب شعر او در زمینة جنگ تحمیلی به تاریخ مهر 1359 نشان‌دهندة پیشگامی وی در این دو زمینه است.

کلیدواژه‌ها


قرآن کریم، (1374)، ترجمة محمد مهدی فولادوند، قم، موسسه گسترش مطالعات و فرهنگ اسلامی.
تندروصالح، شاهرخ (1382)، ادبیات و موج نو؛ مجموعه مقالات، تهران، فرهنگسرای پایداری.
حسینی، سیدحسن (1363)، هم‌صدا با حلق اسماعیل، حوزه هنری، تهران.
                                      (1362)، «شعر انقلاب»، جنگ پنجم سوره، تهران، حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی.
سنگری، محمدرضا (1385)، نقد و بررسی ادبیات منظوم دفاع مقدس، جلد سوم، تهران، پالیزان.
فرشیدورد، خسرو (1358)، حماسه انقلاب، تهران، مهر.
                                  (1359)، ز میهنت دفاع کن؛ همراه با مقدمه­ای دربارۀ رموز شعر و شاعری، تهران، مولف.
                                  (1380)، صلای عشق، تهران، امید مجد.
قاسمی، حسن (1383)، صور خیال در شعر مقاومت، تهران، فرهنگ گستر.
کاکایی، عبدالجبار (1385)، بررسی تطبیقی موضوعات پایداری در شعر ایران و جهان، تهران، پالیزان.
میرشکاک، یوسفعلی (1393)، غزل با مطلع «بر در دروازۀ تقدیر نتوانم نشست»، روزنامة خراسان، 25 خرداد، 6.
ناظم­الرعایا، پروانه و امید مجد (زمستان 1391)، «زندگی و شعر دکتر خسرو فرشیدورد»، فصلنامه تخصصی سبک­شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، سال پنجم، ش 5، شماره پی در پی 18، 1-18.
نصرالله، مردانی (1364)، خون نامه خاک، تهران، کیهان.
ندیم، مصطفی (1382)، مضمون شهید و شهادت در ادبیات فارسی (منظوم)؛ از مشروطیت تا سال 1368، تهران، شاهد.