نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

• مهدی شریفیان ¹
• میثم احمدی ²

¹ استاد رشتۀ زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه بوعلی‌سینای همدان

² دانش‌آموختۀ دکتری زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه بوعلی‌سینای همدان

چکیده

مفهوم ولایت در نظام و ساختار اندیشۀ صوفیانه، همواره یکی از اصلی‌ترین بن‌مایه‌های فکری این بنای برین بوده است. با اندکی تأمّل در تاریخ تصوّف درمی‌یابیم که هر چه از سال‌های نخستین تولّد تصوّف به عنوان یک نظام عقیدتی و فکریْ بیشتر گذشته، بر فربهی و فزونی این معنا افزوده شده است. این گستردگی پس از ابن‌عربی به جایی رسید که عرصه را بر دیگر مفاهیم محوری در این نظام معنوی تنگ کرد. اندک اندک فزون‌طلبی نظریّۀ ولایت کار را به جایی کشاند که آن را بر نبوّت ترجیح دادند و بر صدر معارف نهانگرایان نشاندند تا اینکه در قرن دهم، شیخ احمد سرهندی با پشتوانۀ دانش عقلی و نقلی و بینش کشفی و شهودی خویش، ضمن نقد نظریّات گذشته، تعاریف تازه‌ای از ولایت و نبوّت عرضه کرد که در تاریخ طایفۀ متصوّفه بی‌سابقه بود. او در عین حال که معنای نبوّت را از ولایت برتر می‌دانست، از پرورش نظریّۀ ولایت غافل نماند و مراتب تازه‌ای در ولایت، تعریف و تبیین کرد. این مقاله می‌کوشد تا به شیوۀ تحلیلی ـ توصیفی و به اختصار، مبانی نظری عقاید وی را در باب منازل سلوک، ولایت و نبوّت، و حقیقتِ شریعت بررسی کند.
 

کلیدواژه‌ها

• ولایت
• نبوّت
• شریعت
• امام ربّانی
• ابن‌عربی

عنوان مقاله [English]

The Theory of Mystical Supremacy A Review Analysis of Sheikh Ahmad Sarhendi’s Viewpoints

نویسندگان [English]

• madi sarifiyan ¹
• maisam amadi ²

چکیده [English]

The concept of supremacy (velāyat) is highly considered and discussed as one of the most fundamental concepts of Sufism points of view and its thought structure. Little reflection on the history of Sufism depicts that Sufism, as an intellectual and ideological thought system, has improved and developed by passing the years of its birth.  After Ibn Arabi, this expansion got to a point that made it difficult for other existed key concepts of this spiritual system to develop.  The avarice of supremacy theory gradually created a situation that some preferred it to prophecy and placed it on the top of introverts’ education list, until the 10^th Hijri century when Sheikh Ahmad Sarhendi criticized the previous theories by his rational and traditional knowledge and his intuitive insight and introduced a new definitions of Supremacy and Prophecy which were unprecedented in the history of Sufism.  He believed, however, that Prophecy is more important than Supremacy but had a great struggle to propagate the theory of Supremacy and explained new order for it.  In this analytic-descriptive study, it has been tried to make the fundamental ideas of Sheikh Ahmed Sarhendi about the steps of conduct, Supremacy and Prophecy and the realities of Sharia clear.
 
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Supremacy (velāyat)
• Prophecy
• Sharia
• Imam-e- Rabbani
• Ibn Arabi