نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

• منوچهر اکبری ¹
• مهدی حیدری ²

¹ دانشکده ادبیات دانشگاه تهران

² دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه تهران

چکیده

عارفان مسلمان با تکیه بر هر دو معیار وحدت و کثرت، به عرصة سیاست روی آورده‌‌اند. آنان با تأکید بر ضرورت عرفان برای سیاستمداران و سیاست برای عارفان، به تبیین ویژگی‌‌های «عارف سیاستمدار» پرداخته‌‌اند. صوفیانِ نخستین از همان آغاز در گفتارها و رفتارهای خود، به این مهمّ توجّه داشته‌‌اند و با نگاه اجتماعی، صوفیان را به مردم‌‌داری و عدالت و عطوفت با مریدان دعوت کرده‌‌اند. با توجّه به اینکه صوفیان آن عصر در زمان برخی خلفای ستمگر اموی و عبّاسی می‌‌زیستند، با تشریح ویژگی‌‌های حاکم عارف و الگوسازی از پیامبران الهی و مجاهدان صدر اسلام در امور زمامداری، سعی در روشن ساختن چهرة حقیقی حکومت اسلامی داشته‌‌اند. در این مقاله، با توجّه به منابع دست اوّل و برای نزدیک‌سازی موضوع به سرچشمه‌‌ها، محدودة تاریخی پژوهش را تا پایان قرن چهارم تعیین کرده‌‌ایم و نگاه ما به اقوال و آثار صوفیانی نظیر حسن بصری، فضیل عیاض، حارث محاسبی، ذوالنّون مصری، یحیی بن معاذ، ابوحاتم رازی، بایزید بسطامی، سهل تستری، ابوسعید خرّاز، ترمذی، جنید، شبلی، کلاباذی، سراج، مکّی، خرگوشی، و سلمی متوجّه است.

کلیدواژه‌ها

• عارف
• سیاستمدار
• صوفیان نخستین
• کثرت
• وحدت
• نظریّه
• حاکم

عنوان مقاله [English]

The Characteristics of a Mystic Politician in the View of Early Sufis

نویسندگان [English]

• Manuchehr Akbari ¹
• Mahdi Heidari ²

چکیده [English]

Muslim mystics have turned to political issues relying on both unity and plurality criteria.  They have explained the characteristics of a mystic politician emphasizing the necessity of mysticism for politicians and even the necessity of politics for mystics. Taking a social viewpoint, the early Sufis, paid a particular attention to this important matter in their speech and behavior, and invited other Sufis to be bounteous and to get a fair and compassionate approach to their disciples.  The Sufis who lived in the reign of oppressive Umayyad [1]and Abbasid caliphs tried to clarify the real face of Islamic ruler explaining the features of a mystic ruler and modeling the manner of holy prophets and the companions of Prophet Muhammad (peace be upon Him).  They have also had some political attitudes in their works which can be discussed independently. Considering the primary sources and trying to establish a close association to the main origins, in present essay, we have determined the range of the research up to the 4^th Hijri century with a glance on the works and speeches of some mystics such as Hasan Basri, Sofyan Suri, Fozeil Ayāz, Hārith Mohāsebi, Zonnun Mesri, Yahyā bin Maʻāz, Abu-Hātam Rāzi, Bāyazid Bastāmi, Sahl Tostari, Abu-Saeed Kharrāz, Termazi, Joneid, Shebli, Kolābāzi, Sarraj, Makki, Khargushi and Solami.
 



 

کلیدواژه‌ها [English]

• mystic
• politician
• early Sufis
• Unity
• plurality
• Theory
• Sultan