نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه بوعلی سینای همدان

2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی پژوهشگاه علوم انسانی

چکیده

داستان‌های محمود دولت‌آبادی به مثابۀ منشوری است که از زوایای مختلف قابل بحث و بررسی است. در آثار او رگه‌هایی از اندیشه‌های رئالیستی‏‏‏، ناتورالیستی، و گاه سورئالیستی دیده می‌شود. به علّت گسترۀ وسیع موضوع‏، در مقالۀ حاضر فقط به برخی از اندیشه‌های «ناتورالیستی» محمود دولت‌آبادی می‌پردازیم.
ناتورالیسم، شکل افراطی واقع‌گرایی شمرده می‌شود. این مکتب ادبی، نظریّه‌ای است که کردار و گرایش و اندیشه را زاییدۀ غرایز و امیال طبیعی می‌داند و به هیچ رویداد یا پدیدۀ فوق طبیعی قائل نیست و همۀ واقعیّات و پدیده‌ها را موجود در طبیعت و در دایرۀ علوم طبیعی تفسیر می‌کند. ناتورالیسم در ادبیّات بر جنبه‌های توارث محیط و مشاهدۀ زندگی به دور از آرمان‌گرایی تأکید می‌ورزد و در این راه به ترسیم جزئیّات ـ و لو زشت و ناخوشایند ـ می‌پردازد. ناتورالیسم ادبی از راه ترجمه‌های دوران مشروطیّت وارد ادبیّات ایران شد و نویسندگانی همچون صادق هدایت و صادق چوبک را تحت تأثیر قرار داد. در این مقاله، به شیوۀ تحلیلی ـ توصیفی، تأثیر ناتورالیسم در آثار محمود دولت‌آبادی بررسی شده است.
.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Naturalism in the Works of Mahmoud Dowlat-ābadi

نویسندگان [English]

  • Mehdi Sharifiyan 1
  • Faramarz Rahmani 2

1

2

چکیده [English]

The narrations of Mahmoud Dowlat-ābadi can be considered as a prism which should be criticized in different aspects. There are threads of realistic, naturalistic and somehow surrealistic thoughts in his works. Due to the wide range of subjects, we try to analyze just a few of his naturalistic thoughts in present article. 
Naturalism is the extremist form of realism. This school of literary theory assumes behavior, tendency and thought as the results of natural desires and instincts. It respects any supernatural phenomena and interprets all the facts and phenomena of nature and natural sciences. Naturalism, in literature, emphasizes on inheritance of environment and viewing life apart from idealism and tries, in this way, to draw the details even unpleasantly. Literary naturalism entered Iran in the period of Constitutional Movement through translation of foreign works and impacted some Iranian authors such as Sadegh Hedayat, and Sadegh Choobak. This article has studied, in a descriptive-analytic manner, the influence of naturalism on the works of Mahmoud Dowlat-ābadi.  
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Naturalism
  • Idealism
  • Fiction
  • Mahmoud Dowlat-ābadi
منابع
دولت‌آبادی، محمود (1353)، موقعیت کلّی هنر و ادبیات کنونی، تهران، گلشایی.
ــــــــــــــــــــ (1363)،کلیدر، چاپ سوم، تهران، پارسی و فرهنگ معاصر.
ــــــــــــــــــــ (1368)، کارنامۀ سپنج، تهران، بزرگمهر.
ــــــــــــــــــــ (1379)، روزگار سپری‌شدۀ مردم سالخورده، پایان جغد، چاپ چهارم، تهران، چشمه و فرهنگ معاصر.
ـــــــــــــــــــ (1380 الف)، روزگار سپری‌شدۀ مردم سالخورده، اقلیم باد، چاپ ششم، تهران، چشمه و فرهنگ معاصر.
ـــــــــــــــــــ (1380 ب)، روزگار سپری‌شدۀ مردم سالخورده، برزخ خس، چاپ سوم، تهران، چشمه و فرهنگ معاصر.
دولت‌آبادی، محمود (1382 الف)، از خم چمبر، تهران، نگاه.
ــــــــــــــــــــ (1382 ب)، سفر، تهران، نگاه.
ــــــــــــــــــــ (1382 ج) سلوک، چاپ چهارم، تهران، چشمه و فرهنگ معاصر.
ــــــــــــــــــــ (1383 الف)، آن مادیان سرخ‌یال، تهران، نگاه.
ــــــــــــــــــــ (1383 ب)، روز و شب یوسف. تهران، نگاه.
ــــــــــــــــــــ (1384)، ادبار و آینه، تهران، نگاه.
رحیمیان، هرمز (1380)، ادبیّات معاصر نثر، ادوار نثر فارسی از مشروطیت تا سقوط سلطنت، تهران، سمت.
چهلتن، امیرحسین و فریدون فریاد (1373)،ما نیز مردمی هستیم (گفت‌وگو با محمود دولت‌آبادی)، چاپ دوم، تهران، چشمه و پارسی.
سیّدحسینی، رضا (1381)، مکتب‌های ادبی، چاپ یازدهم، تهران، نگاه.
فورست، لیلیان و دیگران (1376)، ناتورالیسم، ترجمۀ حسن افشار، چاپ دوم، تهران، مرکز.
قربانی، محمّدرضا (1373)، نقد و تفسیر آثار محمود دولت‌آبادی، تهران، آروین.
قره‌باغی، علی‌اصغر (1381)، «واژگان فرهنگ جهانی ناتورالیسم»، نشریّۀ گلستان، شمارۀ 53.
میرصادقی، جمال (1382)، داستان‌نویس‌های نام‌آور ایران، تهران، اشاره.
میرصادقی، میمنت (1368)، «ناتورالیسم»، چیستا، سال هفتم. شمارۀ 4.
میرعابدینی، حسن (1377)، صد سال داستان‌نویسی ایران، چاپ اوّل، تهران، چشمه.
G. and C. Merriamco (1997), Webstera Now, Collegiate Dictinory