نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 استاد زبان و ادبیّات روسی دانشکدة زبان¬های خارجی دانشگاه تهران

2 دانش‌آموختة کارشناسی ارشد زبان و ادبیّات روسی دانشکدة زبان¬های خارجی دانشگاه تهران

چکیده

در مقالة حاضر ابتدا به اجمال، به ویژگی‌‌های مکتب ادبی رئالیسم انتقادی پرداخته شده است؛ از جمله اینکه رئالیسم انتقادی، پدیده‌‌ای مختصّ ادبیّات عصر طلایی روسیّه است و نویسندگان ایرانی ـ مانند محمّدعلی جمالزاده، بزرگ علوی، جلال آل‌احمد، میرزا فتحعلی آخوندزاده ـ تحت تأثیر این مکتب ادبی، آثار جاودانی به مقتضای زمان خود خلق کردند. سپس به بررسی نمودهای مکتب رئالیسم انتقادی در آثار آخوندزاده و به طور اخصّ در آخرین نمایش‌نامة وی، کمدی وکلای مرافعه، پرداخته ‌‌شده است. نویسنده در این کمدی، انتقاد تند و تیز خود را متوجّه دستگاه قضایی دورانش (عصر قاجار) و سازکارهای رسیدگی به شکایات و مرافعات کرده و با بهره‌‌گیری از ویژگی‌‌های رئالیسم انتقادی روسیّه و نیز استفاده از دستاوردهای نویسندگان بزرگ آن کشور، دیدگاه‌‌هایش را دربارة مسائل مختلف اجتماعی دوران خویش بیان کرده است

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Reflection of Russian Critical Realism in Modern Persian Literature

نویسندگان [English]

  • Janola Karimi Motahhar 1
  • Nahid Akbarzadeh 2

1

2

چکیده [English]

The present paper would firstly present the characteristics of critical realism in brief. Critical realism is a phenomenon belonging to the golden era of Russian literature. Some Iranian writers such as Mohammad Ali Jamalzade, Bozorg Alavi, Jalal Ale Ahmad and Mirza Fathali Akhondzadeh created their eternal works much impressed by this school. They used a simple language to expound people's social and cultural problems. Afterward, we would analyze the realization of critical realism in the works of Akhoondzadeh, in particular his comic play "The Attorneys". The writer has pointed his bitter criticism at the judiciary of his time (the Qajar era) and the mechanism of dealing with people's judicial cases. Considering the ideas of the greatest Russian writers and the Russian critical realism, Akhoondzadeh in his "The Attorneys" has depicted his own picture of the social issues of the time

کلیدواژه‌ها [English]

  • Critical realism
  • Russian literature
  • Persian literature
  • influence
  • Akhoondzadeh
آدمیّت، فریدون (1349)، اندیشه‌های میرزا فتحعلی آخوندزاده، تهران، خوارزمی.
آخوندزاده، میرزا فتحعلی (1963)، الفبای جدید و مکتوبات، باکو، علم.
ــــــــــــــــــــــــــ (1985)، مکتوبات، بی‌نام (خارج از ایران)، مرد امروز.
خلج، منصور (1381)، نمایش‌نامه‌‌نویسان ایران: از آخوندزاده تا بیضایی، تهران، اختران.
دهباشی، علی (1377)، یاد سید محمّدعلی جمالزاده، تهران، ثالث.
ژوکوف، ی.م. (1978)، دانشنامة نقد ادبی، مسکو، ساوِتسکایا اِنتسیکلوپِدیا.
ساچکوف، بوریس (1362)، تاریخ رئالیسم: پژوهشی در ادبیّات رئالیستی از رنسانس تا امروز، تهران، تندر.
قراجه­داغی، میرزا جعفر (1349)، تمثیلات میرزا فتحعلی آخوندزاده، تهران، چاپخانة ارژنگ.
گورالنیک، ا.آ. (1991)، «زیباشناسی و نقد انقلابی ـ دموکراتیک دهۀ 1960: چرنیشفسکی و دابرالیوبوف»، در تاریخ ادبیّات جهان (هشت جلد)، جلد هفتم، مسکو، نائوکا.
گوکوفسکی، گ.آ. (1959)، رئالیسم گوگول، لنینگراد، ادبیّات هنری.
فتوحی رودمعجنی، محمود (1385)، شکل‌گیری رئالیسم ایرانی، کنفرانس بین‌‌المللی جایگاه زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه داکار بنگلادش.
مولوی، محمّدعلی (1363)، «آخوندزاده»، در دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی، تهران.