نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسنده

• رضا قنبری عبدالملکی

استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه دامغان

چکیده

این مقاله با توجه به نظریۀ تقابل‌های دوگانه کلود لوی- استروس به تحلیل ساختاری شعر «چاووشی» مهدی اخوان ثالث می‌پردازد. هدف اصلی این تحقیق، شناسایی و بررسی این تقابل‌ها و تحلیل آنها از منظر اسطوره‌شناسی ساختاری و معناشناسی تطبیقی است. پرسش محوری پژوهش این است که چگونه تقابل‌های دوگانه به بازنمایی جهان‌بینی شاعر و بیان احساسات درونی و دغدغه‌های فلسفی او کمک می‌کنند؟ روش تحقیق مبتنی بر تحلیل محتوای کیفی است که با تمرکز بر شناسایی و بررسی تقابل‌هایی چون «سفر و توقف»، «امید و ناامیدی»، «آزادی و اسارت» و سایر دوتایی‌های متضاد در متن شعر صورت گرفته است. این تقابل‌ها نه تنها به غنای معنایی و ساختاری شعر می‌افزایند، بلکه بازتابی از کشمکش‌های درونی شاعر با شرایط اجتماعی، فرهنگی و سیاسی زمانه‌اش هستند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که اخوان ثالث با بهره‌گیری از نمادها و الگوهای اسطوره‌ای همچون سفر قهرمانی، مرگ و رستاخیز، و تضاد میان نیروهای متقابل، ساختاری چندلایه و پیچیده خلق می‌کند. این ساختار به مضامینی چون یأس، امید، مرگ و زندگی پرداخته و تجربه‌ای انسان‌شناسانه از جستجوی معنا، حقیقت و سرنوشت بشر را به تصویر می‌کشد. شعر چاووشی با این عناصر، فراتر از یک متن ادبی صرف، به اثری تأمل‌برانگیز در باب سرنوشت انسان و مواجهه او با تقدیر، تاریخ و اجتماع تبدیل می‌شود.

کلیدواژه‌ها

• اخوان ثالث
• شعر چاووشی
• لوی استروس
• تقابل‌های دوگانه
• ساختارگرایی

موضوعات

• زبان و ادبیات فارسی

عنوان مقاله [English]

Analysis of Dual Structures and Mythical Signs in the Poem "Chavoshi" by Mehdi Akhavan Sales Based on Claude Lévi-Strauss's Theories

چکیده [English]

This paper presents a structural analysis of Mehdi Akhavan Sales’ poem Chavoshi based on Claude Lévi-Strauss’s theory of binary oppositions. The primary objective of this research is to identify and examine these oppositions and analyze them from the perspectives of structural mythology and comparative semantics. The central question of the study is how binary oppositions contribute to the representation of the poet’s worldview and the expression of his inner emotions and philosophical concerns. The research methodology is based on qualitative content analysis, focusing on the identification and examination of oppositions such as "journey and stagnation," "hope and despair," "freedom and captivity," and other dualities present in the text. These oppositions not only enrich the poem’s semantic and structural depth but also reflect the poet’s inner struggles against the social, cultural, and political conditions of his time. The findings reveal that Akhavan Sales, by utilizing symbols and mythological patterns such as the hero’s journey, death and resurrection, and the conflict between opposing forces, creates a multi-layered and complex structure. This structure addresses themes such as despair, hope, death, and life, offering an anthropological exploration of the search for meaning, truth, and human destiny. Through these elements, Chavoshi transcends mere literary expression and becomes a profound reflection on the fate of humanity and its confrontation with destiny, history, and society.

کلیدواژه‌ها [English]

• Akhavan Sales, "
• Chavoshi"
• poem, Lévi-Strauss, binary oppositions, structuralism