نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

• فاطمه رحیمی ¹
• هاتف سیاه کوهیان ²
• حسین حسن رضایی ³

¹ استادیار گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

² گروه ادیان و عرفان، واحد تاکستان، دانشگاه آزاد اسلامی، تاکستان، ایران.

³ گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران.

چکیده

غزل قلندری به مثابه یک ضدژانر، با وارونه‌سازی قراردادهای موجود در سنت‌های ادبی پیشین، به طور مستقیم و غیرمستقیم ارزش‌های نمادین و روش کلی دیگر ژانرهای ادبی را به نقد و چالش می‌کشد. این پژوهش با بررسی تعامل غزل قلندری با دو ژانر سنتی شعر وعظی و شعر مدحی، به تحلیل هویت هتروتوپیک و ساختار بین‌ژانری این نوع شعر پرداخته، و در پایان با تمرکز بر غزلی از فخرالدین عراقی نشان داده است که غزل هتروتوپیک قلندری چگونه با بهره‌گیری از استراتژی‌های پارودیک و تصویرپردازی‌های کارناوالی، ضمن هم‌گرایی با دیگر ژانرهای سنتی شعر فارسی و توسعه آنها در جهت‌های جدید، همزمان آنها را در یک بازی‌ ادبی پیچیده‌ به چالش ‌کشیده و لایه‌های جدیدی از بینامتنیت را خلق می‌کند. غزل قلندری به مثابه یک ضدژانر، با وارونه‌سازی قراردادهای موجود در سنت‌های ادبی پیشین، به طور مستقیم و غیرمستقیم ارزش‌های نمادین و روش کلی دیگر ژانرهای ادبی را به نقد و چالش می‌کشد. این پژوهش با بررسی تعامل غزل قلندری با دو ژانر سنتی شعر وعظی و شعر مدحی، به تحلیل هویت هتروتوپیک و ساختار بین‌ژانری این نوع شعر پرداخته، و در پایان با تمرکز بر غزلی از فخرالدین عراقی نشان داده است که غزل هتروتوپیک قلندری چگونه با بهره‌گیری از استراتژی‌های پارودیک و تصویرپردازی‌های کارناوالی، ضمن هم‌گرایی با دیگر ژانرهای سنتی شعر فارسی و توسعه آنها در جهت‌های جدید، همزمان آنها را در یک بازی‌ ادبی پیچیده‌ به چالش ‌کشیده و لایه‌های جدیدی از بینامتنیت را خلق می‌کند.

کلیدواژه‌ها

• فخرالدین عراقی
• غزل قلندری
• شعر عرفانی
• هتروتوپیای فوکو
• ادبیات عرفانی
• شعر مدحی
• شعر وعظی

موضوعات

• زبان و ادبیات فارسی

عنوان مقاله [English]

The Heterotopic Nature of Qalandari Ghazal (With Emphasis on a Ghazal by Fakhruddin Araqi)

نویسندگان [English]

• Fatemeh Rahimi ¹
• hatef siahkoohian ²
• Hosein hasanrezaei ³

¹ Department, Faculty, University (Institution), City, Country

² Department of Religions and Mysticism, Takestan Branch, Islamic Azad University, Takestan, Iran.

³ Department of Persian Language and Literature, Farhangian University, Tehran, Iran.

چکیده [English]

The Qalandari ghazal, as an anti-genre, directly and indirectly critiques and challenges the symbolic values and general methods of other literary genres by subverting the conventions established in previous literary traditions. This research examines the interaction of Qalandari ghazal with two traditional genres, “didactic poetry” and “praise poetry,” analyzing the heterotopic identity and inter-generic structure of this type of poetry. Finally, focusing on a ghazal by Fakhruddin Araqi, it demonstrates how this heterotopic ghazal, through the use of parodic strategies and carnival-like imagery, imitates other traditional genres of Persian poetry, while simultaneously developing them in new directions and challenging them within a complex literary game, thus creating new layers of intertextuality. The Qalandari ghazal, as an anti-genre, directly and indirectly critiques and challenges the symbolic values and general methods of other literary genres by subverting the conventions established in previous literary traditions. This research examines the interaction of Qalandari ghazal with two traditional genres, “didactic poetry” and “praise poetry,” analyzing the heterotopic identity and inter-generic structure of this type of poetry. Finally, focusing on a ghazal by Fakhruddin Araqi, it demonstrates how this heterotopic ghazal, through the use of parodic strategies and carnival-like imagery, imitates other traditional genres of Persian poetry, while simultaneously developing them in new directions and challenging them within a complex literary game, thus creating new layers of intertextuality.

کلیدواژه‌ها [English]

• Fakhruddin Araqi
• Qalandari ghazal
• mystical poetry
• Foucault’s heterotopia
• Praise poem
• sermon poem