عاطفه جمالی؛ فرح انگیز شکوهی
دوره 10، شماره 2 ، اسفند 1399، ، صفحه 81-101
چکیده
منتقدان بومگرا فرهنگ حاکم بر جامعه را یکی از عوامل اصلی بحران زیستمحیطی می‌دانند و یکی از اهدافشان اصلاح فرهنگ و نگرش غالب است. نظام آموزشی و کتابهای درسی از عوامل اصلی فرهنگ‌سازی هستند. در این ...
بیشتر
منتقدان بومگرا فرهنگ حاکم بر جامعه را یکی از عوامل اصلی بحران زیستمحیطی می‌دانند و یکی از اهدافشان اصلاح فرهنگ و نگرش غالب است. نظام آموزشی و کتابهای درسی از عوامل اصلی فرهنگ‌سازی هستند. در این پژوهش با روش تحلیل محتوای کیفی و متنکاوی به بررسی تطبیقی کتابهای درسی فارسی و العربیّة لغتی دبستان‌های ایران و امارات متّحدۀ عربی پرداخته، دغدغه‌های زیستمحیطی را در آن‌ها بررسی کرده و به ارزیابی راهکارهای ارائه‌شده برای ایجاد حسّ احترام در کودکان نسبت به طبیعت پرداختهایم. یافتهها حاکی از آن است که موضوعاتی همچون اهمّیّت محیط زیست، بحران آب، آلودگی هوا، بازیافت زباله، حفاظت از گونهها، درخت‌کاری و اقدامات عملی دولتها در کتابهای العربیّة لغتی بیشتر منعکس شده است. مؤلّفان این کتابها در4/45 درصد دروس به گونه‌ای آشکار یا ضمنی به بازنمایی موضوعات زیستمحیطی پرداختهاند و در فارسی تنها در 15درصد دروس این دغدغه‌ها منعکس شده است. به نظر می‌رسد جغرافیای امارات و حمایت دولت از منابع زیستمحیطی سبب همنوایی نظام آموزشی با برنامهها و اهداف دولتی شده است؛ امّا در ایران با وجود تنوّع زیستی و بحران‌های زیستمحیطی، مؤلّفان کتب فارسی بیشتر از ظرفیّتهای زبانی برای ساخت تصاویر و ایماژهای ادبی با محوریّت طبیعت بهره برده‌اند و مسائل محوری زیستمحیطی به کتابهای علوم تجربی و تعلیمات اجتماعی منتقل شده است.
