در مقالة حاضر، با بررسی گرایش میرزا فتحعلی آخوندزادهبه انجمن فراماسونری و ارتباطش با اعضای فراموشخانة ملکمخان، به نمایشنامهنویسی او از منظر این ارتباط پرداختهایم. در این پژوهش ابتدا گرایش ...
بیشتر
در مقالة حاضر، با بررسی گرایش میرزا فتحعلی آخوندزادهبه انجمن فراماسونری و ارتباطش با اعضای فراموشخانة ملکمخان، به نمایشنامهنویسی او از منظر این ارتباط پرداختهایم. در این پژوهش ابتدا گرایش آخوندزاده به محافل فراماسونری در تفلیس و ارتباط او با فراموشخانة ملکمخان اثبات و به مؤلفههای فکری مشترک او با فراموشخانة ملکمخان و اعضای آن اشاره و سپس جایگاهِ نمایشنامه در اندیشة آخوندزاده تبیین شدهاست. همچنین نشان دادهایم چگونه انتخاب قالب نمایشنامه از جانب آخوندزاده، در هماهنگی و سازگاری با گرایشهای فراماسونری او بوده است. در همین زمینه نمایشنامة «حکایت مسیو ژوردان، حکیم نباتات و درویش مُستعلیشاه مشهور به جادوگر» تحلیل و بازتاب اندیشههای فراماسونری در آن نشان داده شده است.در این نمایشنامه مسیوژوردان، نمایندة بینش عقلانیای است که باب میل آخوندزاده و همفکرانش در فراموشخانه بود. شهبازبیگ هم که جوانی اهل دانش و شیفتة رفتن به فرنگ است، نمونهای از تحصیلکردگان زمان آخوندزاده است که خواهان بهرهگیری از علوم فرنگ هستند. در مقابل این جبهه، درویش مستعلیشاه و شخصیتهای زن داستان قراردارند که جهان توسعه نیافته و دور از عقلانیت را نمایندگی میکنند و از نظر آخوندزاده وجه بارز فرهنگ شرق هستند.
