نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسنده

• زهرا پارساپور

استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

یکی از موضوعات نقد بوم‌گرا (Ecocriticism) که به رابط? ادبیات و محیط زیست می‌پردازد، بررسی نحو? نگرش انسان به طبیعت در آثار ادبی است که می‌تواند از عوامل مختلفی چون جنسیت، زمان، فرهنگ، اندیشه تأثیر پذیرفته باشد. اشعار فارسی در طول تاریخ ادبیات، تنوع رابط? انسان و طبیعت را در خود متجلی ساخته است. در این مقاله با بررسی اشعار توصیفی در ادب فارسی، پنج نوع نگرش کلی را به طبیعت معرفی نمودیم و تأثیر دو عامل زمان و اندیش? شاعر را بر چگونگی ارتباط او با طبیعت و نحوة توصیف او بیان داشتیم. در یک نگاه کلی درمی‌یابیم که بخشی از توصیف طبیعت در شعر شاعران به مثابة توصیف غیر طبیعت است و تنها نمونه‌های اندکی در شعر فارسی می‌توان یافت که توصیفی ابژکتیو از طبیعت ارائه شده است. در پایان لزوم رویکردی نو و بوم‌گرایانه به طبیعت را که متناسب با نیاز جوامع متمدن امروزی است، متذکر شدیم. با این نگرش تغییراتی در توصیف طبیعت در شعر، شاهد خواهیم بود که در آن همة پدیده های طبیعت صرف نظر از انتخاب انسان، زیبا و ارزشمندند. این رویکرد می‌تواند در بهبود رابط? انسان و محیط زیست او تأثیرگذار باشد.

کلیدواژه‌ها

• اندیشة شاعر
• انسان
• زمان
• طبیعت
• نقد بوم‌گرا

عنوان مقاله [English]

A Study of Human-Nature relations in Poetry

نویسنده [English]

• Zahra Parsapoor

چکیده [English]

One of Eco-critical subjects that explore the relation between literature and environment is the man’s specific view to nature, affected by different factors such as sex, time, culture and thought. Persian poems have manifested the variety of man’s relation to nature in the course of literary history. Five general views on nature have been introduced through the study of Persian descriptive poems, in this article, to explore the effects of time and the poets’ specific outlooks in their relations to nature and their descriptive manners. On a more general view, it can be found that some parts of nature description in their poetry is not a description of a severe natural environment, and just few examples can be found giving objective descriptions of nature. At last, the necessity of an Eco-critical approach to nature appropriate to the needs of civilized modern world is going to be discussed. Through such view, we witness some changes in nature description in which all natural phenomenon are beautiful and valuable, apart from man’s choice. This approach can positively affect man’s relation to his environment.

کلیدواژه‌ها [English]

• Eco-criticism
• Man
• nature
• Poet’s thought
• time