سید محمد فتح اله زاده؛ میرجلیل اکرمی
دوره 12، شماره 2 ، اسفند 1401، ، صفحه 231-254
چکیده
گرشاسپ‌نامۀ اسدی طوسی مهمترین متون پهلوانی و حماسی پس از شاهنامه است. اگرچه موضوع آن جنگها و هنرنماییهای پهلوانی است، ولی عناصر مهم و اثرگذار در فرآیند شکل گیری اندیشههای ایرانشهری درآن نهفته ...
بیشتر
گرشاسپ‌نامۀ اسدی طوسی مهمترین متون پهلوانی و حماسی پس از شاهنامه است. اگرچه موضوع آن جنگها و هنرنماییهای پهلوانی است، ولی عناصر مهم و اثرگذار در فرآیند شکل گیری اندیشههای ایرانشهری درآن نهفته است. غرض از تحقیق حاضر شناسایی و تحلیل مبانی فکری ایرانشهری به عنوان یکی از مختصات در سطح فکری این اثر ارزشمند است. حال این سؤال مطرح است که باورها و اندیشههای ایرانشهری در این کتاب چگونه بوده؟ و چه انعکاسی داشته است؟ برای پاسخ به سؤالات در این پژوهش که به روش تحلیلی- توصیفی و مبتنی بر مطالعات کتابخانهای است، موضوعات و عناصری چون «خردوخردگرایی، خداشناسی و دینمداری، شاه آرمانی، آشتی و دوستی، پیمان، سوگند، پیشگویی، دخمهها، جادو، بخت و سرنوشت» که از عمدهترین مبانی فکری ایرانشهریها و ایرانیان باستان بوده است، بر اساس گرشاسپ‌نامه و استشهاد به شاهنامه، بهمن‌نامه، برزونامه، فرامرزنامه، بانو‌گشسپ‌نامه و دیوان دقیقی بررسی و تحلیل شده است. با مطالعه و بررسی گرشاسپ‌نامه و منظومه‌های حماسی سبک خراسانی نتیجه میگیریم که کمتر بخشی از اشعار او را میتوان یافت که تحت تأثیر اندیشههای ایرانشهری نباشد. و این موضوعات و عناصر در گرشاسپ‌نامۀ اسدی به عنوان دومین و برترین اثر ادبی سبک خراسانی متجلی شده است. و نسبت به آثار دیگر شاعران حماسهسرای این سبک به بهترین شکل انعکاس داشته است.
