تهمینه عطایی کچویی؛ محمود ندیمی هرندی
دوره 11، شماره 1 ، شهریور 1400، ، صفحه 73-92
چکیده
دستنوشتههای کهن با ارزشهای گوناگون خود، از جمله به دلیل نزدیکی به زمان و زبان مؤلّف، در تصحیح متون نقش مهمّی دارند؛ به‌ویژه وقتی امانتداری کاتب، اعتماد مصحّح را به خود جلب کند، نسخۀ اقدم ...
بیشتر
دستنوشتههای کهن با ارزشهای گوناگون خود، از جمله به دلیل نزدیکی به زمان و زبان مؤلّف، در تصحیح متون نقش مهمّی دارند؛ به‌ویژه وقتی امانتداری کاتب، اعتماد مصحّح را به خود جلب کند، نسخۀ اقدم میتواند بیش از نسخههای دیگر مورد اطمینان قرار گیرد. نمونهای کمنظیر از این دست‌نوشتهها، نسخۀ کهن بخشی از شرح تعرّف لمذهب التّصوّف، یکی از منابع مهم و اوّلیّۀ تاریخ عرفان و تصوّف است که در موزۀ ملّی کراچی نگهداری میشود. این دستنوشته، مکتوب در 473ق و دومین نسخۀ تاریخدار فارسی و شناختهشده در جهان است. مقابله و سنجش این بخش با متن چاپی شرح تعرّف، نشان میدهد که این متن از جهات گوناگون از اصل خود فاصله گرفته است. ما نسخۀ کراچی را با شرح تعرّف چاپی سنجیده و نشان دادهایم که برخی واژههای گویشی، واژههای خاصّ فارسی و عربی، ویژگیهای زبانی و دستوری کهن و عبارتهای اصیل، به دست کاتبان، دستخوش تبدیل شده و تغییر یافته‌اند؛ چنان‌که متن چاپی، بسیاری از خاصّههای زبانی و سبکی خود را از دست داده است. ما در این مقاله، علاوه بر نشان‌دادن ارزشهای این دست‌نوشتۀ کهن، بعضی از ابهامات و خطاهای راهیافته در متن چاپی را نیز نشان دادهایم و امیدواریم که این کار در تصحیح متن چاپی برای آیندگان سودمند باشد.
