ابوالفیض ثوبان بن ابراهیم معروف به ذوالنّون مصری از شخصیّت‌های ممتاز تاریخ تصوّف به شمار می‌آید. اگر از بزرگان صوفیه ده تن را به مثابة برجسته‌ترین‌ها برگزینند، یقیناً ذوالنّون یکی از آن‌هاست؛ بنابراین، ...
بیشتر
ابوالفیض ثوبان بن ابراهیم معروف به ذوالنّون مصری از شخصیّت‌های ممتاز تاریخ تصوّف به شمار می‌آید. اگر از بزرگان صوفیه ده تن را به مثابة برجسته‌ترین‌ها برگزینند، یقیناً ذوالنّون یکی از آن‌هاست؛ بنابراین، شناخت احوال و تازههای سخن او که نمایندة شاخص و تأثیرگذار تصوّف غرب جهان اسلام است، در شناخت تصوّف اسلامی لازم و ضروری است؛ بهویژه اینکه اغلب منابع، او را نخستین کسی میدانند که از «ملامت» و نقش آن در پیراستن کار و حال صوفی سخن گفته است و لذا مقالة حاضر برای این منظور نوشته شده است، امّا به دلیل جایگاه ممتاز و استثنائی ذوالنّون در تصوّف اسلامی، همة جوانب شخصیّت و احوال او در این گفتار نمیگنجد و به ناچار باید از برخی آنها از جمله آثارِ وی، گسترة روابطش با معاصران، مذهب، کیمیاگری، نقش او در واقعة محنت صوفیه و... که بسیار نیز مهم و بحثبرانگیز است، چشم پوشید و آن را به زمانی فراختر وانهاد.
