محمدحسین جعفریتبار؛ علیرضا حاجیان نژاد
دوره 13، شماره 1 ، شهریور 1402، ، صفحه 35-67
چکیده
اهمّیت پژوهش در مَصاحفِ مُترجَمِ کهن از جنبههای گوناگون بر اهل تحقیق روشن است، از فوائدِ گوناگونِ زبانی در تاریخ زبان فارسی تا بهرههایی که در علومِ متنوّعِ قرآنی از این گنجینه بر میتوان گرفت. از ...
بیشتر
اهمّیت پژوهش در مَصاحفِ مُترجَمِ کهن از جنبههای گوناگون بر اهل تحقیق روشن است، از فوائدِ گوناگونِ زبانی در تاریخ زبان فارسی تا بهرههایی که در علومِ متنوّعِ قرآنی از این گنجینه بر میتوان گرفت. از میانِ پُرشمار مَصاحفِ مُترجَم، که تا کنون ناشناخته و پژوهشناشده بر جای مانده است، بخت معرّفی و بررسی مُصحفِ کتابخانۀ هُدائی افندی، بهشماره نسخۀ 20، بازماندۀ اوائل سدۀ هفتم، نخستبار نصیبِ ما گشت. علاوه بر فوائد زبانی و لغوی در عرصۀ زبان فارسی، که نُسخ مُترجَمِ کهن علیالعُموم اینهمه را شامل است، نسخۀ هُدائی افندی متضمّن نکاتی چشمگیر است در بعضِ علوم قرآنی چون عَدّالآی و تجوید و علیالخصوص اختلاف قرائات. مسألۀ اصلی مقالِ حاضر، بیرون از بررسی نسخهشناختی و نکاتی چند در کتابت و ارائۀ شواهدی نویافته در مبحثِ تجویدیِ ادغام، بررسی ضبط و کاربرد اختلاف قرائات و تأثیر آن بر این ترجمه است. با مطالعۀ فاتحة الکتاب تا پایان سورۀ أنعام و آغازِ سورۀ زُمر تا پایانِ قرآن با توصیفِ مواضعِ مؤثر در ترجمه و نیز کاربردهای نادرِ مُختلَفِ قرائات در این مُصحف، فارغ از ترجمه، و تطبیق با بعضِ مصادر در این علم، به تحلیل این شواهد پرداختهایم و نشان دادهایم که کتابتِ این مُصحف، به سنّتِ مُصحفپردازیِ قدیم بر طریق اختیارِ قرائات، چگونه بر ترجمۀ متن مؤثر افتاده است.