Document Type : Research Paper

Authors

1 PhD student in Persian Language and Literature at Razi University

2 Associate Professor of Persian Language and Literature, Razi University

Abstract

Merajnameh is an example of religious and mystical literature. It is a report of spiritual journey to unknown territories beyond self-awareness. In this literary form and narrative, the concept of journey has always been a well-known element in the evolution of mankind towards perfection. For that reason, Merajnamehs of spiritual pilgrimage have been written in the form of travel books. The Meraj of Prophet Muhammad (PBUH), narrated by Abu-Ali Sina (aka. Avicenna), is one of the oldest independent examples in the Persian literature, written in prose, with a symbolic approach to the elements of narrative. The importance of studying such texts according to new literary theories is to attempt to open a new horizon in the reader's knowledge of the text in order to reveal its cryptic layers and to extend his comprehension of the text. The present research examines Ebn-e Sina's Merajnameh according to Campbell's concept of monomyth, which is a structuralistic psychological approach to the hero's journey, with a descriptive-analytic method and based on interdisciplinary studies of comparative literature. The results demonstrate that Abu-Ali Sina's Merajnameh is compatible with the narrative structure of Joseph Campbell's model of the Hero's Journey, except for some inconsistencies in the sublevels of "rejecting invitation" and "refusing to return" Which reveals the eloquence and dynamism of the ascension of Hazrat Khatami (PBUH) based on its narrative structure in the verses of the Holy Quran. 

Keywords

قرآن کریم.
کتاب مقدّس، ترجمۀ تفسیری شامل عهد عتیق و عهد جدید، انجمن بین‌المللی کتاب مقدّس، بی‌جا، بی تا.
آموزگار، حبیب‌اللّه، «تفسیری بر معراج‌نامه‌ی ابن سینا با انشای فارسی امروز»، مهر، سال یازدهم، ش 6، ص 315- 320، 1344.  
ابن سینا، معراج‌نامه، تصحیح نجیب مایل هروی، بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، مشهد 1365.
ابن هشام، سیرت رسول‌اللّه، ترجمۀ رفیع‌الدّین اسحق بن محمّد همدانی، چاپ اصغر مهدوی، خوارزمی، چاپ سوم، تهران 1377.
ابونصر سراج طوسی، اللمع فی التّصوّف، چاپ رینوالد آلن نیکلسون، ترجمۀ مهدی محبّتی، اساطیر، چاپ دوم، تهران، 1388.
احمدی زاویه، سعید و افرا خاکزاد، «مقایسۀ سیمای جبرئیل در معراج‌نامه‌های ابن سینا و یرحیدر در دو بعد فلسفی و تجسّمی»، مطالعات هنر اسلامی، سال دوازدهم، ش 25، ص 7ـ25، پاییز  و زمستان 1395.
ایزوتسو، توشیهیکو، خلق مدام در عرفان ایرانی و آیین بودایی ذن، ترجمۀ شیوا کاویانی، علمی و فرهنگی، چاپ سوم، تهران، 1381.
بقلی شیرازی ، شرح شطحیات، چاپ هانری کربن، طهوری، چاپ پنجم، تهران 1385.
بولتمان، رودلف، مسیح و اساطیر، ترجمۀ مسعود علیا، مرکز، چاپ دوم، تهران 1385.
ترمذی، شمائل النّبی، ترجمۀ محمود مهدوی دامغانی، نی، چاپ چهارم، تهران 1394.
جلالی نائینی، محمّدرضا، تاریخ جمع قرآن کریم، سخن، چاپ سوم، تهران 1390.
خداداد، زهرا و مرتضی اسدی، «بررسی نقّاشی‌های معراج حضرت محمّد در کشورهای اسلامی از دیرباز تاکنون»،  نگره، سال پنجم، ش 15، ص 49-67، تابستان 1389.
ذوالفقاری، محسن، «معراج در اندیشۀ ابن سینا و حکیم نظامی»، مجموعه‌مقالات همایش بین‌المللی ابن سینا، ص 1- 11، (بی‌تا).
روتوِن، کنت نولز، اسطوره، ترجمۀ ابوالقاسم اسماعیل‌پور، مرکز، چاپ سوم، تهران 1385.
سپهسالار، فریدون احمد، رساله در مناقب خداوندگار، چاپ محمّدعلی موحّد و صمد موحّد، کارنامه، تهران، 1391.
سگال، رابرت آلن، اسطوره، ترجمۀ فریده فرنودفر، بصیرت، چاپ سوم، تهران 1394.
سنفورد، جان. ا، یار پنهان، ترجمۀ فیروزه نیوندی، افکار، چهارم، تهران 1388.
شایگان، داریوش، ادیان و مکتب‌های فلسفی هند، ج 2، امیرکبیر، چاپ ششم، تهران، 1386.
ضرغام، ادهم و ندا عظیمی، «مطالعۀ تطبیقی شرایط اجتماعی ـ سیاسی تأثیرگذار بر شکل‌گیری کمدی الهی دانته و معراج‌نامه»، پژوهش‌های ادبیّات تطبیقی، دورۀ چهارم، ش 3، پیاپی 9، ص 27ـ58، پاییز 1395.
عطّار، تذکرةالاولیاء، چاپ محمّد استعلامی، زوّار، چاپ شانزدهم، تهران، 1386.
فرای، نورتروپ، تحلیل نقد، ترجمۀ صالح حسینی، نیلوفر، چاپ دوم، تهران 1391.
فروزانفر، بدیع‌الزّمان، محمّد جلال‌الدّین مشهور به مولوی، معین، چاپ هفتم، تهران، 1385.
فروید (1)، زیگموند، آیندۀ یک پندار، ترجمۀ هاشم رضی، آسیا، چاپ دوم، تهران 2537.
ــــــــــــــ (2)، «ضمیر ناخودآگاه»، ترجمۀ شهریار وقفی‌پور، ارغنون، ش 21، سازمان چاپ و انتشارات، چاپ سوم، تهران 1390،  ص 133-152.
کمپبل (1)، جوزف، تو آن هستی، ترجمۀ مینا غرویان، دوستان، تهران 1394.
ــــــــــــــ (2)، قدرت اسطوره، ترجمۀ عبّاس مخبر، مرکز، چاپ پنجم، تهران 1388.
ــــــــــــــ (3)، قهرمان هزارچهره، ترجمۀ شادی خسروپناه، گل آفتاب، چاپ دوم، مشهد 1386.
لاهیجی، شمس‌الدّین محمّد، مفاتیح الإعجاز فی شرح گلشن راز، چاپ محمّدرضا برزگر خالفی و عفّت کرباسی، زوّار، چاپ سوم، تهران 1395.
مادیورو، رنالدو.ج و جوزف.ب ویلرایت، «کهن‌الگو و انگارۀ کهن‌الگویی»، ترجمۀ بهزاد برکت، ارغنون، ش 22، سازمان چاپ و انتشارات، چاپ چهارم، تهران 1382، ص 281-287.
ملاصدرا، مبدأ و معاد، ترجمۀ احمد بن محمّدالحسینی اردکانی، چاپ عبداللّه نورانی، مرکز نشر دانشگاهی، چاپ دوم، تهران 1381.
نیکلسون، رینولد آلن، شرح مثنوی معنوی مولوی، ترجمۀ حسن لاهوتی، علمی و فرهنگی، چاپ چهارم، تهران 1389.
ووگلر، کریستوفر، سفر نویسنده، ترجمۀ محمّد گذرآبادی، مینوی خرد، چاپ سوم، تهران 1394.
هجویری، کشف المحجوب، چاپ محمود عابدی، سروش، چاپ هفتم، تهران، 1390.
یونگ (1)، کارل گوستاو، آیون، ترجمۀ پروین فرامرزی و فریدون فرامرزی، به‌نشر، مشهد 1383.
ــــــــــــــ (2)، انسان در جستجوی هویّت خویشتن، ترجمۀ محمود بهفروزی، جامی، چاپ چهارم، تهران 1392.
ــــــــــــــ (3)، انسان و سمبل‌هایش، ترجمۀ محمود سلطانیّه، جامی، چاپ پنجم، تهران 1384.
ــــــــــــــ (4)، چهار صورت مثالی، ترجمۀ پروین فرامرزی، به‌نشر، چاپ سوم، مشهد 1390.
ــــــــــــــ (5)، خاطرات، رؤیاها، اندیشه‌ها، ترجمۀ پروین فرامرزی، به‌نشر، چاپ چهارم، مشهد 1390.
ــــــــــــــ (6) روان‌شناسی و کیمیاگری، ترجمۀ محمود بهفروزی، جامی، چاپ دوم، تهران، 1392.
ــــــــــــــ (7)، سمینار یونگ دربارۀ زردشت نیچه، ویرایش و تلخیص جیمز ل. جرت، ترجمۀ سپیده حبیب، قطره، چاپ چهارم، تهران 1390.