Document Type : Research Paper

Author

Abstract

Didactic satire can be considered as an important part of Persian didactic literature, especially after Sanai. This type of humor is often narrative, sarcastic, bitter, sometimes amoral, abnormal, effective and ultimately purposeful and meaningful. The intellectual infrastructure of didactic satire in Sanai's speech has been studied in present paper. Sanai believed in pure obedience to the Qur'anic teachings and religious guidance as the only way leads to this goal, but man is more interested to move arrogantly relying on his perceptual power. Since these senses are inefficient to obtain such knowledge, they result in the Man's misleading, although He still lives in the illusion of knowledge. So a dual and ridiculous status is going to be created. The didactic satire of Sanai was constructed on a narrow border of knowledge and an illusion of knowledge, and his main purpose of creating such humorous anecdotes and analogies was to boast human being his cognitive errors. So, it can be claimed that most of Sanai's satires were based on Islamic philosophy and his epistemological attitudes, and were established on his abundant criticisms and protests to the man's emphasis on his inefficient cognitive senses to achieve a perfect understanding of the truth.       

Keywords

آئودی، رابرت (1386)، معرفت‌شناسی، ترجمۀ علی‌اکبر احمدی، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.
ابن­عربی، محی‌الدین (1381) فتوحات، ترجمۀ محمد خواجوی، تهران، مولی.
احمدی، جمال و دیگران (1386)، «اندیشۀ کلامی سنایی دربارۀ عرش و استوا»، نشریۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی کرمان، ش 22، 35- 64.
اسداللهی، خدابخش (1386)، «بازتاب اندیشه‌های کلامی شیعه در آثار سنایی غزنوی»، آینۀ معرفت، ش 11، 83-102.
اهل­سرمدی، نفیسه (1389)، «مسئلۀ خیال از دیدگاه ابن عربی»، معرفت، سال 19، ش  155، 69-80.
پارسانسب، محمد (1388) «از عقل ناصر خسرو تا عقل سنایی»، نشریۀ دانشکدۀ ادبیات کرمان، شمارۀ پیاپی 23، 87- 115.
پالک، جان (1382)، مفاهیم بنیادین در معرفت‌شناسی، ترجمۀ محمد حسین‌زاده، قم، زلال کوثر.
خاتمی، احمد (1393)، «طنز روایی و کاربرد عرفانی آن در حدیقه»، ادب فارسی، دورۀ 4، ش 1، 33- 59
حسین‌زاده، محمد (1382) پژوهشی تطبیقی در معرفت‌شناسی معاصر، قم، موسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
شاکر، محمد کاظم (1386)، «پژوهشی در معنای ظنّ و جایگاه معرفتی و اخلاقی آن در قرآن»، مقالات و بررسی­ها، ش 84، 107-125.
سعدی، شیخ مصلح‌الدین (1385)، کلیات، محمدعلی فروغی، تهران، هرمس.
سنایی، مجدود بن آدم (1390) دیوان، به اهتمام پرویز بابایی، چاپ چهارم، تهران، نگاه.
                                   (1387) حدیقة ‌الحقیقه و شریعة ‌الطریقه، تصحیح محمد روشن، چاپ اول، تهران، نگاه.
شمس، منصور (1387)، آشنایی با معرفت‌شناسی، تهران، طرح نو.
صدر، رویا (1391)، بیست سال با طنز، تهران، هرمس.
طغیانی، اسحاق (1391)، «جنبه‌های تعلیمی مثنوی حدیقۀ سنایی»، پژوهشنامۀ ادبیات تعلیمی، ش 15، 1-24.
کاکه­رش، فرهاد (1388)، «تأثیر اندیشه­های کلامی غزالی بر آرای سنایی»، ادبیّات عرفانی و اسطوره­شناختی (زبان و ادبیّات فارسی)، بهار، دورة 5، ش 14،129- 151.
محمدزاده، رضا (1391)، «نقش عوامل معنوی در معرفت با تکیۀ بر قوّۀ وهم از نگاه ملاصدرا»، پژوهش‌نامۀ فلسفۀ دین، سال دهم، ش اوّل، پیاپی 19، 5-22.