Document Type : Research Paper
Authors
Abstract
Myths are powerful and stable. They can survive in the toughest conditions by changing their shape and remain alive and active keeping their dynamicity. Much of the issues in mysticism, such as customs, tales, stories and gnostic literature, have either emanated from myth or affected by it in other ways. The existence of ancient myths in some Sufis' traditions is a sign of wholesomeness and integrity of these ideas with the teachings of Sufism. To explain the coherence of myth and mysticism, we have reviewed the functions of myth and the ways it has continued in Persian mystical texts up to the end of the eighth century. The results of this study show that mythical thoughts such as salvation, Asha, and the holiness of water and fire as sacred elements has continued to exist according to context of mystical ideas and in the form of mystics`"Keramas"(Miracles).The structure of the mystics`"Magamas" books is also based on the myth of salvation. Initiation rites have been replaced in form of testing pass of mystics through the water or over the fire and in framework of Keramas. The importance of the characters such as Sage, Ghotb and the Abdal is also a form of displacement of myth in the form of Keramas.
Keywords
قرآن کریم (1382)، ترجمة مهدی الهی قمشهای، قم، دلیل ما.
ابنجوزی، ابوالفرج (1389)، تلبیس ابلیس، ترجمة ذکاوتی قراگزلو، چاپ سوم، تهران، نشر دانشگاهی.
ابوروح، جمال‌الدین لطفالله (1367)، حالات و سخنان ابوسعید ابوالخیر، تصحیح محمدرضا شفیعیکدکنی، چاپ دوم، تهران، سخن.
افراسیابپور، علیاکبر (1389)، «عرفان و اسطورهشناسی مرگ»، عرفان اسلامی (ادیان و عرفان)، سال 7، ش 26، 13- 29.
افلاکی، شمسالدین احمد (1393)، مناقب‌العارفین، تصحیح تحسین یازیچی، چاپ پنجم، تهران، دنیای کتاب.
الیاده، میرچا (1368)، آیین‌ها و نمادهای آشناسازی، ترجمة نصرالله زنگویی، تهران، آگاه.
الیاده، میرچا (1386)، چشم‌اندازهای اسطوره، ترجمة جلال ستاری، چاپ دوم، تهران، توس.
امامی، نصرالله و نوشین مالگرد (1391)، «اسطورة جام جم و عرفان اسلامی»، پژوهشهای ادب عرفانی (گوهر گویا)، سال 6، ش 22، 1- 24.
امیرمغزّی، محمدعلی (1374)، «نکاتی چند دربارة تعابیر عرفانی شاهنامه»، تن پهلوان و روان خردمند، ویراستة شاهرخ مسکوب، تهران، طرح نو، 94- 102.
امین، سیدحسن (1378)، بازتاب اسطورة بودا در ایران و اسلام، تهران، میرکسری.
ایونس، ورونیکا (1373)، اساطیر هند، ترجمة باجلان فرخی، تهران، اساطیر.
بایار، ژان‌ـ‌پیر (1376)، رمزپردازی آتش، ترجمة جلال ستاری، تهران، مرکز.
بهار، مهرداد (1381)، پژوهشی در اساطیر ایران، چاپ چهارم، تهران: آگه.
پیادۀکوهسار، ابوالقاسم (1386)، «بررسی تطبیقی ریته و اشه در هند و ایران باستان»، پژوهشنامة ادیان، سال اوّل، ش دوم، 59- 89.
تاجبخش، پروین و دیگران (1392)، «بازنمون فراروایت نجاتبخشی عرفان اسلامی در گفتمان و روایت تذکرةالاولیاء عطار»، ادبیّات عرفانی دانشگاه الزهرا، سال 5، ش 9، 43- 71.
ثاقب‌فر، مرتضی (1377)، شاهنامة فردوسی و فلسفة تاریخ ایران، تهران، قطره و معین.
جامنامقی، شیخالاسلام ابونصر احمد (1372)، روضةالمذنبین و جنة‌المشتاقین، تصحیح علی فاضل، چاپ دوم، تهران، مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
جامی، عبدالرحمن (1376)، سلامان و ابسال، تصحیح زهرا مهاجری، تهران، نی.
جامی، عبدالرحمن (1390)، نفحات‌الأنس من حضرات‌القدس، تصحیح محمود عابدی، چاپ ششم، تهران، سخن.
حاجآقابابایی، محمدرضا و امیر نصری (1389)، «تکوین شخصیت قهرمان در چهار روایت از تذکرةالاولیا»، زبان و ادب پارسی، ش 46، 123- 143.
دوستخواه، جلیل (1370)، گزارش و پژوهش اوستا، تهران، مروارید.
دیلمی، ابوالحسن (1363)، سیرت شیخ کبیر ابوعبدالله ابن خفیف شیرازی، ترجمة رکنالدینیحیی بن جنید شیرازی، تصحیح ا. شیمل- طاری، تهران، بابک.
راستگو، محمد (1387)، «از اسطوره تا عرفان»، مطالعات عرفانی، سال 3، ش 6، 53- 78.
راشدمحصل، محمّدتقی (1369)، نجاتبخشی در ادیان، تهران، مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
زادسپرم (1366)، گزیدههای زادسپرم، ترجمة محمّدتقی راشدمحصل، تهران، مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
زیعور، علی (1984)، الکرامة الصوفیّة و الاسطورة و الحلم (القطاع الاواعی فی الذات العربیة)، الطبعة الثانیة، بیروت، دار الاندلس.
سعدی شیرازی، مشرفالدین (1379)، بوستان، تصحیح غلامحسین یوسفی، چاپ ششم، تهران، خوارزمی.
سلطانولد (1376)، انتهاءنامه، تصحیح محمدعلی خزانه‌دارلو، تهران، روزنه.
شفیعیکدکنی، محمدرضا (1388)، نوشته بر دریا (ابوالحسن خرقانی)، چاپ چهارم، تهران، سخن.
شفیعیکدکنی، محمدرضا (1392)، زبان شعر در نثر صوفیّه (درآمدی به سبک‌شناسی نگاه عرفانی)، تهران، سخن.
شفیعیکدکنی، محمدرضا (1393)، درویش ستیهنده (از میراث عرفانی شیخ جام)، چاپ چهارم، تهران، سخن.
شیری، قهرمان (1390)، «کرامت‌های تخیلی در تصوف»، زبان و ادبیّات فارسی، سال 19، ش 70، 63-106.
صادقیشهپر، رضا (1389)، «صور نوعیۀ کرامات اولیا در میان معجزات و قصص انبیا»، ادبیّاتعرفانیواسطورهشناختی، سال 6، ش 19، 47- 65.
صدرینیا، باقر و محمدابراهیم پورنمین، (1393) «دگرگونی گسترة کرامات در مناقب نامه‌های مشایخ تصوف»، ادبیّاتعرفانیواسطورهشناختی، سال 10، ش 37، 145- 182.
عباسی، حبیبالله (1387)، «حکایت‌های عرفانی و نقش آنها در گفتمان منثور صوفیّانه»، پژوهشنامة علوم انسانی، ویژهنامة زبان و ادبیّات فارسی 2، ش 58، 123- 144.
عطارنیشابوری، فریدالدین (1379)، تذکرةالاولیا، چاپ هشتم، تهران، بهزاد.
عطارنیشابوری، فریدالدین (1388)، الهی‌نامه، تصحیح محمدرضا شفیعیکدکنی، چاپ پنجم، تهران، سخن.
غزنوی، سدیدالدینمحمد (1388)، مقامات ژنده‌پیل، تصحیح حشمت مؤید، چاپ چهارم، تهران، علمی و فرهنگی.
فرای، نورتروپ (1377)، تحلیل نقد، ترجمة صالح حسینی، تهران، نیلوفر.
فردوسی، ابوالقاسم (1389)، شاهنامه، تصحیح جلال خالقیمطلق، چاپ سوم، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی.
فرنبغدادگی (1390)، بندهش، ترجمة مهرداد بهار، چاپ چهارم، تهران، توس.
فریزر، جیمزجرج (1383)، شاخة زرین (پژوهشی در جادو و دین)، ترجمة کاظم فیروزمند، تهران، آگه.
قائمی، فرزاد و دیگران (1388)، «تحلیل نقش نمادین اسطورۀ آب و نمادهای آن در شاهنامۀ فردوسی براساس روش نقد اسطوره‌ای»، جستارهای ادبی، ش 165، 47- 68.
قلی‌زاده، خسرو (1387)، فرهنگ اساطیر ایرانی بر پایة متون پهلوی، تهران، کتاب پارسه.
کاسیرر، ارنست (1378)، فلسفة صورت‌های سمبلیک، ترجمة یدالله موقن، تهران، هرمس.
کاسیرر، ارنست (1366)، زبان و اسطوره، ترجمة محسن ثلاثی، تهران، قطره.
کمبل، جوزف (1389)، اساطیر مشرق زمین، چاپ دوم، تهران، جوانة رشد.
گیرشمن، رومن (1385)، تاریخ ایران از آغاز تا اسلام، ترجمة محمود بهفروزی، چاپ سوم، تهران، جامی.
مالمیر، تیمور (1388)، «پایان ناتمام مثنوی»، زبان و ادب فارسی، سال 52، ش 209، 99-113.
مالمیر، تیمور (1387)، «تحول افسانه‌ای عارفان»، زبان و ادب فارسی، سال 51، ش 204، 171-194.
مدنی، امیرحسین و دیگران (1389)، «شیخاحمد جام و افسانة کرامات»، ادبپژوهی، سال4، ش13، 85-108.
مزداپور، کتایون (1386)، داغ گل سرخ و چهارده گفتار دیگر دربارة اسطوره، چاپ دوم، تهران، اساطیر.
مستملیبخاری، ابوابراهیم اسماعیل (1363)، شرح التعرف لمذهب التصوف، ربع اوّل، تصحیح محمد روشن، چاپ اول، تهران، اساطیر.
مستملیبخاری، ابوابراهیم اسماعیل (1365)، شرح التعرف لمذهب التصوف، ربع سوم، تصحیح محمد روشن، تهران، اساطیر.
مظفری، علیرضا (1388)، «کارکرد مشترک اسطوره و عرفان»، ادبیّات عرفانی دانشگاه الزهرا، سال اوّل، شمارة 1، 149- 167.
مقدسی، ابونصرمطهر (1386)، آفرینش و تاریخ، ترجمة محمدرضا شفیعیکدکنی، چاپ سوم، تهران، آگه.
مورنو، آنتونیو (1388)، یونگ؛ خدایان و انسان مدرن، ترجمة داریوش مهرجویی، چاپ پنجم، تهران، مرکز.
موسوی، جلال (1394)، «بررسی کرامت و کارکردهای آن در متون متقدم صوفیّه»،ادبیّاتعرفانیواسطورهشناختی، سال 11، ش40، 291- 318.
مولوی، جلال‌الدین محمد (1368)، مثنوی معنوی، تصحیح نیکلسون، تهران، مولی.
میبدی، ابوالفضل رشیدالدین (1361)، کشف‌الأسرار و عدةالأبرار، تصحیح علی‌اصغر حکمت، چاپ سوم، تهران، امیرکبیر.
میرفخرایی، مهشید (1390)، روایت پهلوی (آوانویسی، برگردان فارسی، یادداشتها و واژهنامه)، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
میهنی، محمد بن منور (1366)، اسرارالتوحید فی مقامات الشیخ ابی‌سعید، تصحیح محمدرضا شفیعیکدکنی، تهران، آگاه.
نجم رازی، عبدالله (1365)، مرصادالعباد، تصحیح محمدامین ریاحی، چاپ دوم، تهران، علمی و فرهنگی.
نسفی، عزیزالدین (1371)، الإنسان الکامل، چاپ سوم، تهران، طهوری.
هجویری، علی بن عثمان (1383)، کشفالمحجوب، تصحیح محمود عابدی، تهران، سروش.
هزار حکایت صوفیّان (1389)، براساس دستنویس کهن 673 هـ.ق (مؤلف ناشناخته)، تصحیح حامد خاتمی‌پور، تهران، سخن.
همدانی، امید (1388)، «حماسه، اسطوره و تجربة عرفانی، خوانش سهروردی از شاهنامه»، نقد ادبی، سال 2، ش 7، 137- 163.
یوسفی، ماشاءالله (1387)، «بازنمایی گفتار نظم الهیّات اخلاقی زرتشت در بایسته‌های شاهی آرمانی ایران»، فصلنامۀ سیاست، دورۀ 38، ش 2، 299- 321.
)