2024-03-28T18:09:14Z
https://jpl.ut.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=4200
ادب فارسی
2251-9262
2251-9262
1391
2
2
«حلقه در گوش کردن» در تاریخ و ادب فارسی
محمود
عابدی
عباس
بگ جانی
«حلقه در گوش کردن» آیینی کهن است که در میان اقوام و گروههای مختلف اجتماعی، و برای مقاصد گوناگون معمول بوده است. بررسیها نشان میدهد که از گذشتههای دور، هم در گوش انسانها و هم در گوش حیوانات حلقه می-کردهاند و هرچند گونههایی از آن را به قصد زینت و آرایش به کار میبردهاند، غالباً برای گروههای فرودست جامعه، نشان? غلامی و بردگی بوده است. نگارندگان در این مقاله، با تأمّل در پیشین? این آیین در طول تاریخ و استخراج شواهد و نمونههای متعدّد آن از متون ادبی و تاریخی، کاربردها و معانی مختلف و تنوّع جنس و شکل این حلقهها را در عرص? تاریخ و ادب فارسی نشان دادهاند.
آیین
تاریخ و ادب فارسی
حلقه در گوش کردن
حلقۀ غلامی
گوشواره
2013
02
19
1
20
https://jpl.ut.ac.ir/article_30377_173d7ea0a27367f00a7d81137fd3b8df.pdf
ادب فارسی
2251-9262
2251-9262
1391
2
2
سایۀ نثر قاجار بر شیوۀ نگارش فارسی امروز
احمد
خاتمی
مژگان
اصغری طرقی
در این پژوهش، چهار متن را از میان نثرهای قاجار بدین شرح برگزیدهایم: ناسخالتواریخ اثر محمّدتقی لسانالملک سپهر، مسالکالمحسنین اثر عبدالرّحیم تبریزی، مجمعالفصحا اثر رضاقلیخان هدایت و هزار و یک شب ترجم? عبداللّطیف تسوجی تبریزی. سپس در آنها مهمّترین اشکالهای نگارشی و ویرایشی را در حوزههای فعل، نشانههای جمع، واژهها و ترکیبات، قید، حروف، مصدر، صفت بررسی کردهایم و ادام? آنها را در نثر فارسی امروز نشان دادهایم. در پایان، مهمّترین مشکلات نگارشی نثر قاجار و ادام? آنها را در نثر فارسی امروز در حوزههای یادشده دستهبندی کردهایم. فرضی? تحقیق آن است که نثر دوران قاجار، در عین ارزشمندی، مشکلات نگارشی و ویرایشی درخور توجّهی دارد و ادام? این مسائل را در نثر فارسی امروز نیز به روشنی میتوان دید. هدف ما از این پژوهش، آن است که مشکلات نگارشی و ویرایشی را در نثر فارسی امروز، ریشهیابی و نویسندگان را متوجّه آنها کنیم تا اجازه ندهند این مسائل به نوشتههایشان راه یابد.
سبکشناسی
نثر قاجار
نگارش
ویرایش
2013
02
19
21
43
https://jpl.ut.ac.ir/article_30378_b8986d3c7bf61d23ec995b71ebcda0f9.pdf
ادب فارسی
2251-9262
2251-9262
1391
2
2
نقش دارالسّلطنه تبریز در ایجاد و گسترش رویکرد وقوعی به شعر
علیرضا
حاجیاننژاد
رقیه
بایرامحقیقی
مکتب وقوع به لحاظ تحولات سیاسی ـ اجتماعی در پیوند با دو دورة تیموری ـ بهخصوص در نیمة دوم قرن نهم ـ و دورة صفوی است. این سبک از اوایل قرن دهم آغاز شد و در اواسط همان قرن رشد کرد و تا ربع اوّل قرن یازدهم ادامه یافت. درخصوص اشعار مکتب وقوع و تحلیل محتوای آن مباحثی پراکنده گفته شده است، امّا درمورد خاستگاه جغرافیایی آن، تاجاییکه مولّفان جستجو کردهاند، هیچ بحث جدّیی مطرح نشده است. نویسندگان در این مقاله کوشیدهاند با توجّه به حضور پیشاهنگان مکتب وقوع در آذربایجان و متعاقباً تحوّل در عرصة نقّاشی مکتب تبریز، به نقش دارالسّلطنة تبریز در پذیرش و بالندگی نگاههای آفاقی در عرصة هنر و ادبیّات بپردازند.
تبریز
خلاصةالاشعار
شهیدی قمی
کمالالدّین بهزاد
لسانی
مکتب نقّاشی تبریز
مکتبوقوع
2013
02
19
45
66
https://jpl.ut.ac.ir/article_30379_7e79802d53063489c80bd121d034694b.pdf
ادب فارسی
2251-9262
2251-9262
1391
2
2
حسن تخلّص و عیوب لفظی« گریز» تا آغاز سده هفتم
شهرام
آزادیان
رضا
خبّازها
در بیشتر کتابهای بدیع فارسی و عربی، در بحث حسن تخلّص، به برخی از آنچه گریز به ستایش را میآراید و آنچه موجب زشتی آن میشود، اشارههایی شده و نمونههایی از گریز نیک آورده شده است. امّا توجّه به اصول فصاحت و بلاغت، همچنین مجموع? شرایط ستایشنامهها و نمونههای گریز استادان ستایشسرایی در ادب فارسی، نکات بیشتری را در این باره روشن میسازد.نوشت? پیش روی، پس از بررسی ستایشنامههای فارسی و آرای بدیعیان و ناقدان عرب و ایرانی، به اصول گریز نیک میپردازد و برای نخستین بار، بیش از سی نمون? زشتیِ گریز را تا آغاز سد? هفتم، همراه با تبیین هفت عیب لفظی آنها،
اقتضاب
2013
02
19
66
82
https://jpl.ut.ac.ir/article_30380_38adf5f33e69d6fa668fab5822106e8d.pdf
ادب فارسی
2251-9262
2251-9262
1391
2
2
شگردهای روایت در شعرهای روایی مهدی اخوان ثالث
محمد
شادرویمنش
اعظم
برامکی
از مهمّترین ویژگیهای شعر مهدی اخوان ثالث (1307-1369) روایی بودن آنهاست؛ امّا آنچه به شعرهای روایی او برجستگی ویژهای میبخشد و آن را از آثار شاعران معاصرش متمایز میسازد، شیوهها و شگردهای او در روایت است. وی در شعر از عنصر روایت به گونهای خاصّ استفاده کرده است که با وجود نقش برجستة بسیاری از شگرد (=تکنیک)ها، ساختار روایی شعر هرگز لطمهای به جوهر شعر نمیزند. به عبارت دیگر، در آثار او بیش از آنکه شعر در خدمت روایت داستانی قرار گرفته باشد، عناصر داستانی و روایی به خدمت شعر درآمدهاند. این مقاله به بررسی و تحلیل شگردهای روایت شامل: شخصیّتپردازی، گفتوگو، توصیف، فضاسازی، شیوة آغاز روایتها، شیوههای بیان نمایشی، نقطة اوج و فرود، مرحلة گذار در منظومههای روایی اخوان ثالث میپردازد و کارکرد ویژة هر یک را در شعر او نشان میدهد.
2013
02
19
83
102
https://jpl.ut.ac.ir/article_30381_911cd667f38afcf10d41a83d936503a2.pdf
ادب فارسی
2251-9262
2251-9262
1391
2
2
گسترش پیرنگ در مقامات حمیدی
(رویکردی ریختشناختی ـ روایتشناختی)
محمّد
راغب
در این مقاله، 21 مقامه از مقامات حمیدی (تألیف 551 ق) قاضی حمیدالدّین بلخی (فو 559 ق) بررسی شده، امّا مطالع? دو مقام? شش و چهارده به دلیل تمایزات آشکار ساختار پیرنگ با سایران، به آینده موکول شده است. ساختار پیرنگ هر مقامه، شامل ده کارکرد است که با افزایش و کاهش در آن گسترش مییابد. در واقع هدف اصلی این مقاله، بیان تعریفی منسجم از قواعد نوع ادبی مقامه در ادبیّات فارسی است. رویکرد مورد نظر در این پژوهش، برگرفته از دیدگاه ولادیمیر پراپ (1895-1970 م) در ریختشناسی قصّههای پریان (1928 م) و پیوند آن با آموزههای روایتشناسی است.
2013
02
19
103
124
https://jpl.ut.ac.ir/article_30382_cf53b933bd545923bc443d0f174cf982.pdf
ادب فارسی
2251-9262
2251-9262
1391
2
2
ترجمه در دورة قاجار (از 1210 ق. تا پایان دورة مظفّری)
هوشنگ
خسروبیگی
محمّد
خالد فیضی
بخشی از پیشینة ادبی و تاریخی ایران، در آثاری به جای مانده که حاصل ترجمه و یا اقتباس از متون مکتوب به زبانهای دیگر است. این ترجمهها را «میرزا»های مسلّط به زبان و ادبیّات فارسی انجام میدادند. سبک نگارش این آثار همان سبک نگارش دورة زمانی ترجمه است. دورة قاجاریه از مهمّترین دورههای ترجمه در تاریخ ایران از زبان فرانسوی و انگلیسی است.هدف این مقاله، بررسی و ارزیابی نقش و جایگاه ترجمه از زبان انگلیسی به زبان فارسی، در مقایسه با زبان فرانسوی، در بخشی از دورة قاجار است.در این پژوهش، ضمن بررسی تاریخ ترجمه از زبان انگلیسی به فارسی، با اتّکا به تعداد آثار ترجمهشده و تعداد مترجمان دارالتّرجمة ناصری، پیشی گرفتن زبان فرانسه از زبان انگلیسی نشان داده، و زمینهها و عوامل این امر شناسایی و بررسی شده است.
2013
02
19
125
146
https://jpl.ut.ac.ir/article_30383_e8c2210dd978cc3d7d56173cd34e5c2a.pdf