ORIGINAL_ARTICLE
اوحدالدین کرمانی، نقطة ظهور افکار ابن عربی در ادبیات فارسی
اوحدالدین کرمانی از نظر زمانی نزدیکترین فرد به ابن عربی و دوست همسن او شناخته میشود. در تذکرهها و مناقب اوحدالدین به روابط صمیمانه بین این دو تن و ملاقات بین آنها در شهرهای قونیه، قاهره و دمشق اشاره شده است. این صمیمیت تا حدی بوده که ابن عربی تربیت باطنی صدرالدین قونوی را به اوحدالدین سپرده است. علاوه بر این، شیخ اکبر در فتوحات مکیه از اوحدالدین نام میبرد و مطالبی را که از زبان او شنیده است، شرح میدهد. همچنین در رباعیات اوحدالدین کرمانی مفاهیم وحدت وجودی با تصریح لفظ وجود یافت میشود که لحنی عاشقانه دارد و مویّد تأثیرپذیری وی از شیخ اکبر است. مفاهیم اعیان ثابته و انسان کامل نیز از طریق زبان عرفان عاشقانه و تفکر جمالپرستی در رباعیات اوحدالدین به وضوح تبیین شده است. در این مقاله در نظر داریم تا بر اساس شواهد تاریخی و استناد به اشعار اوحدالدین اثبات کنیم که وی از نخستین شاعران فارسی زبان است که تحت تأثیر اندیشههای ابن عربی قرارگرفته و حتی پیش از قونوی و حلقهاش، رنگ اندیشة وحدت وجودیِ ابن عربیوار را توأم با عرفان عاشقانه به شعر فارسی بخشیده است.
https://jpl.ut.ac.ir/article_56600_ccf818424537870d644fda7dc08730bf.pdf
2015-05-22
1
20
10.22059/jpl.2015.56600
ابن عربی
اوحدالدین
وحدت وجود
ظهور
جمالپرستی
شاهد
علی محمد
موذّنی
moazzeni@yahoo.com
1
استاد دانشگاه تهران
AUTHOR
مهدی
حیدری
m.heidari@yazd.ac.ir
2
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
ابنالعماد، عبدالحیّ (بیتا)، شذراتالذهب فی اخبار من ذهب، بیروت، المکتبة التجاری للطباعة و النشر و التوزیع.
1
ابن عربی، محییالدین (1367)، رسائل ابن عربی (ده رسالة فارسی شده)، تصحیح نجیب مایل هروی، تهران، مولی.
2
(1389)، نقش الفصوص، ترجمة نعمتالله ولی، به تصحیح نجیب مایل هروی، چاپ سوم، تهران، مولی.
3
(بیتا)، الفتوحات المکیه، جلد چهارم، بیروت، دار صادر.
4
تبریزی، شمسالدین محمّد (1369)، مقالات شمس تبریزی، تصحیح محمدعلی موحّد، تهران، خوارزمی.
5
جامی، عبدالرحمن (1336)، نفحات الانس من حضرات القدس، تصحیح مهدی توحیدی پور، تهران، انتشارات کتابفروشی محمودی.
6
جندی، مویدالدین (1362)، نفحة الروح و تحفة الفتوح، تصحیح نجیب مایل هروی، تهران، مولی.
7
جنید شیرازی، ابوالقاسم محمود (1328 ش)، شدّالازار فی حطّ الاوزار عن زوار المزار، به تصحیح محمّد قزوینی و عبّاس اقبال آشتیانی، تهران، بینا.
8
جهانگیری، محسن (1359)، محییالدین بن عربی چهرة برجستة عرفان اسلامی، تهران، دانشگاه تهران.
9
خوارزمی، کمالالدین حسین (1360)، جواهرالاسرار و زواهرالانوار، تصحیح محمدجواد شریعت، اصفهان، مشعل.
10
خواندمیر، غیاثالدین بن همامالدین (1333)، تاریخ حبیبالسیر فی اخبار افرادالبشر، به تصحیح جلالالدین همایی، تهران، خیّام.
11
ریپکا، یان (1354)، تاریخ ادبیّات ایران، به کوشش اوتاکار کلیما، ترجمة عیسی شهابی، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
12
سپهسالار، فریدون (1385)، رسالة سپهسالار، تصحیح محمد افشین وفایی، تهران، سخن.
13
سمرقندی، دولتشاه (1385)، تذکرة الشّعرا، به تصحیح فاطمه علاقه، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
14
شعرانی، عبدالوهّاب (1351)، الیواقیت و الجواهر فی بیان عقاید الاکابر، تحقیق عباس بن عبدالسلام بن شقرون، قاهره، بینا.
15
عراقی، فخرالدین (1390)، لمعات به انضمام سه شرح از شروح قرن هشتم، تصحیح محمد خواجوی، تهران، مولی.
16
(1372)، مجموعه آثار فخرالدین عراقی، به کوشش نسرین محتشم (خزاعی)، تهران، زوّار.
17
فخرالزّمانی، عبدالنّبی (1340)، تذکرة میخانه، تصحیح احمد گلچین معانی، تهران، شرکت نسبی حاج محمدحسین اقبال و شرکا.
18
قزوینی، محمد بن زکریا (1371)، ترجمة آثار البلاد و اخبار العباد، ترجمة محمد مراد بن عبدالرحمن، تصحیح محمد شاهمرادی، تهران، دانشگاه تهران.
19
قونوی، صدرالدین (1375)، نفحات الهیه، تصحیح محمد خواجوی، تهران، مولی.
20
کرمانی، اوحدالدین (1366)، رباعیات اوحدالدین کرمانی، به تصحیح احمد ابومحبوب و مقدمة محمّدابراهیم باستانی پاریزی، تهران، سروش.
21
(1375)، احوال و آثار اوحدالدین حامد بن ابی الفخر کرمانی، با مقدمه، تصحیح و توضیح احمد کرمی و محمّد وفاییّ، تهران، ما.
22
مستوفی، حمدالله (1364)، تاریخ گزیده، به تصحیح عبدالحسین نوائی، تهران، امیرکبیر.
23
مناقب اوحدالدین حامد بن ابی الفخر کرمانی(1347)، به تصحیح بدیعالزمان فروزانفر، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
24
نعمتالله ولی (1389)، «رسالة جامع الانوار»، به تصحیح هادی قابل، مجلّة آفاق نور، ش 12، 158-205.
25
نیکلسون، رینولد آلن (1388)، تصوّف اسلامی و رابطة انسان و خدا، ترجمة محمدرضا شفیعی کدکنی، چاپ چهارم، تهران، سخن.
26
ORIGINAL_ARTICLE
وزن درشعر و موسیقی (پژوهشی در مبانی عروض و ایقاع)
ایقاع، میزان موسیقیِ موزون است؛ چنانکه عروض میزان کلام منظوم است. ایقاع مانند عروض، دارای اوزانی است که آنها را در اصطلاح موسیقی قدیم ایران، ادوار یا ادوار ایقاعی گویند. ادوار ایقاعی از ارکان و ارکان نیز از نقره یا ضربه تشکیل شده که این ضربات معادل حرف در شعر است. زمانهای میان نقرات، تعیینکنندة وزن ایقاعی هستند. در این پژوهش علم ایقاع و عروض و کلیة نقاط مشترک و نیز تفاوتهایی که آنها در تقسیمات خود با یکدیگر دارند؛ اعمّ از تاریخچه، واضع و گاه سبب تسمیة بخشهای مختلف بررسی شده است. نکتهها و پیشنهادهایی نیز با توجه به ایقاع که قابل استفاده در عروض به نظر میرسد، همراه با مطابقت بخشهای مختلف ارائه میشود. برای بررسی ایقاع و عروض، آنها را طبق کتابهای قدیم موسیقی ایرانی و عروض سنتی شرح دادیم. میزان امکان مطابقت عروض و ایقاع و ظرفیتهای به دست آمده، از یافتههای این پژوهش است که به شناخت بهتر وزن درونی و موسیقیِ شعر میانجامد و به کاربرد بهتر کلام در موسیقی کمک میکند. ایقاع و عروض را میتوان از یک سرچشمه دانست که در دو حوزة شعر و موسیقی پدیدار شدهاند؛ چنانکه واضع هر دو را نیز خلیل بن احمد فراهیدی میدانند.
https://jpl.ut.ac.ir/article_56607_9bce52c6e38e25c4bad7ff6ebbb07c59.pdf
2015-05-22
21
40
10.22059/jpl.2015.56607
عروض
اوزان عروضی
ایقاع
ادوار ایقاعی
هجا
نقره
مجید
کیانی
mehrdad13@yahoo.com
1
عضو هیئت علمی گروه موسیقی دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران
AUTHOR
رودابه
شاه حسینی
roosha11@yahoo.com
2
عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور
AUTHOR
احمد
رضایی
rezaiiahmad12@yahoo.com
3
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی
LEAD_AUTHOR
ابن منظور (1408- 1998م)، لسان العرب، نسق و علق علیه و وضع فهارسه علی شیری، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
1
الارموی البغدادی، صفیالدین عبدالمؤمن (1380)، کتاب الادوار فی الموسیقی، مترجم ناشناخته، تهران، میراث مکتوب.
2
(1385)، الرسالة الشرفیة فی النسب التالیفیة، ترجمة بابک خضرایی، تهران، فرهنگستان هنر.
3
الرازی، شمسالدین محمد (1387)، المعجم فی معاییر اشعار العجم، تصحیح محمد قزوینی و محمد مدرس رضوی، تهران، زوّار.
4
بینش، تقی (1371)، سه رسالة فارسی در موسیقی؛ موسیقی دانشنامة علایی(ابن سینا)، موسیقی رسائل اخوانالصفا، کنزالتحف (حسن کاشی)، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
5
خضرایی، بابک (پاییز 1383)، «ایقاع و دورهای ایقاعی در رسالات صفیالدین ارموی»، خیال، فرهنگستان هنر، شماره 11، 46- 57.
6
دهخدا، علی اکبر (1372)، لغتنامه، زیر نظر محمد معین و سیدجعفر شهیدی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
7
شفیعیکدکنی، محمدرضا (1388)، موسیقی شعر، ویرایش سوم، تهران، آگاه.
8
شمیسا، سیروس (1386)، فرهنگ عروضی، ویرایش چهارم، تهران، نشر علم.
9
طوسی، نصیرالدین و محمد سعدالله مرادآبادی (1389)، معیارالاشعار (در علم عروض و قافیه) و میزانالافکار فی شرح معیارالاشعار، تصحیح محمد فشارکی، تهران، مرکز پژوهشی میراث مکتوب.
10
فارابی، ابونصر محمد (1375)، کتاب موسیقی کبیر، ترجمه آذرتاش آذرنوش، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
11
گرجی، عبدالله (82-1381)، «ترجمه و بررسی کتاب ایقاعات ابونصر فارابی و مقایسه با ترجمة آلمانی موجود»، پایاننامة کارشناسی، پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران.
12
مراغی، عبدالقادر (1356)، مقاصدالالحان، به اهتمام تقی بینش، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
13
ناتل خانلری، پرویز (1386)، وزن شعر فارسی، تهران، توس.
14
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی ظرفیتهای نمایشی حکایت «زن پارسا»ی الهینامه عطار برای اقتباس نمایشنامه
نگاهی به سابقة اقتباس از متون ادبی در هنرهای نمایشی ازجمله سینما، تلویزیون و تئاتر در جهان نشان میدهد که اقتباس میتواند خلأهای متنی موجود در بخش تئاتر و سایر انواع نمایش را به بهترین وجه پر کند. در ادبیات فارسی، به رغم توصیفی بودن متون ادبی، کم نیستند آثاری که ظرفیتهای نمایشی زیادی دارند و میتوان با بهرهگیری از آنها به غنای متون نمایشی افزود. یکی از این آثار که به دلیل شهرت منطقالطیر و تذکرةالاولیاء، ارزشهای ادبی و هنری آن کمتر شناخته شده، الهینامة عطار نیشابوری است. این اثر سرشار از حکایتهای داستانی است که برخی از آنها از ظرفیتهای نمایشی بسیاری برخوردارند و تاکنون موردتوجه پژوهشگران قرار نگرفتهاند. در این مقاله با تکیه بر جایگاه و اهمیت اقتباس از آثار ادبی، به روش توصیفی-تحلیلی و براساس تعریف قرن هجدهمی از تئاتر ارسطویی، ظرفیتهای نمایشی حکایت زن پارسا بررسی و وجوه معنایی و ویژگیهای ساختاری و ... آن، بهعنوان زمینهای مناسب برای اقتباس تحلیل میشود.
https://jpl.ut.ac.ir/article_56609_46fafa830a26b09d808fea58daba3b85.pdf
2015-05-22
41
59
10.22059/jpl.2015.56609
الهینامة عطار
حکایت زن پارسا
تئاتر ارسطویی
ظرفیتهای نمایشی
حسین
آقاحسینی
1
عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان
AUTHOR
سید مرتضی
هاشمی
m.hashemi@ltr.ui.ac.ir
2
عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان
AUTHOR
طیبه
پرتویراد
3
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان
LEAD_AUTHOR
آلمحمد، رضا (1362)، «پیرامون مفهوم درام»، هنر، ش 4، 312-315.
1
اخوت، احمد (1392)، دستور زبان داستان، چ دوم، اصفهان، فردا.
2
استارمی، ابراهیم (1390)، «مبانی تئاتر روایی برشت با استناد به نمایشنامه ننه دلاور و فرزندانش»، پژوهش ادبیات معاصر جهان، ش 61، 5-24.
3
ایگلتون، تری (1388)، پیشدرآمدی بر نظریة ادبی، ترجمة عباس مخبر، تهران، مرکز.
4
امامی، فاطمه (1389)، «عناصر داستانی حکایت زن پارسا در الهینامة عطار»، پژوهشنامة ادب حماسی (پژوهشنامه فرهنگ و ادب)، سال ششم، ش 10، 344-371.
5
بلیکر، ایروین (1372)، «عناصر فیلمنامهنویسی روایی»، ترجمة محمد گذرآبادی، فارابی، دورة پنجم، 166-181.
6
بینیاز، فتح الله (1388)، درآمدی بر داستاننویسی و روایتشناسی، تهران، افراز.
7
حیاتی، زهرا (1383)، «تطبیق ساختار داستان شیخ صنعان با الگوی فیلمنامه»، پژوهشهای ادبی، ش 3، 45-64.
8
رضایی، رضا (1383)، «یادداشتهایی دربارة تبدیل قصه به نمایشنامه»، هنر، ش 61، 49-54.
9
سهیلیراد، فهیمه (1386)، «بررسی جنبههای نمایشی در شماری از داستانهای تذکرةالاولیاء عطار نیشابوری»، مدرس هنر، دورة دوم، ش 2، 25-40.
10
سیگر، لیندا (1383)، فیلمنامه اقتباسی، ترجمة عباس اکبری، تهران، نقش و نگار.
11
شهریاری، خسرو (1365)، کتاب نمایش، تهران، امیرکبیر.
12
عطار، فریدالدین (1387)، الهینامه، به تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران، سخن.
13
قادری، نصرالله (1391)، آناتومی ساختار درام، چ چهارم، تهران، نیستان.
14
مرادی، شهناز (1368)، اقتباس ادبی در سینمای ایران، تهران، آگاه.
15
مککی، رابرت. (1387)، داستان، ساختار، سبک و اصول فیلمنامهنویسی، ترجمة محمد گذرآبادی، تهران، هرمس.
16
مکی، ابراهیم (1390)، شناخت عوامل نمایش، چ هفتم، تهران، سروش.
17
میرصادقی، جمال (1390)، عناصر داستان، چ ششم، تهران، سخن.
18
میرصادقی، جمال و میمنت میرصادقی (1388)، واژهنامة هنر داستاننویسی، تهران، مهناز.
19
ویینی، میشل (1377)، تئاتر و مسائل اساسی آن، ترجمة سهیلا فتاح، چ اول، تهران، سمت.
20
Freytag, G. (1894), Freytag's Technique of the Drama: An Exposition of Dramatic Composition and Art, Scott, Foresman and Company, Chicago, New York.
21
Letwin, D . & J. Stockdale and R. Stockdale (2008), The Architecture of Drama, Lanham, Maryland.
22
Woodbridge, M. E. (1898), The Drama: Its Law and Its Tecnique, Boston Chicago, Allyn and Bacon.
23
ORIGINAL_ARTICLE
خسرو فرشیدورد و ادبیات پایداری معاصر
ادبیات پایداری از یک منظر، نامی است که عمر زیادی از پیدایش آن نمیگذرد و به شعرهایی اطلاق میشود که دربارة انقلاب اسلامی و دفاع مقدس سروده شدهاند. شعرای زیادی در زمرة شاعران این نوع شعر قرار دارند که در کتابها و دائرةالمعارفهای متناسب، نامشان ذکر شده است. این مقاله در صدد اثبات این نکته است که خسرو فرشیدورد، یکی از پیشاهنگان مبارزه با رژیم دژخیم ستمشاهی بوده است؛ کسی که خود در زندان مخوف آن نظام در دهة چهل به حبسیهسرایی پرداخته و یکی از شیواترین حبسیههای معاصر را به گنجینههای ادب پارسی افزوده است (غزلی با مطلع ستم کشیده زندان شاهم ای یاران/ وطنپرستی و تقوا گناهم ای یاران)، کسی که سابقة شعرسرایی او در مبارزه با نظام طاغوت به سال 1340 بازمیگردد و در مهر 1357 آنها را به چاپ زیرزمینی و در 1358 به چاپ آشکار رسانده است. همچنین کتاب شعر او در زمینة جنگ تحمیلی به تاریخ مهر 1359 نشاندهندة پیشگامی وی در این دو زمینه است.
https://jpl.ut.ac.ir/article_56610_13d82297cb5f8a42625bcb2b9667916b.pdf
2015-05-22
61
80
10.22059/jpl.2015.56610
خسرو فرشیدورد
ادبیات پیش از انقلاب
ادبیات بعد از انقلاب اسلامی
مضمون
شعر انقلاب
شعر جنگ
امید
مجد
majdomid@ut.ac.ir
1
عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
هادی
درزی رامندی
ramandihadi@yahoo.com
2
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران
AUTHOR
قرآن کریم، (1374)، ترجمة محمد مهدی فولادوند، قم، موسسه گسترش مطالعات و فرهنگ اسلامی.
1
تندروصالح، شاهرخ (1382)، ادبیات و موج نو؛ مجموعه مقالات، تهران، فرهنگسرای پایداری.
2
حسینی، سیدحسن (1363)، همصدا با حلق اسماعیل، حوزه هنری، تهران.
3
(1362)، «شعر انقلاب»، جنگ پنجم سوره، تهران، حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی.
4
سنگری، محمدرضا (1385)، نقد و بررسی ادبیات منظوم دفاع مقدس، جلد سوم، تهران، پالیزان.
5
فرشیدورد، خسرو (1358)، حماسه انقلاب، تهران، مهر.
6
(1359)، ز میهنت دفاع کن؛ همراه با مقدمهای دربارۀ رموز شعر و شاعری، تهران، مولف.
7
(1380)، صلای عشق، تهران، امید مجد.
8
قاسمی، حسن (1383)، صور خیال در شعر مقاومت، تهران، فرهنگ گستر.
9
کاکایی، عبدالجبار (1385)، بررسی تطبیقی موضوعات پایداری در شعر ایران و جهان، تهران، پالیزان.
10
میرشکاک، یوسفعلی (1393)، غزل با مطلع «بر در دروازۀ تقدیر نتوانم نشست»، روزنامة خراسان، 25 خرداد، 6.
11
ناظمالرعایا، پروانه و امید مجد (زمستان 1391)، «زندگی و شعر دکتر خسرو فرشیدورد»، فصلنامه تخصصی سبکشناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، سال پنجم، ش 5، شماره پی در پی 18، 1-18.
12
نصرالله، مردانی (1364)، خون نامه خاک، تهران، کیهان.
13
ندیم، مصطفی (1382)، مضمون شهید و شهادت در ادبیات فارسی (منظوم)؛ از مشروطیت تا سال 1368، تهران، شاهد.
14
ORIGINAL_ARTICLE
فراز و فرودهای شعر کودک و شعر نوجوان ایران در سه دهه پس از انقلاب
نویسنده در مقالة حاضر وضعیت شعر کودک و شعر نوجوان ایران را در سه دهه پس از انقلاب توصیف و تحلیل میکند. محور برخی از پرسشها، جریانهای شعری، مختصات هر جریان، شرایط اجتماعی، شاعران مهمتر و شاعران جهتدهنده است و چارچوب آن نظری، تاریخی، توصیفی و تحلیلی است. این مقاله نخستین اثری است که به این شکل به جریانها، آثار و شاعران سه دهه پرداخته است. بررسی برخی از مختصات دهة شصت (انقلاب و دفاع مقدس، رشد تألیف، تجربهگرایی، غم غربت روستا، غیبت نقد، رواج بیشتر شعر کودک در مقایسه با شعر نوجوان)، هفتاد (ورود مضمون صلح و میهن، رواج بیشتر ترانه، کاهش تجربهگرایی و رواج بیشتر نقد و نظریه، انشعاب در میان شاعران) و هشتاد (سنتگریزی، فردیت، تأثیرپذیری از ترجمهها، تعریف جدید از شعر کودک و مخاطب، رواج طنز، توجه به اشیا در برابر مفاهیم) نشان میدهد شعر کودک و شعر نوجوان، در این دوران سه جریان متفاوت شعری با مختصاتی نسبتاً مشخص را تجربه کرده است. این نوع ادبی، هم فراز و فرود داشته، هم از شرایط اجتماعی تأثیر گرفته و هم در مجموع، حرکتی رو به جلو داشته است.
https://jpl.ut.ac.ir/article_56612_5593e35954a9cb42b6eb9aaa9b4835ae.pdf
2015-05-22
81
100
10.22059/jpl.2015.56612
شعر
کودک
نوجوان
ادبیات
ایران
انقلاب
مهدی
حجوانی
mehdihejvani@gmail.com
1
عضو هیئت علمی پژوهش هنر دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلامشهر
LEAD_AUTHOR
ابراهیمی، جعفر (1378)، «چهرة دیگر شعر کودک، (به بهانة نقد کتاب چاقاله بادوم تنبل/ رفته کلاس اول)»، کتاب ماه کودک و نوجوان، سال سوم، ش 27، 16-17.
1
احترامی، منوچهر (بی تا)، مصاحبة مینو صابری با منوچهر احترامی، وبسایت فروشگاه آنلاین کتاب، www.sababook.com.
2
(1362)، حسنی نگو یه دسته گل، تهران، کتابهای لاکپشت.
3
اکرمی، جمال (1381)، «شاعری در پیادهرو»، کتاب ماه کودک و نوجوان، سال پنجم، ش 55، 56 ـ 61.
4
امینپور، قیصر (1385)، شعر و کودکی، تهران، مروارید.
5
حجوانی، مهدی (1389)، زیباییشناسی ادبیات کودک، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
6
(1379)، «سیری در ادبیات کودک و نوجوان پس از انقلاب 1358–1378(بخش اول)»، پژوهشنامه ادبیات کودک و نوجوان، سال پنجم، ش 20، 19 ـ 38.
7
رجبزاده، شهرام (1382)، «این پیادهرو تا سراسر زمین کشیده میشود»، پژوهشنامه ادبیات کودک و نوجوان، سال هشتم، ش 32، 171 ـ 190.
8
(1383)، «همصدا با آواز آسمان»، کتاب ماه کودک و نوجوان، سال هفتم، ش 81، 58 ـ 60.
9
و مهروش طهوری (1383)، «پرسشهای فیلسوفان، پرسشهای بچهها»، کتاب ماه کودک و نوجوان، سال هفتم، ش 81، ص 26 ـ 36.
10
رحماندوست، مصطفی (1376)، «قصههای ما با تمامی بچههای دنیا حرف میزند»، کتاب ماه کودک و نوجوان، سال اول، ش 1، 1- 4.
11
سلاجقه، پروین (1385)، از این باغ شرقی (نظریههای نقد شعر کودک و نوجوان)، تهران، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
12
سیدآبادی، علیاصغر (1380)، شعر در حاشیه، تهران، ویژه نشر.
13
(1382)، «عبور از سایه کیانوش»، پژوهشنامه ادبیات کودک و نوجوان، سال هشتم، ش32، 191 ـ 195.
14
(1391)، «شعر برای نسل زِد»، پژوهشنامه ادبیات کودک و نوجوان، سال چهاردهم، دورة جدید، ش 2 (پیدرپی 53)، 58 ـ 66.
15
(1392)، «از متن تا تصویر»، گفتوگوی گروهی، پژوهشنامه ادبیات کودک و نوجوان، سال پانزدهم، دورة جدید، ش 7 (پیدرپی 58)، ٦- ٣٠ .
16
صالحی، آتوسا (1378)، دریای عزیز (شعر به زبان ساده)، تهران، چشمه.
17
(1382)، «نظریهزدگی در نقد؛ میزگرد آسیبشناسی شعر کودک و نوجوان»، کتاب ماه کودک و نوجوان، سال ششم، ش 6، 46 ـ 53.
18
علیپور، منوچهر (1385الف)، نقد و بررسی شعر کودک، تهران، تیرگان.
19
(1385ب)، پژوهشی در شعر کودک، تهران، تیرگان.
20
قاسم نیا، شکوه (1374)، «ویروس بزرگسالی در شعر کودک»، پژوهشنامه ادبیات کودک و نوجوان، سال اول، ش 2، 30 ـ 36.
21
کیانوش، محمود (1352)، شعر کودک در ایران، چ دوم، تهران، آگاه.
22
(1373)، قلمرو ادبیات کودکان، حوزة هنری، ش 7، تهران، 8 ـ 28.
23
مزینانی، محمد کاظم (1368)، آب یعنی ماهی، تهران، نهاد هنر و ادبیات.
24
موسویان، انسیه (1384)، «دوباره به طبیعت نگاه کن»، کتاب ماه کودک و نوجوان، سال هشتم، ش 96، 92 ـ 95.
25
نجفی، عبدالمجید (در دست انتشار)، زیر گنبد کبود (بررسی صور خیال در شعر کودک و نوجوان ایران)، تهران، سورة مهر.
26
نظرآهاری، عرفان (1379)، «در شعر نوجوان ما گرگی در کمین نیست»، پژوهشنامه ادبیات کودک و نوجوان، سال ششم، ش 21، 3 ـ 24.
27
(1382)، «پیش از تجربه شعر نگویید»، کتاب ماه کودک و نوجوان، سال ششم، ش 66، 54 ـ 58.
28
نعیمی، زری (1383)، «رئالیسم عاشقانه گلی ترقی»، کتاب ماه کودک و نوجوان، سال هشتم، ش 85، 68 ـ 73.
29
ویکیپدیا، (مدخل: رضی هیرمندی)
30
http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D8%B6%DB%8C_%D9%87%DB%8C%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%AF%DB%8C
31
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی زندگی و اندیشۀ ابوحفص حدَاد
ابوحفص حدّاد یکی از مشایخ و بنیانگذاران مکتب ملامتیه در نیشابور قرن سوم بوده است. در این پژوهش با بررسی منابع کهن، آگاهیهایی دربارۀ زندگی و خانوادۀ ابوحفص به دست دادهایم و با تأمّل در سخنانی که از وی نقل شده است، برخی از زوایای اندیشۀ او را روشن کردهایم که از طرفی بیانگر خطوط اصلی تفکّر وی و از سوی دیگر نشان دهندۀ اصول ملامتیه است.
https://jpl.ut.ac.ir/article_56614_10b50b68a566d51671c17d14cb150fe1.pdf
2015-05-22
101
120
10.22059/jpl.2015.56614
ابوحفص حدّاد
عایشه
صفراء الرازیه
ملامتیه
نفس
خوف
ناصر
رحیمی
nrahimi74@gmail.com
1
عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سمنان
LEAD_AUTHOR
رحیمه
ادهم
a.rahimeh@yahoo.com
2
دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سمنان
AUTHOR
ابن تغری بردی، جمالالدین ابی المحاسن یوسف (بیتا)، النجوم الزاهرة فی ملوک مصر و القاهرة، مصر، المؤسسةالمصریة.
1
ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم بن تیمیة الحرانی(1403 هـ)، الاستقامه، تحقیق د. محمد سالم، المدینة المنورة ، جامعة الامام محمد بن سعود.
2
ابن جوزی، ابوالفرج جمالالدین عبدالرحمن (2004 م)، تلبیس ابلیس، بیروت، دارالکتب العلمیة.
3
(1979 م)، صفة الصفوة، تحقیق محمود فاخوری- د. محمدرواس قلعه جی، طبعةالثانیة، بیروت، دارالمعرفة.
4
ابن عساکر، علی بن الشیخ ابی محمد ( 2003 م)، تاریخ دمشق، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
5
ابن ماکولا، علی بن هبةالله بن ابی نصر(1411 هـ)، الاکمال فی رفع الارتیاب عن المؤتلف و المختلف فی الاسماء و الکنی و الانساب، بیروت، دارالکتب العلمیة.
6
ابن ملقّن، سراج الدّین ابوحفص عمر بن علی( 1406 هـ)، طبقات الاولیاء، تصحیح نورالدین شریبه، چاپ دوم، بیروت.
7
ابن ندیم، ابوالفرج محمد بن اسحاق (1430 هـ/ 2009 م)، الفهرست، قابله علی اصوله و علّق علیه و قدم له أیمن فؤاد سید، لندن، مؤسسة الفرقان للتراث الاسلامی.
8
ابوطالب مکی، محمد بن علی بن عطیة الحارثی (1422 هـ/ 2001 م)، قوت القلوب، تحقیق د. محمود ابراهیم محمد الرضوانی، قاهره، مکتبة دار التراث.
9
ابوعلی عثمانی، حسن بن احمد،(1374) ترجمة الرسالةالقشیریة، تحقیق بدیعالزمان فروزانفر، چاپ چهارم، تهران، علمی و فرهنگی.
10
ابونعیم اصفهانی، احمد بن عبدالله( 1405 هـ)، حلیة الاولیاء و طبقات الاصفیاء، طبعةالرابعة، بیروت، دارالکتاب العربی.
11
انصاری هروی، خواجه عبدالله (1362)، طبقات الصوفیه، مقابله و تصحیح محمد سرور مولایی، تهران، توس.
12
بناکتی، فخرالدین ابوسلیمان داود بن محمّد ( 1378)، تاریخ بناکتی، به کوشش جعفر شعار، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
13
بیهقی، ابوبکر احمد بن الحسین ( 1410 هـ)، شعب الایمان، تحقیق محمد السعید بسیونی زغلول، بیروت، دارالکتب العلمیه.
14
پورجوادی، نصرالله (1388)، مجموعۀ آثار ابو عبدالرحمن سلمی (1)، چاپ دوم، تهران، مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران.
15
(1372)، مجموعۀ آثار ابو عبدالرحمن سلمی (2)، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
16
ثعلبی، ابو اسحاق احمد بن محمد النیسابوری (1422هـ)، تفسیر ثعلبی، تحقیق الامام ابی محمد بن عاشور، مراجعه و تدقیق الاستاذ نظیر الساعدی، ج 30، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
17
جامی، نورالدین عبدالرحمن (1373)، نفحات الانس من حضرات القدس، ترجمۀ ابوعلی عثمانی، مقدمه و تصحیح و تعلیقات محمود عابدی، چاپ دوم، تهران، انتشارات اطلاعات.
18
حاکم نیشابوری، ابوعبدالله( 1375)، تاریخ نیشابور، ترجمۀ محمد بن حسین خلیفۀ نیشابوری، مقدمه و تصحیح و تعلیقات محمدرضا شفیعیکدکنی، تهران، آگاه.
19
حسینی، مریم (1385)، نخستین زنان صوفی، تهران، علم.
20
خطیب بغدادی، ابوبکر احمد بن علی بن ثابت (1997 م)، تاریخ بغداد، بیروت، دارالکتب العلمیه.
21
ذهبی، ابو عبدالله محمد (بیتا)، تاریخ الاسلام، بیروت، دارالکتب العلمیة.
22
(1997 م)، سیر أعلام النبلاء، بیروت، دارالفکر.
23
(1985 م)، العبر فی اخبار من غبر، بیروت، دارالکتب العلمیه.
24
روزبهان بقلی، ابی محمد (بیتا)، عرایس البیان فی تفسیر القرآن البقلی الشیرازی، شماره 4407، کتابخانه مجلس.
25
زاهدی، زین الدین جعفر (1353)، «سهم ایرانیان در علوم و معارف اسلامی»، نامۀ آستان قدس، شمارۀ مخصوص (مهر)، 28 – 102.
26
زرّینکوب، عبدالحسین ( 1388)، جستجو در تصوف ایران، چاپ نهم، تهران، امیرکبیر.
27
سرّاج طوسی، ابی نصر عبدالله (1914)، اللمع فی التصوف، و قد اعتنی بنسخة و تصحیحة رنولد الن نیکلسون، مطبعة بریل فی مدینة لیدن.
28
سلمی، ابوعبدالرحمن محمد (1421 هـ/ 2001 م)، تفسیر سلمی (حقائق التفسیر)، تحقیق سید عمران، بیروت، دارالکتب العلمیه.
29
(1998 م)، طبقات الصوفیه و یلیه ذکر النسوة المتعبدات الصوفیات، تحقیق مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتب العلمیه.
30
سمعانی، ابی سعد عبدالکریم (1400 هـ)، الانساب، تحقیق عبدالرحمن بن یحیی المعلمی الیمانی، الطبعة الثانیة، قاهره، مکتبة ابن تیمیه.
31
سیرجانی، ابوالحسن علی بن الحسن(1390)، البیاض و السواد، تصحیح و تحقیق محسن پورمختار، تهران، مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران.
32
شعرانی، عبدالوهاب (1315 هـ)، طبقات شعرانی، مصر، مکتبة ملتزمیة.
33
صفدی، صلاحالدین خلیل ( 1431 هـ/ 2010 م)، الوافی بالوفیات (الجزءالثالث و العشرون)، بیروت، دار النشر «الکتاب العربی» برلین.
34
عطّار نیشابوری، فریدالدین( 1384)، تذکرة الاولیا، بر اساس نسخۀ نیکلسون، علم.
35
عکری دمشقی، عبدالحی بن احمد، شذرات الذهب فی اخبار من ذهب، بیروت، دارالکتب العلمیه.
36
غزالی، ابی حامد محمد (بیتا)، احیاء علومالدین، بیروت، دار الهادی بیروت.
37
(1382)، کیمیای سعادت، به کوشش حسین خدیو جم، چاپ دهم، تهران، علمی و فرهنگی.
38
قشیری، ابوالقاسم (1374)، الرسالة القشیریة، تحقیق عبدالحلیم محمود و محمود محمود بن الشریف، تهران، بیدار.
39
کلابادی، ابی بکر محمد ( 1413 هـ/ 1993 م)، التعرف، تحقیق احمد شمسالدین، بیروت، دارالکتب العلمیه.
40
مایل هروی، نجیب (1381)، این برگهای پیر؛ مجموعه بیست اثر چاپ نشدۀ فارسی از قلمرو تصوف، تهران، نی.
41
مستملی بخاری، ابو ابراهیم اسماعیل (1363)، شرح التعرف لمذهب التصوف (نور المریدین و فضیحة المدعین)، مقدمه و تصحیح و تحشیۀ محمد روشن، تهران، اساطیر.
42
میهنی، محمد بن منور (1389)، اسرار التوحید فی مقامات الشیخ ابی سعید، مقدمه و تصحیح و تعلیقات محمدرضا شفیعی کدکنی، چاپ نهم، تهران، آگاه.
43
هجویری، ابوالحسن علی (1387)، کشف المحجوب، مقدمه و تصحیح و تعلیقات محمود عابدی، چاپ چهارم، تهران، سروش.
44
یافعی، عبدالله بن اسعد (2003 م)، مرآة الجنان و عبرة الیقظان فی معرفة ما یعتبر من حوادث الزمان، بیروت، دارالکتب العلمیه.
45
ORIGINAL_ARTICLE
واکاوی اندیشه های فراماسونی آخوند زاده با تکیه بر نمایشنامه مسیو ژوردان
در مقالة حاضر، با بررسی گرایش میرزا فتحعلی آخوندزادهبه انجمن فراماسونری و ارتباطش با اعضای فراموشخانة ملکمخان، به نمایشنامهنویسی او از منظر این ارتباط پرداختهایم. در این پژوهش ابتدا گرایش آخوندزاده به محافل فراماسونری در تفلیس و ارتباط او با فراموشخانة ملکمخان اثبات و به مؤلفههای فکری مشترک او با فراموشخانة ملکمخان و اعضای آن اشاره و سپس جایگاهِ نمایشنامه در اندیشة آخوندزاده تبیین شدهاست. همچنین نشان دادهایم چگونه انتخاب قالب نمایشنامه از جانب آخوندزاده، در هماهنگی و سازگاری با گرایشهای فراماسونری او بوده است. در همین زمینه نمایشنامة «حکایت مسیو ژوردان، حکیم نباتات و درویش مُستعلیشاه مشهور به جادوگر» تحلیل و بازتاب اندیشههای فراماسونری در آن نشان داده شده است.در این نمایشنامه مسیوژوردان، نمایندة بینش عقلانیای است که باب میل آخوندزاده و همفکرانش در فراموشخانه بود. شهبازبیگ هم که جوانی اهل دانش و شیفتة رفتن به فرنگ است، نمونهای از تحصیلکردگان زمان آخوندزاده است که خواهان بهرهگیری از علوم فرنگ هستند. در مقابل این جبهه، درویش مستعلیشاه و شخصیتهای زن داستان قراردارند که جهان توسعه نیافته و دور از عقلانیت را نمایندگی میکنند و از نظر آخوندزاده وجه بارز فرهنگ شرق هستند.
https://jpl.ut.ac.ir/article_56615_a8e624a192108b2c06b090fdf6fc5d36.pdf
2015-05-22
121
140
10.22059/jpl.2015.56615
فراماسونری
آخوندزاده
اهداف اجتماعی
نمایشنامة مسیو ژوردان
خدایار
صائب
: jaleh1094@yahoo.com
1
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سمنان
LEAD_AUTHOR
آبراهامیان، یرواند (1389)، تاریخ ایران مدرن، ترجمة ابراهیم فتاحی، تهران، نی.
1
آخوندزاده، فتحعلی (1351)، مقالات، گردآوردة باقر مؤمنی، تهران، آوا.
2
(1349)، تمثیلات، ترجمة میرزا محمدجعفر قراچهداغی، تهران، اندیشه.
3
(1350)، مکتوبات کمالالدوله، به کوشش محمد باقر مؤمنی، تهران، صدای معاصر.
4
(1357)، الفبای جدید و مکتوبات، به کوشش حمید محمدزاده، تبریز، احیاء.
5
آدمیت، فریدون (1349)، اندیشههای میرزا فتحعلی آخوندزاده، تهران، خوارزمی.
6
(1392)، اندیشة ترقی و حکومت قانون، تهران، خوارزمی.
7
آرینپور، یحیی (1382)، از صبا تا نیما، ج1، تهران، زوار.
8
آشوری، داریوش (1384)، دانشنامة سیاسی، تهران، مروارید.
9
الگار، حامد (1369)، میرزا ملکمخان، ترجمة جهانگیر عظیما و مجید تفرشی، تهران، مدرس.
10
امجد، حمید (1378)، تیاتر قرن سیزدهم، تهران، نیلا.
11
بالایی، کریستف (1386)، پیدایش رمان فارسی، مترجمان مهوش قویمی و نسرین خطاط، تهران، معین- انجمن ایرانشناسی فرانسه در ایران.
12
بهار، محمدتقی (1382)، سبکشناسی، ج 3، تهران، امیرکبیر.
13
بویس، مری (1364)، «مانکجی لیمجی هاتریا در ایران»، ترجمة هاشم رضی، چیستا،سال سوم،شمارة 26، 424-432.
14
پارسینژاد، ایرج (1374)، «میرزا فتحعلی آخوندزاده: بنیانگذار نقد ادبی در ایران»، ایراننامه، سال سیزدهم، شماره51، 301-320.
15
تالاسو، آدولف (1391)، تئاتر پارسی نمایش ایرانی، ترجمة فائزه عبدی، تهران، بیدگل.
16
حائری، عبدالهادی (1368)، تاریخ جنبشها و تکاپوهای فراماسونگری در کشورهای اسلامی، تهران، آستان قدس رضوی.
17
(1380)، نخستین رویاروییهای اندیشهگران ایران با دو رویة تمدن بورژوازی غرب، تهران، امیرکبیر.
18
رائین، اسماعیل (1347)، فراموشخانه و فراماسونری در ایران، ج 1، تهران، مؤسسة تحقیق رائین.
19
سپهران، کامران (1388)، تئاترکراسی در عصر مشروطه، تهران، نیلوفر.
20
شاهآبادی، حمیدرضا (1378)، تاریخ آغازین فراماسونری در ایران، ج 1، تهران، حوزة هنری.
21
شوپنهاور، آرتور (1388)، در باب حکمت زندگی، ترجمة محمد مبشری، تهران، نیلوفر.
22
شهبازی، عبدالله (1387)، زرسالارانِ یهودی و پارسی، استعمار بریتانیا و ایران، تهران، مؤسسة مطالعات و پژوهشهای سیاسی.
23
(1379)، «ایرانشناسی؛ آریاییگرایی و تاریخنگاری(گفتگو با عبدالله شهبازی)»، مندرج در وبسایت شخصی:
24
www.shahbazi.org/pages/Aryan_MythIranianStudies1.htm
25
(1381) «اسطورهها و بنیانهای اندیشة سیاسی یهود»، مندرج در وبسایت شخصی: www.shahbazi.org/Articles/Myths.pdf
26
کاتوزیان، محمدعلی همایون (1392)، دولت و جامعه در ایران، ترجمة حسن افشار، تهران، مرکز.
27
کتیرایی، محمود (1347)، فراماسونری در ایران، تهران، اقبال.
28
ملکپور، جمشید (1385)، ادبیات نمایشی در ایران، ج 1، تهران، توس.
29
ملکمخان، میرزا (1381)، رسالههای میرزا ملکمخان ناظمالدوله، گردآوری و مقدمة حجتالله اصیل، تهران، نی.
30
نورایی، فرشته (1352)، تحقیق در افکار میرزا ملکمخان ناظمالدوله، تهران، شرکت سهامی کتابهای جیبی.
31
هاتریا، مانکجی لیمجی (1280هـ. ق)، رسالة اظهار سیاحت، بمبئی، ایدوکیشن سوسایتی.
32
یحیی، هارون (1392)، فراماسونری جهانی، ترجمة سید داوود میرترابی، تهران، المعی.
33
ORIGINAL_ARTICLE
ذوالنون مصری
ابوالفیض ثوبان بن ابراهیم معروف به ذوالنّون مصری از شخصیّتهای ممتاز تاریخ تصوّف به شمار میآید. اگر از بزرگان صوفیه ده تن را به مثابة برجستهترینها برگزینند، یقیناً ذوالنّون یکی از آنهاست؛ بنابراین، شناخت احوال و تازههای سخن او که نمایندة شاخص و تأثیرگذار تصوّف غرب جهان اسلام است، در شناخت تصوّف اسلامی لازم و ضروری است؛ بهویژه اینکه اغلب منابع، او را نخستین کسی میدانند که از «ملامت» و نقش آن در پیراستن کار و حال صوفی سخن گفته است و لذا مقالة حاضر برای این منظور نوشته شده است، امّا به دلیل جایگاه ممتاز و استثنائی ذوالنّون در تصوّف اسلامی، همة جوانب شخصیّت و احوال او در این گفتار نمیگنجد و به ناچار باید از برخی آنها از جمله آثارِ وی، گسترة روابطش با معاصران، مذهب، کیمیاگری، نقش او در واقعة محنت صوفیه و... که بسیار نیز مهم و بحثبرانگیز است، چشم پوشید و آن را به زمانی فراختر وانهاد.
https://jpl.ut.ac.ir/article_56617_3ccf01b8dd2ea837a6924b77eed237f2.pdf
2015-05-22
141
160
10.22059/jpl.2015.56617
تصوّف اسلامی
ذوالنّون مصری
زندگینامة صوفیان
صوفیان مصر
مرضیه
گلرنگ
azar.golrang@yahoo.com
1
دانشآموختة کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران و پژوهشگر فرهنگستان زبان و ادب فارسی
LEAD_AUTHOR
ابن امیل، ابوعبدالله محمّد التّمیمی (1933 م)، « الماءالورقی و الأرضالنّجمیّه»، به کوشش محمّد تراب علی، نشریة آسیایی بنگال، کلکته، 1- 104.
1
ابن تغری، ابوالمحاسن (1351ﻫ.ق)، النّجوم الزّاهره فی ملوک مصر و القاهره، قاهره، دارالکتبالمصریّه.
2
ابن جبیر، ابوالحسن (1907 م)، رحلة ابن جبیر، بیروت، دار مکتبةالهلال.
3
ابن جوزی، ابوالفرج عبدالرّحمن (1357ﻫ.ق)، صفة الصّفوة، حیدرآباد دکن، دائرةالمعارفالعثمانیّه.
4
ابن جوزی، ابوالفرج عبدالرّحمن (1412ﻫ.ق)، المنتظم فی تاریخ الملوک و الأمم، تحقیق محمّد عبدالقادر عطا؛ مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتبالعلمیّه.
5
ابن حجر عسقلانی، شهابالدّین احمد (1416ﻫ.ق)، لسان المیزان، به اهتمام محمّد عبدالرّحمن المرعشی، بیروت، دار احیاءالتّراثالعربی.
6
ابن خلّکان، شمسالدّین احمد (1968 م)، وفیات الأعیان، تصحیح احسان عبّاس، بیروت، دارصادر.
7
ابن خمیس، حسین (1427ﻫ.ق)، مناقبالأبرار و محاسنالأخیار، تحقیق محمّد ادیب الجادر، دمشق، مرکز زاید للتّراث و التّاریخ.
8
ابن عربی، محمّد (1380ﻫ.ق)، الکوکب الدّری فی مناقب ذیالنّون المصری، در رسائل ابن عربی، تحقیق و مقدّمة سعید عبدالفتّاح، بیروت، مؤسّسة الإنتشارالعربی.
9
ابن عساکر، ابوالقاسم علی (1415ﻫ.ق)، تاریخ مدینة دمشق، تحقیق عمر بن غرامة العَمروی، بیروت، دارالفکر.
10
ابن عماد الحنبلی، ابوالفلّاح عبدالحی (1350ﻫ.ق)، شذرات الذّهب فی أخبار من ذهب، قاهره، مکتبةالقدسی.
11
ابن قاضی، ابوالعبّاس احمد (1390ﻫ.ق)، ذیل وفیات الأعیان (المسمّی درّةالحجال فی أسماءالرّجال)، تحقیق محمّد الأحمدی، قاهره، دار التّراث المکتبة العتیقه.
12
ابن کثیر، اسماعیل (1351ﻫ.ق)، البدایة و النّهایة، مصر، مطبعة السّعادة.
13
ابن مُلَقَّن، سراجالدّین ابوحفص عمر (1406ﻫ.ق)، طبقات الأولیاء، تصحیح نورالدّین شریبه، الطّبعة الثّانیّه، بیروت، دارالمعرفه.
14
ابن ندیم، محمّد (1381)، الفهرست، ترجمة محمّدرضا تجدّد، تهران، اساطیر.
15
ابن یوسف الجزری، محمّد (1406ﻫ.ق)، الزّهر الفائح فی ذکر من تنزّه عن الذّنوب و القبائح، تحقیق محمّد عبدالقادر عطا، بیروت، دار الکتابالعلمیّه.
16
ابن یونس الصّدفی المصری، ابوسعید عبدالرّحمن (1421ﻫ.ق)، تاریخ ابن یونس المصری، تحقیق عبدالفتّاح فتحی عبدالفتّاح، بیروت، دارالکتبالعلمیّه.
17
ابنالطّحان، یحیی (1408ﻫ.ق)، تاریخ علماء اهل مصر، تحقیق محمود بن محمّد الحدّاد، ریاض، دارالعاصمه.
18
ابومخرمة، ابومحمّد عبدالله الطّیّب (1936 م)، تاریخ ثغر عدن، لیدن، بریل.
19
ابونعیم اصفهانی، احمد (1351ﻫ.ق)،حلیةالأولیاء و طبقاتالأصفیاء، مصر، مکتبة الخانجی و مطبعة السّعادة.
20
انصاری، خواجه عبدالله (1362)، طبقات الصّوفیّه، مقابله و تصحیح محمّدسرور مولایی، تهران، توس.
21
بدوی، عبدالرّحمان (1367)، شهید عشق الهی: رابعة عدویّه، ترجمة محمّد تحریرچی، تهران، مولی.
22
بروکلمان، کارل (بیتا)، تاریخ الأدب العربی، ترجمة عربی از السّیّد یعقوب بکر؛ رمضان عبدالتّوّاب، الطبعة الثانیه، قم، دارالکتب الإسلامی.
23
تهامی، سیّدغلامرضا (1386)، فرهنگ اعلام تاریخ اسلام، چاپ دوم، تهران، شرکت سهامی انتشار.
24
جامی، نورالدّین عبدالرّحمان (1382)، نفحاتالأنس من حضراتالقدس، مقدّمه و تصحیح و تعلیقات محمود عابدی، چاپ چهارم، تهران، اطّلاعات.
25
حاجیخلیفه، مصطفی بن عبدالله (1845 م)، کشفالظّنون عن اسامی الکتب و الفنون، ترجمة لاتین از غوستاف فلوُغل، ج 3، بنتلی لندن، دار صادرـ بیروت.
26
حلمی، محمّد مصطفی (1932 م)، «ذوالنّون»، دائرةالمعارفالإسلامیّه، ج 9، به کوششمحمّد ثابت الفندی، قاهره، لجنة التّرجمه، 409-430.
27
خرکوشی، عبدالملک (1999 م)، تهذیب الأسرار، تصحیح بسّام محمّد البارود، ابوظبی، المجمع الثّقافی.
28
خطیب بغدادی، احمد (1417ﻫ.ق)، تاریخ بغداد، تحقیق مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتب العلمیّه.
29
داراشکوه، محمّد (1301ﻫ.ق)، سفینة الأولیاء، کانپور، نولکشور.
30
دمیری، کمالالدّین (1368)، حیاة الحیوان الکبری [و یلیه عجائبالمخلوقات]، چاپ سوم، تهران، ناصرخسرو.
31
دهخدا، علیاکبر (1367)، لغتنامه، تهران، دانشگاه تهران.
32
ذهبی، شمسالدّین محمّد (1347ﻫ.ق)، العبر فی خبر من غبر، بیروت، دارالکتاب العلمیّه.
33
ذهبی، شمسالدّین محمّد (1402ﻫ.ق)، سیر أعلام النّبلاء، تحقیق شعیب الأرنؤوط؛ صالح السّمر، بیروت، مؤسسة الرّساله.
34
ذهبی، شمسالدّین محمّد (1408ﻫ.ق)، دول الإسلام،به اهتمام عبدالله بن ابراهیم الأنصاری، قطر، ادارة الإحیاء التّراث الإسلامی.
35
ذهبی، شمسالدّین محمّد(1414ﻫ.ق)، تاریخالإسلام و وفیات المشاهیر و الأعلام، تحقیق عمر عبدالسّلام تدمری، الطبعة الثانیه، بیروت، دارالکتاب العربی.
36
ذهبی، شمسالدّین محمّد (1416ﻫ.ق)، میزانالإعتدال فی نقد الرّجال، تحقیق و تعلیق علی محمّد معوّض؛ احمد عبدالموجود، بیروت، دارالکتاب العلمیّه.
37
زرکلی، خیرالدّین (1989 م)، الأعلام، الطبعة الثّامنه، بیروت، دارالعلم للملاّیین.
38
زرّینکوب، عبدالحسین (1385)، ارزش میراث صوفیه، چاپ دوازدهم، تهران، امیرکبیر.
39
سامی، شمسالدّین (1306ـ1316)، قاموس الأعلام، استانبول ـ تهران، مهران.
40
سزگین، فؤاد (1380)، تاریخ نگارشهای عربی، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
41
سلمی،ابوعبدالرّحمن (1372ﻫ.ق)، طبقات الصّوفیّه، تصحیح نورالدّین شریبه، مصر، دارالکتب العربیّه.
42
سمعانی، عبدالکریم (1408ﻫ.ق)، الأنساب، بیروت، دارالجنان.
43
سیوطی، جلالالدّین (1321ﻫ.ق)، حسنالمحاضره فی أخبار مصر و القاهره، مصر، مطبعة الموسوعات.
44
صفدی، خلیل بن ایبک (1401ﻫ.ق)، الوافی بالوفیات، زیر نظر شکری فیصل، بیروت، دارالنّشر فرانزشتاینر.
45
عثمانی، ابوعلی حسن (1374)، ترجمة رسالة قشیریّه، با تصحیحات و استدراکات بدیعالزّمان فروزانفر، چاپ چهارم، تهران، علمی و فرهنگی.
46
عطّار، فریدالدّین محمّد (1384)، منطقالطّیر، مقدّمه و تصحیح و تعلیقات محمّدرضا شفیعی کدکنی، ویرایش دوم، تهران، سخن.
47
عطّار، فریدالدّین محمّد (1905ـ1907 م)، تذکرة الأولیاء، تحقیق رینولد الین نیکلسون، لیدن، بریل.
48
عواد، کورکیس (1354)، «ذخائر التّراث العربی فی مکتبة چستر بیتی ـ دبلن»، المورد، ش 13، 207ـ 226.
49
فصیح خوافی، احمد (1339)، مجمل فصیحی، تصحیح و تحشیة محمود فرّخ، مشهد، باستان.
50
قرطبی، ابوعمر یوسف (بیتا)، جامع بیانالعلم و فضله، تحقیق مسعد عبدالحمید محمّد السّعدنی، بیروت، دارالکتاب العلمیّه.
51
قشیری، عبدالکریم بن هوازن (بیتا)، الرّسالة القشیریّه، تحقیق عبدالحلیم محمود و محمود بن الشّریف، الطبعة الرّابع، قاهره، دارالمعارف.
52
کلابادی، ابوبکر محمّد (1371)، التّعرّف، به کوشش محمّدجواد شریعت، تهران، اساطیر.
53
کوربن، هانری (1361)، ملاّصدرا: فیلسوف و متفکّر بزرگ اسلامی، ترجمة ذبیحالله منصوری، تهران، جاویدان
54
ماسینیون، لویی (1369ـ1372)، «تفسیر منسوب به امام جعفر صادق (ع)»، ترجمة احمد سمیعی (گیلانی)، در مجموعه آثار ابوعبدالرّحمن سلمی، گردآوری نصرالله پورجوادی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی، 9- 19.
55
ماهرمحمّد، سعاد (1971-1983 م)، مساجد مصر و أولیاءهاالصّالحون، زیر نظر محمّد توفیق عویضه، قاهره، المجلس الأعلی للشّئونالإسلامیّه.
56
مستملی بخاری، ابوابراهیم اسماعیل (1363)، شرح تعرّف لمذهب التّصوّف، با مقدّمة محمّد روشن، تهران، اساطیر.
57
مستوفی، حمدالله (1348)، تاریخ گزیده، به اهتمام عبدالحسین نوایی، تهران، مؤسّسة انتشارات انجمن آثار ملّی.
58
مسعودی، علی (1363ﻫ.ق)، مروجالذّهب و معادنالجوهر، الطبعة الثانیه، قم، دارالهجره.
59
منتخب رونقالمجالس، بستانالعارفین و تحفةالمریدین (1999 م)، تصحیح احمدعلی رجایی، تهران، دانشگاه تهران.
60
مولوی، محمّدعلی (1369)، «ابن امیل»، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج 3، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، 42 ـ 43.
61
نفیسی، سعید (1383)، سرچشمة تصوّف در ایران، به اهتمام عبدالکریم جربزهدار، تهران، اساطیر.
62
نیسابوری، ابوالقاسم حسن (1343ﻫ.ق)، عقلاء المجانین، مصر، المطبعة العربیّه.
63
نیکلسون، رینولد الین (1357)، پیدایش و سیر تصوّف، ترجمة محمّدباقر معین، تهران، توس.
64
نیکلسون، رینولد الین (1371ﻫ.ق)، الصّوفیّة فی الإسلام، ترجمه و تعلیقات نورالدّین شریبه، مصر، مکتبة الخانجی.
65
هجویری، علی (1384)، کشف المحجوب، مقدّمه و تصحیح و تعلیقات محمود عابدی، تهران، سروش.
66
هروی، ابوالحسن علی (1422ﻫ.ق)، الإشارات الی معرفة الزّیارات، تحقیق علی عمر الظّاهر، قاهره، مکتبة الثّقافة الدّینیّة.
67
یاقوت حموی، ابوعبدالله (1373ﻫ.ق)، معجم البلدان، قاهره، دارالإحیاء الکتب العربیّه.
68
Bowering, G. (1996),»Du,l Nun Mesri«, Encyclopedia Iranica VII, California, 272-573.
69