%0 Journal Article %T منشآت عربی خاقانی شروانی %J ادب فارسی %I دانشگاه تهران %Z 2251-9262 %A ترکی, محمّدرضا %D 2019 %\ 02/20/2019 %V 8 %N 2 %P 19-38 %! منشآت عربی خاقانی شروانی %K تاریخ و تصوّف آذربایجان %K غایت ابداع %K قطب‌الدّین ابهری %K اوحدالدّین غزنوی %K خاقانی شروانی %K منشآت عربی خاقانی %R 10.22059/jpl.2019.274334.1352 %X خاقانی سخنور بزرگ قرن ششم هجری در دو زبان فارسی دری و عربی سرآمد روزگار خویش بوده و آثار ارجمندی در نظم و نثر، به این دو زبان از خود به یادگار گذاشته است. بااین‌همه، تاکنون جز چند قصیدة عربی و چند قطعه نثر کوتاه به این زبان که در دیوان شاعر و احیاناً منشآت فارسی او آمده است، نمونة دیگری از آثار عربی وی در دست نیست. ما در اینجا برای نخستین‌بار دو نامة عربی برجای­مانده از او را براساس نسخه‌هایی که از این رسائل در کتابخانه‌های چستربیتی و سلیمانیّة ترکیّه (بخش داماد ابراهیم‌پاشا) وجود دارد، معرّفی می‌کنیم. این رسائل از نمونه‌های عالی عربی‌نویسی ایرانیان است و فواید ادبی و تاریخی بسیار دارد؛ ازجمله می‌تواند گره‌گشای مشکلات متعدّدی در زمینة سوانح زندگی خاقانی باشد و ابهاماتی را از سخنان این شاعر پیچیده‌گوی زبان فارسی رفع کند. اطّلاعاتی دست اوّل و ارزشمند دربارة دو مخاطب این نامه‌ها، به نام‌های قطب‌الدّین ابهری و اوحدالدّین غزنوی و ناگفته‌هایی در زمینة تاریخ و تصوّف آذربایجان در قرن ششم، از فوایدی است که از سطرهای این رسائل دانسته می‌شود. نگارندة پژوهش حاضر، رسائل یادشده را تصحیح کرده و با مقدّمه و تعلیقات لازم با عنوان غایت ابداع در دست انتشار دارد. %U https://jpl.ut.ac.ir/article_70925_e901509cd1b6c4eeb6bf4b940b60751c.pdf