دوره 13 (1402)
دوره 12 (1401)
دوره 11 (1400)
دوره 10 (1399)
دوره 9 (1398)
دوره 8 (1397)
دوره 7 (1396)
دوره 6 (1395)
دوره 5 (1394)
دوره 4 (1393)
دوره 3 (1392)
دوره 2 (1391)
دوره 1 (1390)
موضوعات = زبان و ادبیات فارسی
بررسی تطبیقی استعاره مفهومی هجو از نظر زبانی در اشعار خاقانی و متنبی
چکیده
پژوهش حاضر به بررسی چگونگی مفهومسازی هجو و بدگویی در زبان دو شاعر برجسته ادب فارسی و عربی بر اساس نظریهی استعاره مفهومی میپردازد. بررسی استعاری مفهوم هجو، مطمئنا میتواند کارکردی مهم و قابل توجه ... بیشترریشههای حکایت در زبان عرفان تا پایان قرن سوم (بر پایۀ آثار شقیق ، حارث محاسبی، نوری، خراز، جنید)
چکیده
حکایت یکی از پرکاربردترین انواع داستانی در زبان عرفان است. با این حال، تا قبل از قرن چهارم که قرن پاگیری حکایتهای عرفانی است، ضمن آثار اولیۀ عرفای مسلمان چندان با حکایت مواجه نیستیم و این نکته ما را ... بیشترتأثیر خوانش دوگانۀ شعر بر ساختار دستوری، بلاغی و معنایی آن
چکیده
خوانش صحیح شعر، رابطۀ مستقیمی با تعیین ساختار دستوری، بلاغی و معنایی آن دارد. برخی از اشعار با توجه به نوع خوانش، دچار تغییراتی در ساختار دستوری، بلاغی و معنایی می شوند، این تغییرات در نوع و نقش کلمات ... بیشترمعرّفی مُصحَفِ مُترجَمِ هُدائی افندی (ش20)؛ بررسی نکاتی در اختلاف قرائات
چکیده
اهمّیت پژوهش در مَصاحفِ مُترجَمِ کهن از جنبههای گوناگون بر اهل تحقیق روشن است، از فوائدِ گوناگونِ زبانی در تاریخ زبان فارسی تا بهرههایی که در علومِ متنوّعِ قرآنی از این گنجینه بر میتوان گرفت. از ... بیشتربرگردان و بسامدسنجی تکواژهای فارسی ده بند نخست ترکیب بند روحی بغدادی
چکیده
دادوستد میان زبان ها امری بسیار شایع و رایج است. زبان فارسی به عنوان یکی از مهم ترین و تأثیرگذارترین زبان های جهان اسلام، در طول تاریخ درازدامن خود، تأثیرات گسترده ای بر دیگر زبان های این جغرافیای وسیع ... بیشترنقد کهنالگویی شخصیت «درویش» در قصۀ نوشآفرین گوهرتاج
چکیده
«درویش» به معنی فقیر، نیازمند، گدا و مسکین است. همچنین به زاهدان، عارفان و صوفیانی که به دنیا و هر چه در آن است، بیاعتنا هستند و روی نیازشان فقط به سمت خداست، درویش میگویند. بنابراین، درویش ... بیشتررئالیسم و رئالیسم وهمی، مبنای صورتبندی تقابلهای دوگانه در داستانهای دلواپس کَهَرم و دگمههای بیرنگ، از حسن فرهنگفر
چکیده
حسن فرهنگفر، نویسندهٔ معاصر گیلانی در قلمرو رمان و داستان کوتاه شناخته شدهاست. اهتمام فرهنگفر به پالایش جامعه از فاصلهٔ طبقاتی، عقبماندگیهای فرهنگی و ضرورت برخورداری از حقوق مدنی، موجب شد ... بیشترتحلیل گفتمان انتقادی غزلیات واصف باختری بر مبنای رویکرد فرکلاف
چکیده
تحلیل گفتمان انتقادی، در پی کشف حقایق نهان در ژرفساخت آثار ادبی است، که در آن مسائل زبانی و روابط میان گفتمانها، با توجه به ساختارهای اجتماعی و فرهنگی با مناسبات قدرت مطالعه میگردد. در این مقاله ... بیشتربررسی چگونگی تأثیر آنیمیسم بر تأویلپذیری در اشعار یداللّه رؤیایی بر اساس نظریۀ دریافت
چکیده
یدالله رؤیایی از جمله شاعران و نظریهپردازان شعر حجم یا اسپاسمانتالیسم است که طبیعت در شعر او حضوری چشمگیر دارد. رؤیایی به طبیعت به مثابهی انسان یا جانداری مستقل نگاه میکند که رفتار، حالات، کنش ... بیشتربررسی و مقایسۀ حکایات مشترک اسرارنامه و تذکرةالاولیای عطّار
چکیده
یکی از شگردهای پُربسامد در آثار شاعران زبان فارسی، به نظم کشیدن حکایات منثور، به خصوص داستانها و اقوال حکیمانه و صوفیانه است. در این امر، عطار نیشابوری جایگاه برجستهای میان شعرای فارسی دارد. عطار ... بیشتر«نامدهی و طبقهبندی» در اشعار سیاسی- اجتماعی فرخی یزدی براساس الگوی کارگزاران اجتماعی ونلیوون
چکیده
ادبیات عصر مشروطه با مسائل سیاسی و اجتماعی حاکم بر فضای جامعه آمیختگی شدیدی دارد. شاعران و نویسندگان بر مبنای رویدادهای روز در مقام منتقد، طرفدار یا مخالف وقایع، اشعار و نوشتههایشان را به مخاطبان ... بیشترتطور و تحول فرزندنامه در ادوار ادب فارسی (قرن چهارم تا دوران معاصر)
چکیده
در ادوار نظم و نثر فارسی، شاعران و نویسندگان، بخشی از کلام خود را به اندرز به فرزند اختصاص میدادند که این امر دال بر اهمیت و توجه به تعلیمِ فرزند متون ادبی است. فرزندنامهها، نامههای خصوصی در بطن ... بیشتربررسی تشابهات و مشترکات ساختاری بوف کور با دانشجوی پراگ
چکیده
بوف کور یک متن هنری با موضوع روانشناختی است. جهانبینی رمانتیک و شور عاطفی فضای دنیای شخصیتهای این رمان را پر کرده است. بدون تردید، هدایت در نوشتن آن از آثار ادبی و هنری و نظریات روانکاوانۀ غربی ... بیشترتیغِ تهمورث
چکیده
یکی از موضوعات رایج در اساطیر و حماسههای جهان، اختصاص رزمافزارهایی شگفت برای پهلوانان است، که وجهِ مشترک همگیِ آنها، تفاوت و تمایزی است که با رزمافزارهای معمولی دارند. گرچه در منظومههای پهلوانیِ ... بیشترترسیم نظام گفتمان تعلیمی در چند متن روایی منظوم
چکیده
شاید در ظاهر چنین به نظر برسد که در روساخت روایی متنهای روایی منظوم فارسی که انگیزهای تعلیمی دارند تفاوتی دیده نمیشود و هدف خالقان این آثار ایجاد متنی روایی به قصد انتقال پیامی اخلاقی به مخاطب ... بیشترسیالیت بنمایهها در شعر صائب تبریزی و سبک هندی (بررسی موردی بنمایۀ سرو و قمری)
چکیده
بنمایهها یکی از مهمترین مؤلفههای ساختاری و وحدتبخش آثار هنری هستند. در حوزۀ ادبیات نیز، بنمایهها بهعنوان عناصر تکرارشوندۀ سبکساز، ازجملۀ عناصر مهم بسیاری از متون، اعم از شعر و داستان، ... بیشترگزارش یک ربایش (حلّ رسالةالقدس و غلطاتالسّالکین روزبهان بهوسیلۀ قطبالدّینمحمّد جامی در حدیقةالحقیقه)
چکیده
در پژوهش حاضر بهروش تحلیلی-توصیفی، برای نخستین بار، مهمّترین جنبههای یک ربایش ادبی بررسی شده است؛ با این توضیح که قطبالدّین محمّد جامی، نوه و جانشین شیخ احمد جام، دو رسالۀ روزبهان (رسالةالقدس ... بیشتراز اسطورۀ فرّ تا انرژی کیهانی در شاهنامۀ فردوسی
چکیده
سرتاسر شاهنامه جدال تجسم حماسی اهورامزدا و اهریمن یا خیر و شر و نبرد روشنایی و تاریکی است. شالودۀ اصلی شاهنامه را فرّ و مبارزات فرهمندان با اهریمنان تشکیل میدهد. فرّ از نمادهای پرکاربرد و کلیدی در اساطیر ... بیشتربررسی و تحلیل کارکرد رنگ در شعر پایداری افغانستان براساس نظریۀ ماکس لوشر؛ مطالعۀ موردی اشعار خلیلالله خلیلی
چکیده
ادبیات فارسی معاصر افغانستان، متأثّر از عوامل اجتماعی و فرهنگی انقلاب مشروطه و سپس کودتای هفتم ثور (7اردیبهشت)، متحوّل و زمینهساز شکلگیری جریانهای متفاوت شعری شد که هریک شعر را برمبنای اندیشههای ... بیشترواکاوی مقولۀ مکان در سه داستان شاهنامه بنا بر نظریۀ ذهنیت اسطورهایِ لوی-برول
چکیده
ابهام مکان در شاهنامه موضوعی است که در بخشهای اساطیری و پهلوانی به چشم میآید. ایران از مکانهایی است که دارای ابهام است. در سه داستان تاجگذاری ایرج، دربندشدنِ کیکاوس در هاماوران و جنگ بزرگ کیخسرو ... بیشتربررسی اندیشههای ایرانشهری به عنوان مؤلّفۀ سبک فکری در گرشاسپنامه
چکیده
گرشاسپنامۀ اسدی طوسی مهمترین متون پهلوانی و حماسی پس از شاهنامه است. اگرچه موضوع آن جنگها و هنرنماییهای پهلوانی است، ولی عناصر مهم و اثرگذار در فرآیند شکل گیری اندیشههای ایرانشهری درآن نهفته ... بیشترتحلیل گفتمان ایدئولوژی در لایههای سبکی غزلیّات مدحی حافظ
چکیده
اگرچه مدح بهمثابه وصلۀ ناجوری در دیوان لسانالغیب، بر چشم و طبع حافظ دوستان گرانی میکند، و نیز درست است که ماهیّت مدح در مغایرت با مرام رندی و مشرب آزادهخویی حافظ قرار میگیرد، امّا خواهناخواه ... بیشترکاربردِ نظریّۀ ادبی؛ نگاهی انتقادی به آراءِ کورش صفوی
چکیده
بخشی از دیدگاههای کورش صفوی در آثارش، دربارۀ کاربرد نظریّههای ادبی در نقد است. وی با مرور و معرّفی نظریّههای مختلف ادبی و دستهبندی آنها بر اساس مقولاتِ ششگانۀ نظریّۀ ارتباطی یاکوبسن، بر ناکارآمدیشان ... بیشترتحلیل نمادشناسی و عناصر مارکسیستی در رمان مدیر مدرسۀ جلال آل احمد
چکیده
مدیر مدرسه، اثر جلال آل احمد، یکی از رمانهای مشهور معاصر است که در آن برخلاف آنچه که بارت گفته است، مؤلّف داستان، نهتنها «مُرده» نیست، که «زنده»تر از هر اثر رئال دیگری به تبیین ... بیشترمعرّفی و نقد و تحلیل شخصیّتهای نَفْثَةُ المَصْدور با اتکاء بر منابع تاریخی معتبر