زهرا خاکباز؛ حسن ذوالفقاری
دوره 12، شماره 1 ، شهریور 1401، ، صفحه 187-210
چکیده
در فرهنگ قوم لر، عروسیخوانیهای فراوانی وجود دارد که هیوِلَه (hivela) یکی از آنهاست. این عروسیخوانی در نواحی متعدّد لرنشین، روایتهای گوناگونی دارد. در شهرستان ازنا، واقع در استان لرستان، هیولهای ...
بیشتر
در فرهنگ قوم لر، عروسیخوانیهای فراوانی وجود دارد که هیوِلَه (hivela) یکی از آنهاست. این عروسیخوانی در نواحی متعدّد لرنشین، روایتهای گوناگونی دارد. در شهرستان ازنا، واقع در استان لرستان، هیولهای مرسوم است که 32 بیت دارد و گسترۀ آن از خواستگاری تا بعد از روز عروسی است. این مثنوی، وزن هجایی دارد و سرایندۀ آن نامشخّص است. در این جستار، ویژگیها، نحوۀ اجرا، قالب، وزن، قافیه و جنبههای زیباییشناسانۀ این سرود بررسی شد و روایت اصلی آن، در قالب پانزده مراسم مجزّا، طبقهبندی و تحلیل گردید. هدف این پژوهش، معرّفی کامل این عروسیخوانی و روشن کردن مرز آن با سایر عروسیخوانیهای لری مانند کِل زِنُون، سیتبیارِم و ... است؛ زیرا معمولاً به اشتباه، آنها را مترادف یکدیگر میدانند. اشعار عامیانه به علّت پیوند در ریشهها، شباهتهای زیادی دارند و طبقهبندی کردن آنها مشکل است لیکن نبود پژوهشهای ساختارمند دربارۀ عروسیخوانیهای لری، این خلأ را بیشتر نمایان کرده است. بررسی هر یک از این عروسیخوانیها بهطور مجزّا، موجب قضاوت بهتر دربارۀ مجموع عروسیخوانیهای فرهنگ لر میشود. این پژوهش به شیوۀ توصیفی – تحلیلی انجام شده است که دادۀ اصلی آن بر مبنای تحقیقات میدانی در استانهای متعدّد لرنشین به دست آمده و ضمن آن، تحقیقات و آثار مکتوب سایر پژوهندگان مطمح نظر بوده است.