حسین آقاحسینی؛ سیدعلی اصغر میرباقری فرد؛ مریم نافلی
دوره 6، شماره 1 ، خرداد 1395، ، صفحه 57-76
چکیده
عبهرالعاشقین سرشار از صورخیال است. ذهن پویای روزبهان موجب شده است گاه سلسلهای از تشبیهات بههمپیوسته در این اثر مشاهده شود که در این مقاله با الهام از نظریة «استعارة مفهومی» در قالب ...
بیشتر
عبهرالعاشقین سرشار از صورخیال است. ذهن پویای روزبهان موجب شده است گاه سلسلهای از تشبیهات بههمپیوسته در این اثر مشاهده شود که در این مقاله با الهام از نظریة «استعارة مفهومی» در قالب طرحی با عنوان «تشبیه حوزهای» بررسی میشوند. در تشبیه حوزهای، عناصر و لوازم یک مجموعه در تطابق با عناصر و لوازم مجموعهای دیگر قرارمیگیرد؛ یعنی یک تشبیه بهعنوان تشبیه اصلی در رأس است و تشبیهات دیگر که همان اجزاء، لوازم یا ویژگیهای هر دو مجموعه است، با عنوان تشبیهات فرعی موردتطابق و تشابه قرارمیگیرد. پس از استخراج و تحلیل جملات تشبیهی که دربارة عشق در عبهرالعاشقین آمده است، چنین دریافت میشود که در کل اثر بسیاری از تشبیهات با یکدیگر در ارتباطاند؛ به همین سبب، ساختار تشبیه حوزهای بستری مناسب برای تحلیل و بررسی تشبیهات این اثر عرفانی است. طی این پژوهش 44 تشبیه حوزهای دربارة عشق از عبهرالعاشقین استخراج و تحلیل شد. همچنین عوامل شکلگیری تشبیهات حوزهای در چهار گروه بدین شرح تقسیمبندی شدند: 1- تناسبات و ملازمات، 2- اجزا و اعضای مشبهبه، 3- نتایج حاصل از مشبهبه و 4- ویژگی و صفات مشبهبه.