شیرزاد طایفی؛ کورش سلمان نصر
دوره 8، شماره 2 ، اسفند 1397، ، صفحه 39-58
چکیده
بهرام بیضایی از نویسندگان، پژوهشگران و هنرمندان شاخص ایران است که در عرصۀ نمایش، آثار ارزشمند و ماندگاری خلق کرده است. گونهشناسی آثار نمایشی او اگرچه بهصورت پراکنده و در لابهلای نوشتههایی ...
بیشتر
بهرام بیضایی از نویسندگان، پژوهشگران و هنرمندان شاخص ایران است که در عرصۀ نمایش، آثار ارزشمند و ماندگاری خلق کرده است. گونهشناسی آثار نمایشی او اگرچه بهصورت پراکنده و در لابهلای نوشتههایی چند موردتوجّه قرارگرفته است، کمتر بهصورت علمی، به دستهبندی و تحلیل گونهشناسانۀ آنها پرداختهاند. از میان نظریّات گونهشناسی، نورتروپ فرای دیدگاه درخور توجّهی دارد و طبقهبندی کاربردیای از گونهشناسی ارائه می‌دهد. او هریک از گونههای کمدی، رمانس، تراژدی و آیرونی/ طنز را با یکی از میتوسهای بهار، تابستان، پاییز و زمستان تطبیق می‌دهد و برای هر میتوس، شش نوع یا مرحله قائل است که به تقسیمبندی دقیق درونگونهای منجر می‌شود. باتوجّهبه دیدگاه فرای، باید درنظرداشت که دو اثر مهمّ بهرام بیضایی با عناوین چهار صندوق و در حضور باد قابلارزیابی و نقد گونهشناسانه هستند. در پژوهش پیشرو، کوشیدهایم ضمن بهرهگیری از روش تحلیل کیفی، با تکیه بر مطالعات کتابخانهای و اسنادی و کاربست نظریّۀ «میتوس» نورتروپ فرای، تحلیل گونهشناسانهای از نمایشنامههای فوق ارائه کنیم. دستاوردهای پژوهش، گویای این است که نمایشنامههای چهارصندوق و در حضور باد ذیل گونۀ کمدی نوع اوّل قرارمیگیرند.
