تحلیل داستان ملکوت با تکیه بر رویکرد ساختارگرایانه
تحلیل داستان ملکوت با تکیه بر رویکرد ساختارگرایانه

تقی پورنامداریان؛ رقیه هاشمی

دوره 1، شماره 6 ، مرداد 1390، ، صفحه 17-38

چکیده
  ملکوت تنها داستان بلند صادقی از جمله آثار ماندگاری که تحت تأثیر بوف کور هدایت در دوره‌ای خاص و با سبکی متمایز به نگارش درآمده است. گذشته از محتوای منحصر به فرد داستان، فرم و ساختار آن نیز قابل تأمّل و ...  بیشتر
مقایسة داستان «خسرو و شیرین» از شاهنامة فردوسی و منظومة «فوّارة باغچه‌‌سرای» از الکساندر پوشکین
مقایسة داستان «خسرو و شیرین» از شاهنامة فردوسی و منظومة «فوّارة باغچه‌‌سرای» از الکساندر پوشکین

عبدالرضا سیف؛ ماریا گن

دوره 4، شماره 1 ، شهریور 1393، ، صفحه 17-32

چکیده
  مقایسه و بررسی تطبیقی آثار نویسندگان ایرانی و روس چون فردوسی توسی و الکساندر پوشکین، امکان آشنایی بیشتر را با فرهنگ مردم ایران و روسیّه به ما می‌‌دهد. باوجودی‌که ادبیّات کلاسیک فارسی و روسی از نظر سبک ...  بیشتر
جابه‌جایی و تداوم اساطیر در قالب کرامات صوفیان
جابه‌جایی و تداوم اساطیر در قالب کرامات صوفیان

تیمور مالمیر؛ ناصر محبی

دوره 6، شماره 1 ، خرداد 1395، ، صفحه 17-36

چکیده
  اسطوره‌ها نیرومند و پایدار هستند، می‌توانند با تغییر شکل در سخت‌ترین شرایط نیز به حیات خود ادامه دهند و در قالبی دیگر زنده و فعال بر جای بمانند. بسیاری از مسائل تصوف نظیر آداب و رسوم، قصّه‌ها و داستان‌های ...  بیشتر
شیوه‌های پایان‌‌بندی در داستان‌‌های مثنوی
شیوه‌های پایان‌‌بندی در داستان‌‌های مثنوی

علی محمّدی؛ آرزو بهاروند

دوره 3، شماره 2 ، اسفند 1392، ، صفحه 19-37

چکیده
  پایان‌‌بندی داستان، یکی از عناصری است که جهت‌‌گیری نوینی به نقد ادبی داده است. هنر داستان‌‌پردازی مولانا در میان شاعران و نوابغ ایرانی تقریباً بی‌‌نظیر است. شگردهای روایی در مثنوی، ساختار و محتوای ...  بیشتر
غرب‌ستیزی در آثار داستانی هدایت، آل‌احمد و ساعدی
غرب‌ستیزی در آثار داستانی هدایت، آل‌احمد و ساعدی

ناصر علیزاده؛ بهرام افضلی

دوره 5، شماره 2 ، اسفند 1394، ، صفحه 19-37

چکیده
  در تاریخ روشنفکری جهان، نوعی گفتمان ستیزه‌جویانه در بین روشنفکران شکل‌گرفته است. در ایران نیز در دورۀ پهلوی اول در میان روشنفکران، انگلیس‌ستیزی و بعد از شهریور بیست، آمریکاستیزی مشهود است. غرب‌ستیزی ...  بیشتر
بازنمود موضوع و شگردهای ادبی در آثار بهرام بیضایی
بازنمود موضوع و شگردهای ادبی در آثار بهرام بیضایی

مریم حسینی؛ رقیه وهابی دریاکناری

دوره 7، شماره 1 ، شهریور 1396، ، صفحه 19-38

چکیده
  موضوعات و درون­مایه‌های آثار بهرام بیضایی تنوع چشمگیری دارد. وی در آفرینش‌های ادبی خود، شگردهای ادبی گوناگونی ارائه می‌دهد که در پژوهش حاضر، ضمن بررسی، تحلیل و طبقه‌بندی موضوع‌های داستانی بیضایی، ...  بیشتر
منشآت عربی خاقانی شروانی
منشآت عربی خاقانی شروانی

محمّدرضا ترکی

دوره 8، شماره 2 ، اسفند 1397، ، صفحه 19-38

چکیده
  خاقانی سخنور بزرگ قرن ششم هجری در دو زبان فارسی دری و عربی سرآمد روزگار خویش بوده و آثار ارجمندی در نظم و نثر، به این دو زبان از خود به یادگار گذاشته است. بااین‌همه، تاکنون جز چند قصیدة عربی و چند قطعه ...  بیشتر
سایۀ نثر قاجار بر شیوۀ نگارش فارسی امروز
سایۀ نثر قاجار بر شیوۀ نگارش فارسی امروز

احمد خاتمی؛ مژگان اصغری طرقی

دوره 2، شماره 2 ، اسفند 1391، ، صفحه 21-43

چکیده
  در این پژوهش، چهار متن را از ‏میان نثرهای قاجار بدین شرح برگزیده‌ایم: ناسخ‌التواریخ اثر محمّدتقی لسان‌الملک سپهر، مسالک‌المحسنین اثر عبدالرّحیم تبریزی، مجمع‌الفصحا اثر رضاقلی‌خان هدایت ...  بیشتر
اشعار یونانی در دیوان کبیر مولوی
اشعار یونانی در دیوان کبیر مولوی

محمّدیوسف نیّری؛ شیرین رزمجو بختیاری؛ الهام خلیلی جهرمی

دوره 3، شماره 1 ، شهریور 1392، ، صفحه 21-58

چکیده
  یکی از مباحث بحث‌برانگیز در دیوان کبیر مولوی، وجود اشعاری به زبان ترکی و یونانی است، که در ادامه، اشعار یونانی را بررسی خواهیم کرد. در زمینة اشعار یونانی، تحقیقاتی انجام شده‌، امّا این پژوهش‌ها بسیار ...  بیشتر
نقد و تحلیل نظریّۀ ولایت عرفانی از منظر شیخ احمد سِرهِندی
نقد و تحلیل نظریّۀ ولایت عرفانی از منظر شیخ احمد سِرهِندی

مهدی شریفیان؛ میثم احمدی

دوره 4، شماره 2 ، اسفند 1393، ، صفحه 21-40

چکیده
  مفهوم ولایت در نظام و ساختار اندیشۀ صوفیانه، همواره یکی از اصلی‌ترین بن‌مایه‌های فکری این بنای برین بوده است. با اندکی تأمّل در تاریخ تصوّف درمی‌یابیم که هر چه از سال‌های نخستین تولّد تصوّف به عنوان ...  بیشتر
وزن درشعر و موسیقی (پژوهشی در مبانی عروض و ایقاع)
وزن درشعر و موسیقی (پژوهشی در مبانی عروض و ایقاع)

مجید کیانی؛ رودابه شاه حسینی؛ احمد رضایی

دوره 5، شماره 1 ، خرداد 1394، ، صفحه 21-40

چکیده
  ایقاع، میزان موسیقیِ موزون است؛ چنان‌که عروض میزان کلام منظوم است. ایقاع مانند عروض، دارای اوزانی است که آن­ها را در اصطلاح موسیقی قدیم ایران، ادوار یا ادوار ایقاعی گویند. ادوار ایقاعی از ارکان و ارکان ...  بیشتر
طرز انوری در غزل‌ها و رباعی‌ها، با تکیه بر ویژگی‌های نحوی کلام
طرز انوری در غزل‌ها و رباعی‌ها، با تکیه بر ویژگی‌های نحوی کلام

محمدرضا ترکی؛ سمیه رجبی

دوره 6، شماره 2 ، اسفند 1395، ، صفحه 21-40

چکیده
  بسیاری از صاحب‌نظران انوری را در غزل مبدع طریقه‌ای نو دانسته‌ و او را پیشرو و آغازگر راهی خوانده‌اند که در عاشقانه‌های سعدی به اوج می‌رسد، امّا پژوهندگان زبان در بحث از این ابداع به مسائل نحوی کلام ...  بیشتر
تحلیل ساختارهای روایی غزلیّات حافظ
تحلیل ساختارهای روایی غزلیّات حافظ

تیمور مالمیر؛ شادی احمدی

دوره 7، شماره 2 ، اسفند 1396، ، صفحه 21-39

چکیده
  تصوّر رایج دربارة غزل حافظ این است که ساختار گسسته و پریشان دارد، اما روایت‌شناسی نشان می‌‌دهد چنین ساختاری متناسب با نوع سخن و وضعیّت عصر شاعر است؛ این گسستگی ظاهری، با خوانش خواننده به انسجام منتهی ...  بیشتر
جزئیات پوشش سنّتی زنان رفسنجان در دوبیتی‌های محلّی
جزئیات پوشش سنّتی زنان رفسنجان در دوبیتی‌های محلّی

مصطفی موسوی؛ زینب کبیریان

دوره 8، شماره 1 ، شهریور 1397، ، صفحه 21-36

چکیده
  شهر رفسنجان در شمال غرب استان کرمان واقع است و زبان رایج آن گویش محلّی فارسی است. در فرهنگ عامة مردم این شهر، ادبیّات شفاهی نقش پررنگی دارد و زندگی مردم در آن منعکس است. در پژوهش حاضر جزئیات پوشش سنّتی ...  بیشتر
پیشینۀ تاریخی و تحلیلیِ بحث دربارۀ انواع ادبی تا پایان قرن هفتم
پیشینۀ تاریخی و تحلیلیِ بحث دربارۀ انواع ادبی تا پایان قرن هفتم

محمدرضا ترکی؛ آسیه فرحی یزدی؛ روح الله هادی

دوره 9، شماره 1 ، شهریور 1398، ، صفحه 21-40

چکیده
  در این مقاله پیشینۀ نظری «انوا ع شعر» در آراء قدما تا قرن هفتم با سیر تاریخی تحلیل و بررسی شده است. ضرورت طرح موضوع از آنجا شکل گرفت که ملاحظه شد باوجود گستردگی بحث و نظر دربارة تقسیم‌بندی و تعریف ...  بیشتر
مستزادهای نیما و آزمایش حذف قافیه
مستزادهای نیما و آزمایش حذف قافیه

مهدی علیائی مقدم

دوره 9، شماره 2 ، اسفند 1398، ، صفحه 21-39

چکیده
  قالب مستزاد در شعر کهن فارسی مهمّ‌­ترین پیشینه برای شعر نیمایی قلمداد شده ­است. با انتشار شعرهای منتشرنشدۀ نیما یوشیج در سال­‌های اخیر، بخش مهمّی از آزمایش­‌های او در این قالب آشکار گشته ­است. ...  بیشتر
پژوهشی انتقادی در تصحیح مرصادالعباد از محمّدامین ریاحی
پژوهشی انتقادی در تصحیح مرصادالعباد از محمّدامین ریاحی

یعقوب نوروزی

دوره 10، شماره 1 ، شهریور 1399، ، صفحه 21-41

چکیده
  مرصادالعباد از متون تعلیمی عرفانی در قرن هفتم است که نسخ متعدّدی از آن در دست است. محمّدامین ریاحی از نسخه‌پژوهان معاصر، این اثر را تصحیح کرده است. او از میان نسخ متعدّد این اثر، نسخۀ بورسا را به عنوان ...  بیشتر
کارکرد بلاغی وجه جمله در خسرو و شیرین نظامی
کارکرد بلاغی وجه جمله در خسرو و شیرین نظامی

روح الله هادی؛ علیرضا حاجیان نژاد؛ زینب نصیری

دوره 10، شماره 2 ، اسفند 1399، ، صفحه 21-37

چکیده
  شعر نظامی از نظر بلاغت ارزش چشمگیری دارد. توجّه شاعر به اصول بلاغی و چگونگی ارتباط او با مخاطب از مباحث برجستۀ شعر نظامی‌است که از طریق بررسی این مباحث، می­توان به توانایی شاعر در هنر شاعری و تأثیرگذاری ...  بیشتر
روابط بینامتنی در اسکندرنامه‌های منظوم (فردوسی، نظامی و امیرخسرو)
روابط بینامتنی در اسکندرنامه‌های منظوم (فردوسی، نظامی و امیرخسرو)

محمود عابدی؛ محمد پارسانسب؛ سیما عباسی

دوره 1، 7و8 ، اسفند 1390، ، صفحه 27-44

چکیده
  بینامتنیت را نخستین بار ژولیا کریستوا در مورد روابط میان متون به کار برد. پس از وی افرادی نیز به بررسی مباحث بینامتنی از دیدگاه‌های متفاوت پرداختند و مفهوم آن را تغییر دادند. یکی از این افراد ژرار ژنت ...  بیشتر
بررسی و تحلیل ساختاری شعر خاقانی
بررسی و تحلیل ساختاری شعر خاقانی

دکتر جلیل تجلیل؛ دکتر سید غلامرضا غیبی

دوره 1، 3-5 ، اردیبهشت 1390، ، صفحه 31-48

چکیده
  باتوجه به اینکه جذابیت آثار هنری ناشی از کیفیت ساختاری آنهاست و این ساختار اثر است که میتواند با نوع کارکرد خود چه زبانی، چه بیانی و زیباشناختی در میان دیگر آثار ادبی به برجستگی رسیده و به عنوان یک اثر ...  بیشتر
احمدِ خضرویه، عارفی از بلخ
احمدِ خضرویه، عارفی از بلخ

ناصر رحیمی

دوره 2، شماره 1 ، شهریور 1391، ، صفحه 33-56

چکیده
  این مقاله به معرّفی احمد خضرویه از مشایخ تصوّف در قرن سوم هجری می‌پردازد. بدین‌منظور با استفاده از منابع کهن، به روش تحلیل تاریخی دربارة نام، زادگاه، خانواده، تاریخ وفات، آثار و مصاحبان او آگاهی‌هایی ...  بیشتر
طنز روایی و کاربرد عرفانی آن در حدیقه
طنز روایی و کاربرد عرفانی آن در حدیقه

احمد خاتمی؛ الهام باقری

دوره 4، شماره 1 ، شهریور 1393، ، صفحه 33-59

چکیده
  سنایی غزنوی، اغلب با ویژگی «شاعر مبتکر» شناخته می‌شود. یکی از ابتکارات وی، یافتن گوهر طنز ادبی‌‌ است در نوشتار با کارکردهای عرفانی؛ آنچه پیش از او فقط در حوزة اجتماعی ـ انتقادی وارد شده بود. عارفانِ ...  بیشتر
معرّفی مُصحَفِ مُترجَمِ هُدائی افندی (ش20)؛ بررسی نکاتی در اختلاف قرائات
معرّفی مُصحَفِ مُترجَمِ هُدائی افندی (ش20)؛ بررسی نکاتی در اختلاف قرائات

محمدحسین جعفری‌تبار؛ علیرضا حاجیان نژاد

دوره 13، شماره 1 ، شهریور 1402، ، صفحه 35-67

چکیده
  اهمّیت پژوهش در مَصاحفِ مُترجَمِ کهن از جنبه‌های گوناگون بر اهل تحقیق روشن است، از فوائدِ گوناگونِ زبانی در تاریخ زبان فارسی تا بهره‌هایی که در علومِ متنوّعِ قرآنی از این گنجینه بر می‌توان گرفت. از ...  بیشتر
تقابل‎های هم‌جوار؛ عنصری بلاغی و معنی‌ساز در مثنوی
تقابل‎های هم‌جوار؛ عنصری بلاغی و معنی‌ساز در مثنوی

تقی پورنامداریان؛ لاله معرفت

دوره 6، شماره 1 ، خرداد 1395، ، صفحه 37-56

چکیده
  «تقابل‌های هم‌جوار» (همنشینی دو رکن متقابل)، اصطلاحی است در پیوند با علم معانی نحو. این اصطلاح، هنرسازه‏ای پنهان در مثنوی است که در این نوشتار براساس نظریة نظم (ساخت) و علم معانی نحو، ساخت‏های ...  بیشتر
نگاهی تطبیقی به تمثیل در مطالعات ادبی
نگاهی تطبیقی به تمثیل در مطالعات ادبی

داود اسپرهم؛ زینب اکبری

دوره 8، شماره 1 ، شهریور 1397، ، صفحه 37-55

چکیده
  «تمثیل» ازجمله مفاهیمی است که از قدیمی­ترین ادوار در عرصه­های گوناگون مطالعات ادبی، از بلاغت و رتوریک گرفته تا هرمنوتیک، موردتوجّه و مداقّه قرارگرفته است. بااین­حال، در هیچ­یک از پژوهش‌های ...  بیشتر